СТАНЬ VIP

Սայաթ-Նովա

В этом разделе запрещается писать русскими или латинскими буквами.
Այս բաժնում կարելի է գրել միայն հայերեն տառերով

Սայաթ-Նովա

Сообщение:#41  Сообщение Harutin » 06 мар 2011, 20:05

Դուն էն հուրին իս, վուր գէմի կու զաւթէ

բնագիր

Դուն էն հուրին իս, վուր գէմի կու զաւթէ,
Չունքի ինձ զաւթեցիր խափով, նազա՛նի,
Արիվիլք, արիվմուտ, հարաւ ու հիւսիս
Չըկայ քիզի նըման չափով, նազա՛նի:

Շատ մարդ քու էշխէմէն կու դառնայ յիզիդ,
Արի մէ ռա՛հմ արա, լա՛ւ կացի միզիդ,
Գ'ուզիմ, թէ համաշա դամ անիմ քիզիդ`
Սանթուրով, քամանչով, դափով, նազա՛նի:

Դարդիրըս շատացաւ` ասիլ իմ ուզում.
Աչքէմէս արտասունք հուսիլ իմ ուզում.
Համաշա, եա~ր, քիզիդ խօսիլ իմ ուզում,
Սիրտըս չէ կըշտանում գափով, նազա՛նի:

Հայալու իս, ադաբ ունիս, ար ունիս,
Ձեռիդ` դաստա կապած սուսանբար ունիս,
Տո՛ւր, ինձի սըպանէ` իխտիար ունիս.
Հէնչաք ըլի` կէնաս բափով, նազա՛նի:

Սայաթ-Նովէն ասաց` արզ անիմ Խանին.
Ղաբուլ ունիմ` քու խաթրու ինձ սըպանին.
Հէնչաք ըլի, եա~ր, գաս իմ գերեզմանին,
Ածիս խուղըն վըրէս ափով, նազա՛նի:

թարգմանություն

Դու էն հուրին ես, որ նավեր է զավթում,
Քանզի ինձ զավթեցիր խաբով, նազա՛նի
Արեւելք, արեւմուտք, հարավ ու հյուսիս
Չկա քեզի նման չափով, նազա՛նի:

Շատ մարդ քո սիրուցը կդառնա եզիդ*,
Եկ ողո՛րմած եղիր, լա՛վ վարվիր մեզ հետ,
Կուզեմ թե, շարունակ քեֆ անեմ քեզ հետ`
Սանթուրով, քամանչով, դափով, նազա՛նի:

Վշտերս շատացան` ասել եմ ուզում.
Աչքիցս արտասուք հոսել եմ ուզում.
Շարունակ, յա~ր, քեզ հետ խոսել եմ ուզում,
Սիրտս չի կշտանում ծաղրով, նազա՛նի:

Ամոթխած ես, բարեկիրթ ես, հարգ ունես,
Ձեռքումդ փունջ կապած սուսանբար ունես,
Խփի՛ր ու ինձ սպանի՛ր` իրավունք ունես.
Միայն հաստատ մնաս խոսքով, նազա՛նի:

Սայաթ-Նովեն ասաց` աղաչեմ Խանին,
Համաձայն եմ` քո խաթրու թող ինձ սպանեն,
Միայն լինի, յա~ր, գաս իմ գերեզմանին,
Լցնես հողը վրաս ափով, նազա՛նի:

* Եզիդ – եզդի: Եզդիները մուսուլման ժողովուրդների կողմից համարվում էին անհավատ և կռապաշտ: Բանաստեղծը տուրք է տվել ժամանակի պատկերացումներին:
Изображение
Аватара пользователя
Harutin
Gisher.Ru Team
Gisher.Ru Team
Информация: Показать детали

Սայաթ-Նովա

Сообщение:#42  Сообщение Harutin » 06 мар 2011, 20:09

Էշխըն վառ կըրակ է` էրվելով գուքայ

բնագիր

Էշխըն վառ կըրակ է` էրվելով գուքայ.
Շատ մարդ կ’օսէ` յիս եարի հիդ ման գուքամ...
Էս դարդէմէն ով չէ քաշի` վո՛ւչ քաշէ.
Ով եար սիրէ, էլ չասէ թէ` ջան գուքամ:

