«Ես՝ Տիգրան Վարդանի Պետրոսյանս, ծնվել եմ 1929 թվականի հունիսի 17-ին Թբիլիսիում: Ավարտել եմ Երեւանի Վ. Բրյուսովի անվան ռուսաց եւ օտար լեզուների պետական մանկավարժական ինստիտուտը: 1968-ին պաշտպանել եմ դիսերտացիաս, ինձ շնորհվել է փիլիսոփայական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:
1963-69 թվականներին կրել եմ Աշխարհի չեմպիոնի կոչումը: Չորս անգամ նվաճել եմ ԽՍՀՄ չեմպիոնի կոչումը, Եվրոպայի թիմային առաջնությունների ութակի եւ համաշխարհային Օլիմպիադաների 9-ակի հաղթող եմ»:
Տարվելով շախմատով՝ Տիգրանը մոռացավ երազանքի մասին՝ դառնալ դիվանագետ կամ զիվորական
«Ես՝ Տիգրան Վարդանի Պետրոսյանս, ծնվել եմ 1929 թվականի հունիսի 17-ին Թբիլիսիում: Ավարտել եմ Երեւանի Վ. Բրյուսովի անվան ռուսաց եւ օտար լեզուների պետական մանկավարժական ինստիտուտը: 1968-ին պաշտպանել եմ դիսերտացիաս, ինձ շնորհվել է փիլիսոփայական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:
1963-69 թվականներին կրել եմ Աշխարհի չեմպիոնի կոչումը: Չորս անգամ նվաճել եմ ԽՍՀՄ չեմպիոնի կոչումը, Եվրոպայի թիմային առաջնությունների ութակի եւ համաշխարհային Օլիմպիադաների 9-ակի հաղթող եմ»:
Իսկ այսպիսի տիտղոսների Տիգրան Պետրոսյանը հեշտ չի հասել: Նա դառը մանկություն է ունեցել: Պետրոսյանների ընտանիքը շատ սուղ պայմաններում է ապրել: Բայց ամեն տեսակ զրկանքներն ավելի են կոփում Տիգրանին, եւ նա շարունակում է սիրել շախմատը: Շախմատը կլանել էր նրան, Տիգրանը մոռացավ նույնիսկ իր երազանքի մասին՝ դառնալ դիվանագետ կամ էլ զիվորական: Կոպեկ-կոպեկ գումար հավաքեց ու գնեց շախմատային առաջին գիրքը՝ Նիմցովիչի «Իմ համակարգը պրակտիկայում» աշխատությունը:
16 տարեկանում Տիգրանը դառնում է Վրաստանի մեծահասակների չեմպիոն: Սակայն այս ամենը դուր չէր գալիս նրա ծնողներին. «Դասերդ սովորիր, շախմատը քեզ հաց չի տա»,- ասում էր հայրը:
1946 թվականին Պետրոսյանը տեղափոխվում է Երեւան, որտեղ նրան ընդունում են մեծ ցնծությամբ: Նա շատ անմիջական ու նուրբ հումոր ուներ: Շատ էր սիրում երաժշտություն ու ոգեւորված երգում էր: Սիրում էր երգել նույնիսկ կայծակնային խաղերի ժամանակ:
Արդեն 17 տարեկանում դառնում է Հայաստանի չեմպիոն: Սակայն Տիգրանին պետք էր նվաճել ավելի մեծ բարձրունքներ, զարգանալ ու պայքարել համաշխարհային աստղերի հետ: Եվ նա մեկնում է Մոսկվա: Այնուհետեւ սկսվում է Տիգրան Պետրոսյանի հաղթարշավը:
Գուցե Պետրոսյանը երբեք չդառնար աշխարհի չեմպիոն, եթե չլիներ հայերի ջերմությունը
1963 թվականի գարնան վերջին Հայաստանի ներքին գործերի մինիստրությունը պաշտոնապես հաղորդագրություն է տարածել, որի համաձայան մարտ-ապրիլ ամիսներին հանրապետության ամբողջ տարածքում զգալիորեն պակասել է հանցագործությունների, անկարգությունների քանակը:
Այս ամենի «պատճառը» Տիգրան Պետրոսյանն էր: 1963-ին Մոսկվայի էստրադային թատրոնում Աշխարհի գործող չեմպիոն, 52-ամյա Միխայիլ Բոտվիննիկը 34-ամյա Պետրոսյանի հետ պայքարում փորձում էր պաշտանել իր տիտղոսը:
Շատերն էին հավատում Բոտվիննիկի հաջողությունը, բայց ոչ ոք չգիտեր, որ իրականում Բոտվիննիկը խաղում է ոչ թե մեկ հայի, այլ ողջ հայության դեմ:
Գրոսմայսրեր Յուրի Ավերբախն ասել է. «Գուցե Պետրոսյանը երբեք չդառնար աշխարհի չեմպիոն, եթե չլիներ նրա հայրենակիցների ջերմությունն ու խանդավառությունը»:
Համայն հայությունն էր հետեւում Պետրոսյանին՝ մեծ թե փոքր, կին կամ տղամարդ, նույնիսկ նրանք, ովքեր ոչինչ չէին հասկանում շախմատից: Սակայն համահայկական ոգեւորությունը մարեց հենց առաջին պարտիայում, երբ Պետրոսյանը պարտվեց:
«Իմ առջեւ խնդիր էի դրել ամեն գնով չպարտվել առաջին օրը, բայց, պարզվում է, ես չէի հասկանում, թե ինչ է նշանակում պայքարել աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար: Անսովոր հուզմունքն ու անսովոր մթնոլորտն անհետեւանք չմնացին: Ես ոչինչ չէի հասկանում, խաղում էի մթագնած գլխով»,- ավելի ուշ խոստովանել է Պետրոսյանը:
Կարդացեք նաև՝
Տիգրան Պետրոսյան : Թևավոր խոսքեր