Շատ մարդ կայ` էն գըլխէն սըրտում ունէ ղամ.
Բազի մարդ չէ քաշի` էշխէմէն է խամ.
Ինչ ասիս կ’օնիլ տայ` սէրն է անըզգամ.
Հալվեցայ, մաշվեցայ. էլ ի~նչ ջան գուքամ:

Էշխըն վուր կայ` հազար բաբաթ հանգ ունէ.
Ուշք ու միտքըն կու քընեցնէ` բանգ ունէ.
Բըռնածըն չի թուղնի` ղայիմ չանգ ունէ.
էնդու համա խա՛ն հիդ կ’էհամ, խա՛ն գուքամ:

Թէ դուն էշխի հիդ մանգալըն հարցընիս`
Չի դիմանայ Ռօստօմ-Զալըն` հարցընիս.
Թէ բէմուրվաթ եարի հալըն հարցընիս,
Ասում է, թէ` սուլթան գուքամ, խան գուքամ:

Սայաթ-Նովէն ասաց` շատ ի ջանք դըրի,
Մէ բափա չըտեսայ հում կաթնակիրի.
Ովոր ինձ չի սիրի` յիս է՛լ չիմ սիրի.
Սէրըն սէր կու բէրէ` սիրեկան գուքամ:

թարգմանություն

Սերն վառ կրակ է` այրելով կգա,
Շատ մարդ կասի` թե ես յարին ման կգամ...
Էս վշտիցը ով չի քաշել` չքա՛շի
Ով յար սիրե, էլ չասի թե` ջան կգամ:

Շատ մարդ ի սկզբանե սրտում ունի ցավ,
Ամեն մարդ չի քաշի` սիրուցն է խամ,
Ինչ ասես նա կանի` սերն է անզգամ,
Հալվեցի մաշվեցի. էլ ի~նչ ջան կգամ:

Սերն որ կա` հազար տեսակ հանգ ունի,
Ուշք ու միտքը կքնեցնի` բանգ* ունի,
Բռնածին չի թողնի` ամուր ճանկ ունի,
Դրա համար մե՛կ հետ կերթամ, մե՛կ կգամ:

Թե դու սիրո սուր մանգաղն հարցնես`
Չի դիմանա Ռոստոմ-Զալն` հարցնես,
Եթե անգութ յարի հալը հարցնես,
Ասում է թե` սուլթան կգամ, խան կգամ:

Սայաթ-Նովեն ասաց` շա՛տ ջանք դրեցի,
Խոստումի տեր մարդու չպատահեցի,
Ով որ ինձ չսիրի` ես է՛լ չեմ սիրի
Սերն սեր կբերե` սիրե՛կան կգամ:
Изображение
Аватара пользователя
Harutin
Gisher.Ru Team
Gisher.Ru Team
Информация: Показать детали

Սայաթ-Նովա

Сообщение:#43  Сообщение Harutin » 06 мар 2011, 20:11

Շատ մարդ կ'օսէ` յիս եարիմէն հասրաթ իմ

բնագիր

Շատ մարդ կ'օսէ` յիս եարիմէն հասրաթ իմ`
Լէյլի-Մէջլումն էլ չէ էլի էս հալով.
Մարդ պիտի համաշա բերանըդ տընդղէ.
Խօսք իս ասում առակաւուր-մասալով:

Լիզուդ քաղցըր ունիս` շաքար ու շարթին.
Մազիրըդ ռեհան է` փաթըթած վարդին,
Քի զարդարած տեսնիմ հիդ ծաղկազարդին`
Հագիլ ըլիս զար-զարբաբըն` խաս ալով:

Եա՛ ինձի կորցըրէք, եա՛ մէ բան արէք,
Խըփե՛ցէք, մէ տիղըս մէ նըշա՛ն արէք,
Թէգուզ էստու համա քարա՛սպան արէք`
Չիմ կըշտանում գօզալի հիդ խօսալով:

Աջաբ վո՞ւնց դիմանամ յիս էսչափ դարին,
Աչքէմէս արտասունք դուս գուքայ արին,
Օրըն իր շաբաթով կարօտ իմ եարին,
Վունցոր ղարիբ բըլբուլ` վարդին տիսալով:

Խիլքըս տարաւ` ջադուքարին չի՛մ տեսի.
Բէմուրվաթին, բէիղրարին չի՛մ տեսի.
Սայաթ-Նովէն ասաց` եարին չի՛մ տեսի.
Ման իմ գալի` արտասունքըս հուսալով:

թարգմանություն

Շատ մարդ կասե` ես իմ յարին կարոտ եմ`
Լեյլի-Մեջլումն էլ չեն եղել էս հալով.
Մարդ պիտի շարունակ բերանդ տնտղի.
Խոսք ես ասում առակներով-ակնարկով:

Քաղցր լեզու ունես` շաքար ու շարթին*.
Մազերդ ռեհան են` փաթաթված վարդին,
Քեզ զարդարված տեսնեմ ես ծաղկազարդին`
Հագած լինես մետաքս` կարմիր կերպասով:

Կա՛մ ինձի կորցրեք, կա՛մ մի բան արեք,
Խփե՛ցեք, մի տեղս մի նշա՛ն արեք,
Թեկուզ սրա համար քարա՛սպան արեք`
Չեմ կշտանում գոզալի հետ խոսելով:

Արդյոք ո՞նց դիմանամ ես էսչափ ցավին,
Աչքիցս հոսում է արտասուք-արին,
Օրն իր շաբաթով կարոտ իմ յարին,
Ոնց որ խեղճ բլբուլը` վարդին տեսնելուն**:

Խելքս տարավ` ես իմ փերուն չե՛մ տեսել.
Անգութին ու ուխտազանցին չե՛մ տեսել.
Սայաթ-Նովեն ասաց` յարին չե՛մ տեսել.
Ման եմ գալիս` արտասուքս հոսելով:

* շարթին – անհալ մեղր
** Բնագրի «տիսալովը» բռնազբոսիկ բառ է, որ հանգի համար օգտագործել է Բանաստեղծը: Այդպիսին է նաև վերջին «հուսալով» բառը:
Ձեռագիր դավթարում 3-րդ տանը հաջորդում է մի անավարտ քառյակ ջնջված հեղինակի կողմից:
Ահլի թաքավուր իս, յաղութ ալմաս իս,
Մին արզուհալ ունիմ, աջապ ինչ կոսիս,
Գուզիմ թե դռանըտ ծառայ դառնամ յիս,
Չուն դիդարետ...
Изображение
Аватара пользователя
Harutin
Gisher.Ru Team
Gisher.Ru Team
Информация: Показать детали

Սայաթ-Նովա

Сообщение:#44  Сообщение Harutin » 06 мар 2011, 20:14

Ինձ սիրեցիր, էշխըն նընգար, խաղի դավթար իմ քիզ ամա

բնագիր

Ինձ սիրեցիր, էշխըն նընգար, խաղի դավթար իմ քիզ ամա.
Մի՛ քաղի փըշի ծաղիկըն` վարդ, սուսանբար իմ քիզ ամա.
Չիմ թուղնի արեգագումըն` բաղչի սաջար իմ քիզ ամա.
Յիս քու մահըն վո՞ւնց կու խընդրիմ` նուղլ ու շաքար իմ քիզ ամա:

Է՛լ քու բաղին մըտի՛կ արա, ուրիշ բաղէն վարդ չին տայ քիզ.
Աղ ու հացըն մի՛ դէն գըցի, շաբթէնըն մէկ մըտի՛կ տու միզ.
Թէգուզ աշխարհըս պըտուտ գաս, չիս տեսնի ինձի պէս ազիզ.
Թաք ուրիշ գօզալ չըսիրիս` իղրարով եար իմ քիզ ամա:

Թաք յիս մօրէս չէի ծընի. վա~յ էն օրին` յիս քիզ տէհայ.
Դու բըլբուլ իս, յիս` կարմիր վարդ. չասիս, թէ վարդըն ջալդ կ'էհայ.
Մէ փուքըր էտէնց դիմացի, շուտով Հընդըստան մի՛ էհայ.
Անգուրձիլ, անխարջ ու քըրիհ մանդիլի զար իմ քիզ ամա:

Ա՛ստուաձ վըկայ, ղիմիշ արած գըլուխըս քիզ մա՛տաղ ըլի.
Ե՛կ, քիզիդ սիրով դամ անիմ, ով գ'ուզէ բէդամաղ ըլի.
Յիս քու խօսքէն չիմ անցկէնայ, թաք քու դամաղըն չաղ ըլի.
Թէգուզ անմահութին ուզիս, սիրով կու ճարիմ քիզ ամա:

Քու դարդըն ինձի պառվեցուց. ո՞ւմըն ասիմ, Սա՛յաթ-Նովա.
Մի՛ գըցի ձեռնէմէն ձեռըն` օսկէ թաս իմ, Սա՛յաթ-Նովա.
Փըռանգըստանու միջէն էլած` զար ատլաս իմ, Սա՛յաթ-Նովա.
Ծա՛լէ դավթարըդ, ղո՛ւթին դի` ռանգու ռուքար իմ քիզ ամա:

Ղազալի. էս Արութինը ու իր սիրեկանը վուր խօսիլ ին, էն է. սիրեկանն ասել է ուղիղ Սայաթ-Նովի էրեսին, քրոնիկոնի 442-ին (1754):
Էսպես ասել է մեկ հաւատարիմ սիրեկանն, եւ միւս էրեսին` Սայաթ-Նովէն, ապրիլի 1-ին, քրոնիկոնի 442-ին (1754):

թարգմանություն

Ինձ սիրեցիր, ոգի առար, երգի մատյան եմ քեզ համար.
Մի՛ քաղիր փշի ծաղիկը` վարդ, սուսանբար եմ քեզ համար.
Չեմ թողնի քեզ արեւի տակ` շվաքով ծառ եմ քեզ համար.
Ես քո մահը ո՞նց կցանկամ` նուշ ու շաքար եմ քեզ համար:

Էլի քո այգուն տեր եղիր, ուրիշ այգուց վարդ չեն տա քեզ.
Աղ ու հացը դեն մի՛ գցիր, շաբաթը մեկ այցի եկ մեզ.
Թեկուզ աշխարհս պտույտ գաս, չես տեսնի հարազատ ինձ պես .
Միայն ուրիշի չսիրես` երդումով յար եմ քեզ համար:

Երանի թե չծնվեի, վա~յ էն օրին` ես քեզ տեսա.
Դու բլբուլ ես, ես` կարմիր վարդ, չասես` վարդը շուտ կգնա.
Մի փոքր էդպես դիմա՛ցիր, շուտով Հնդստան մի՛ գնա.
Անձեռագործ, անվարձ, անծախս` նուրբ ոսկեկար եմ քեզ համար:

Ա՛ստված վկա, իմ գուրգուրված գլուխը քեզ մա՛տաղ լինի.
Ե՛կ, քեզ հետ սիրով խաղ անեմ, ով ուզում է թող սրտնեղի.
Ես քո խոսքից չեմ անց կենա, միայն սիրտդ ուրախ լինի.
Թեկուզ անմահություն ուզես, սիրով կճարեմ քեզ համար:

Էդ քո վիշտը ինձ ծերացրեց, էլ ու՞մ ասեմ, Սա՛յաթ-Նովա.
Եկ ձեռքից-ձեռք ինձ մի՛ գցիր` ոսկե թաս եմ, Սա՛յաթ-Նովա.
Ֆրանկստանի միջից ելած զար-ատլաս եմ, Սա՛յաթ-Նովա.
Ծա՛լիր մատյանդ, ա՛րկղը դիր` հույս ու պատվար եմ քեզ համար:
Изображение
Аватара пользователя
Harutin
Gisher.Ru Team
Gisher.Ru Team
Информация: Показать детали

Սայաթ-Նովա

Сообщение:#45  Сообщение Harutin » 06 мар 2011, 20:17

Ի՞նչ կ’օնիմ հէքիմըն, ի՞նչ կ’օնիմ ջարէն

բնագիր

Ի՞նչ կ’օնիմ հէքիմըն, ի՞նչ կ’օնիմ ջարէն`
Քու տըվածըն ուրիշ դիղ է, ո՛ւրիշ դիղ,
Էրում է մըհլամըն, չէ լաւնում եարէն.
Քու տըվածըն ուրիշ դիղ է, ո՛ւրիշ դիղ.
ուրիշ դիղ, ամա~ն, ուրի՛շ դիղ»”

Ասաց թէ.«Հիռա՛ցի գըլխէմէս, գընա՛.
Քու ասածըն ուրիշ տիղ է, ո՛ւրիշ տիղ.
Էդ քու արարմունքսըն քիզի չի՛ մընայ.
Քու ասածըն ուրիշ տիղ է, ո՛ւրիշ տիղ.
ուրիշ տիղ, ա~ման, ո՛ւրիշ տիղ»:

Ասի թէ.«Էշխէմէդ չիմ հանգչում տանըս,
Ձեռնիրըս թուլացաւ` չէ շինում բանըս,
Էրվեցաւ ջիգարըս, մաշվեցաւ ջանըս,
Քու տըվածըն ուրիշ դիղ է, ո՛ւրիշ դիղ.
ուրիշ դիղ, ա~ման, ո՛ւրիշ դիղ»:

Ասաց.«Իմ դիղեմեն քիզ չըկայ չարա,
Գընա՛, թէ խիլք ունիս` գըլխիդ ճա՛ր արա,
Թէ չէ` անիլ կու տամ քիզ փարա-փարա.
Քու ասածըն ուրիշ տիղ է, ո՛ւրիշ տիղ.
ուրիշ տիղ, ա~ման, ո՛ւրիշ տիղ»:

ՙՅիս բըլբուլ իմ, վարդըս մընաց խարումըն.
Կըրակ դըրիր սըրտիս խուցի եարումըն.
Վունց գըրանքումըն կայ, վունց դավթարումըն.
Քու տըվածըն ուրիշ դիղ է, ո՛ւրիշ դիղ.
ուրիշ դիղ, ա~ման, ո՛ւրիշ դիղ»:

Ասաց թէ.«Քի զարար շինեցիր շահըդ
Կըտրեցիր ադաբըդ, կըտրեցիր ահըդ.

Մի՛ վիթի արունըդ, մի՛ շանց տայ մահըդ.
Քու ասածըն ուրիշ տիղ է, ու՛րիշ տիղ.
ուրիշ տիղ, ա~ման, ու՛րիշ տիղ»:

Ասի թէ.«Մազիրըդ սիրմա իս անում,
Հէնց գիդիս` չի՞մ գիդի, եա՛ր, չի՞մ իմանում,
Սէրըդ ինձ մահ դառաւ, էլ չի՛մ դիմանում.
Քու տըվածըն ուրիշ դիղ է, ու՛րիշ դիղ.
ուրիշ դիղ, ա~ման, ու՛րիշ դիղ»:

ՙԹագաւուրի թագի լայիղ քարըն իմ,
Շիրինի պէս Փահրադի դիդարըն իմ,
Յիս է՛ն գըլխէն Սայաթ-Նովու եարըն իմ.
Քու ասածըն ուրիշ տիղ է, ուրիշ տիղ.
ուրիշ տիղ, ա~ման, ու՛րիշ տիղ»:

ՙՀիդըս խօ՛սի, մի՛ կէնայ խըռովի պէս.
Տալղա տըվիր` գէմիս տարար ծովի պէս.
Կու միռնիմ, չիս տեսնի Սայաթ-Նովի պէս.
Քու տըվածըն ուրիշ դիղ է, ու՛րիշ դիղ.
ուրիշ դիղ, ա~ման, ու՛րիշ դիղ»:

Էսպէս շիրվանի հանգում, վուր ասում է «Եօլարումըզդան».
Արութինն ու իր սիրեկանն ասում ին իրար:
Սեպտեմբերի 3-ին, քրոնիկոնի 444-ին (1756):

թարգմանություն



Ի՞նչ կանեմ հեքիմն, բժիշկն ի՞նչ կանեմ*`
Քո տվածն ուրիշ դեղ է, ո՛ւրիշ դեղ,
Այրում է սպեղանին, չի բուժվում վերքը,
Քո տվածն ուրիշ դեղ է, ո՛ւրիշ դեղ.
ուրիշ դեղ, ա~ման, ո՛ւրիշ դեղ»:

Ասաց թե.«Հեռա՛ցի գլխիցս, գնա՛,
Քո ասածն ուրիշ տեղ է, ո՛ւրիշ տեղ,
Էդ քո արարմունքն քեզ էլ չի՛ մնա.
Քո ասածն ո՛ւրիշ տեղ է, ո՛ւրիշ տեղ.
ուրիշ տեղ, ա~ման, ո՛ւրիշ տեղ»:

Ասի թե.«Սիրուցդ չեմ հանգչում տանս,
Ձեռքերս թուլացան` խաթարվեց գործս,
Վառվեցավ իմ սիրտն, մաշվեց մարմինս,
Քո տվածն ո՛ւրիշ դեղ է, ո՛ւրիշ դեղ.
ուրիշ դեղ, ա~ման, ո՛ւրիշ դեղ»:

Ասաց թե.«Իմ դեղից քեզ չկա մի ճար,
Գնա՛, թե խելք ունես` գլխիդ արա ճա՛ր,
Թե չէ` անել կտամ քեզ կտոր հազար,
Քո ասածն ո՛ւրիշ տեղ է, ո՛ւրիշ տեղ.
ուրիշ տեղ, ա~ման, ուրիշ տեղ»:

ՙԵս բլբուլ եմ, վարդս մնաց փշի մեջ,
Կրակ դրեց սրտիս խուցի վերքի մեջ,
Ո՛չ գրվածքներում կա, ո՛չ էլ` գրքի մեջ,
Քո տվածն ո՛ւրիշ դեղ է, ո՛ւրիշ դեղ.
ուրիշ դեղ, ա~ման, ո՛ւրիշ դեղ:

Ասաց թե.«Քեզ վնաս շինեցիր շահդ,
Կտրեցիր ամոթդ, կտրեցիր ահդ,

Մի՛ հեղի այրունդ, մի ցույց տուր մահդ,
Քո ասածն ուրիշ տեղ է, ո՛ւրիշ տեղ.
ուրիշ տեղ, ա~ման, ո՛ւրիշ տեղ:

Ասի թե. «Մազերդ արծաթ ես անում,
Կարծում ես` չգիտե՞մ, յա՛ր, չե՞մ իմանում,
Սերդ ինձ մահ դարձավ, էլ չե՛մ դիմանում,
Քո տվածն ուրիշ դեղ է, ո՛ւրիշ դեղ.
ուրիշ դեղ, ա~ման, ո՛ւրիշ դեղ»:

ՙԹագավորի թագին վայել ես քարն եմ,
Շիրինի պես Ֆահրադի պատկերըն եմ,
Ի՛ սկզբանե ես Սայաթ-Նովու յարն եմ**,
Քո ասածն ուրիշ տեղ է, ուրիշ տեղ.
ուրիշ տեղ, ա~ման, որիշ տեղ»:

ՙՀետս խո՛սիր, մի՛ մնա խռովի պես,
Հորձանք տվիր` նավս տարար ծովի պես,
Կմեռնեմ, չես տեսնի Սայաթ-Նովի պես,
Քո տվածն ուրիշ դեղ է, ո՛ւրիշ դեղ.
ուրիշ դեղ, ա~ման, ո՛ւրիշ դեղ»:

* Ըստ Ն. Աղբալյանի` Սայաթ-Նովայի ճակատագրական սերը եղել է վրացական արքունիքին մոտ կանգնած մի հայուհի: Ինչպես երևում է խաղի բովանդակությունից, թեթև ֆլիրտին դեմ չլինող այդ գեղեցկուհին հարցը լրջանալու դեպքում անմիջապես տեղն է դնում դժբախտ Սիրահարին`«Քո ասածն ուրիշ տեղ է, ո՛ւրիշ տեղ»:
** Յար - այստեղ նշանակում է ոչ թե սիրած, այլ` ընկեր, մտերիմ մարդ
Изображение
Аватара пользователя
Harutin
Gisher.Ru Team
Gisher.Ru Team
Информация: Показать детали

Սայաթ-Նովա

Сообщение:#46  Сообщение Harutin » 06 мар 2011, 20:20

Դաստամազըդ` սիմ ու շարբաբ, նամ շաղ էկած ռեհան է

բնագիր

Դաստամազըդ` սիմ ու շարբաբ, նամ շաղ էկած ռեհան է.
Ունքիրըդ` ղալամով քաշած, էրէսըդ զարնըշան է.
Ակըռքնիրըդ` լալ ու մարգրիտ, ռանգիդ մարդ կու էրանէ.
Թաք յիս միռնիմ` դո՛ւն սաղ ըլիս, էշխըդ իմ գերեզման է.
Նազիդ միռնիմ, նազ մի՛ անի, նազըդ ինձ կու սըպանէ:

Վուր բըլբուլին վարդըն [խաբէ, աբա] խարին թամա՛մ է.
Ումնոր կանց միզի լաւ սիրիս` Աստուաձ չարին թամա՛մէ.
Դիդարէդ կարօտ մընացի` էրկու տարին թամամ է.
Թաք յիս միռնիմ` դո՛ւն սաղ ըլիս, էշխըդ իմ գերեզման է.
Նազիդ միռնիմ, նազ մի՛ անի, նազըդ ինձ կու սըպանէ:

Թառամեցաւ կարմիր վարդըն, բաղըն բըլբուլ չէ գալի,
Սիրտըս եարալու շինեցիր, էրվում իմ մըրմընջալի,
Էշխէմէդ հիւանդացիլ իմ, պառկած իմ դըժար հալի.
Թաք յիս միռնիմ` դո՛ւն սաղ ըլիս, էշխըդ իմ գերեզման է.
Նազիդ միռնիմ, նազ մի՛ անի, նազըդ ինձ կու սըպանէ:

Մէջլումի պէս սարն իմ նընգի, Լէյլումէն խաբար չունիմ.
Էշխէմէն սիրտըս էրվում է, հովանալու ճար չունիմ.
Ա՛ստուաձ վըկայ, աշխարհումըս յիս քիզ աւել եար չունիմ.
Թաք յիս միռնիմ` դո՛ւն սաղ ըլիս, էշխըդ իմ գերեզման է.
Նազիդ միռնիմ, նազ մի՛ անի, նազըդ ինձ կու սըպանէ:

Սայաթ-Նովէն ասաց` զա՛լում, աչքըս լալիս է արին.
Հում կաթնա՛կիր` Աթամի զա՛թ, նա՛լաթ քու էյթիբարին.
Իղրարէմէն շուտ անցկացար, ո՞ւր է եարասուն տարին.
Թաք յիս միռնիմ` դո՛ւն սաղ ըլիս, էշխըդ իմ գերեզման է.
Նազիդ միռնիմ, նազ մի՛ անի, նազըդ ինձ կու սըպանէ:

թարգմանություն

Ճոխ մազերդ` մետաքսաթել, ցողոտ, շաղոտ ռեհան է,
Ունքերդ` վրձինով քաշած, դեմքդ` ոսկյա նշան է,
Ատամներդ` լալ-մարգարիտ, քո տեսքին մարդ կերանե,
Թող ես մեռնեմ, դու ողջ լինես, սերդ իմ գերեզմանն է,
Նազիդ մեռնեմ, նազ մի՛ անի, քո նազը ինձ կըսպանե:

Թե բլբուլին վարդը խաբի` արժան է կրծող-խարին*,
Ում որ մեզանից շատ սիրես` Աստված թող մատնի չարին.
Պատկերիդ կարոտ մնացի` լրացավ երկու տարին,
Թող ես մեռնեմ, դու ողջ լինես, սերդ իմ գերեզմանն է,
Նազիդ մեռնեմ, նազ մի՛ անի, քո նազը ինձ կըսպանե:

Թառամեց իմ կարմիր վարդը, այգին բլբուլ չի գալի,
Սիրտս վիրավոր շինեցիր, վառվում եմ կսկծալի,
Սիրուցդ հիվանդացել եմ, պառկած եմ ծանր հալի,
Թող ես մեռնեմ, դու ողջ լինես, սերդ իմ գերեզմանն է,
Նազիդ մեռնեմ, նազ մի՛ անի, քո նազը ինձ կըսպանե:

Մեջլումի պես սարն եմ ընկել, Լեյլիից մի լուր չունեմ,
Սիրուց սիրտս հրդեհվում է, հովանալու ճար չունեմ,
Ա՛ստված վկա, աշխարհումս քեզանից զատ յար չունեմ,
Թող ես մեռնեմ, դու ողջ լինես, սերդ իմ գերեզմանն է,
Նազիդ մեռնեմ, նազ մի՛ անի, քո նազը ինձ կըսպանե:

Սայաթ-Նովեն ասաց` ա՛նգութ, աչքս լալիս է արին,
Հում կաթնա՛կեր` ադա՛մորդի, անե՛ծք քո կեղծ հավատին.
Խոստումիցդ շուտ անցկացար, ո՞ւր է երեսուն տարին**,
Թող ես մեռնեմ, դու ողջ լինես, սերդ իմ գերեզմանն է,
Նազիդ մեռնեմ, նազ մի՛ անի, քո նազը ինձ կըսպանե:

* Խար - այստեղ` վարդի վնասատու միջատ:
** 30 տարի - ըստ այն ժամանակների պարտադրանքի` աշուղը մինչև 30 տարեկանը պարտավոր էր աշակերտել վարպետին, չամուսնանալ, և ընդհանրապես ժուժկալ կյանք վարել: Երեսնամյա այս տարիքային ցենզը հազարամյակների պատմություն ունի եւ իր արտացոլումն է գտել Աստվածաշունչ մատյանում: Օրինակ` Աստված Ադամին ստեղծեց 30 տարեկան, Հովհաննես Մկրտիչը եւ Հիսուս Քրիստոսը սկսեցին քարոզել 30 տարեկանում, հրեական օրենքներով 30-ից ցածր տարիք ունեցող անձանց արգելվում էր կարդալ «Երգ Երգոցը» եւ այլն:
Изображение
Аватара пользователя
Harutin
Gisher.Ru Team
Gisher.Ru Team
Информация: Показать детали

Սայաթ-Նովա

Сообщение:#47  Сообщение Harutin » 06 мар 2011, 20:23

Մէջլումի պէս կորաւ եարըս

բնագիր

Մէջլումի պէս կորաւ եարըս,
Լէ՛յլի ջան, ման իմ գալի
եա՛նա-եանա.
Էրվեցաւ խունի ջիգարըս,
Արնի պէս աչքս է լալի.
եա՛նա-եանա, եա՛նա-եանա:

Բըլբուլի նըման լացիլ իմ,
Աչքիրըս արնով թացիլ իմ,
Էշխէմէդ հիւանդացիլ իմ.
Պառկած իմ դըժար հալի.
եա՛նա-եանա, եա՛նա-եանա:

Էշխէմէդ դառիլ իմ յիզիդ,
Հալվեցայ, մաշվեցայ քիզիդ,
Ռա՛հմ արա, մէ խօ՛սէ միզիդ.
Բէմո՛ւրվաթ, ձէն իմ տալի.
եա՛նա-եանա, եա՛նա-եանա:

Էրվում իմ, կանչում իմ ա~ման.
Ծուցըդ` բաղ, ունքիրըդ` քաման,
Աշխարհիս մէջըն քիզ նըման
Չիմ տեսած, ման իմ գալի
եա՛նա-եանա, եա՛նա-եանա:

Մանո՛ւշակ բաց արած հովին,
Կարմիր վա՛րդ, ծա՛ղիկ հուտովին
Շատ մի՛ լաց'նի Սայաթ-Նովին,
Ա՛չքի լուս, կըսկըծալի.
եա՛նա-եանա, եա՛նա-եանա:

թարգմանություն

Մեջլումի պես կորավ յարս,
Լե՛յլի ջան, որոնում եմ
տոչորվելով:
Վառվեց արնակոլոլ սիրտս,
Արյան պես աչքս է լալիս.
տոչորվե~լով, տոչորվե~լով:

Բլբուլի նման լացել եմ,
Աչքերս արնով թացել եմ,
Սիրուցդ հիվանդացել եմ.
Պառկած եմ դժվար հալի.
տոչորվե~լով, տոչորվե~լով:

Սիրուցդ դարձել եմ եզիդ*,
Հալվեցի, մաշվեցի քեզ հետ,
Գո~ւթ արա, զրո՛ւցիր մեզ հետ,
Անա՛ստված, ձայն եմ տալիս`
տոչորվե~լով, տոչորվե~լով:

Վառվում եմ, կանչում եմ ա~ման.
Ծոցըդ` այգի, ունքդ` կամար,
Աշխարհումս ես քեզ նման
Չե՛մ տեսել, ման եմ գալիս`
տոչորվե~լով, տոչորվե~լով:

Մանո՛ւշակ, բաց արած հովին,
Կարմիր վա՛րդ, ծա՛ղիկ հոտովին**,
Մի՛ լացացնի Սայաթ-Նովին,
Ա՛չքի լույս, կսկծալի.
տոչորվե~լով, տոչորվե~լով:

* Եզիդ - Տես`«Դուն էն հուրին ես...» խաղի ծանոթագրությունը
** Հոտավետ բառն է` սազեցրած հանգի համար, որոշեցինք թողնել բնագրի պես (Ի.Ս.)
Изображение
Аватара пользователя
Harutin
Gisher.Ru Team
Gisher.Ru Team
Информация: Показать детали

Սայաթ-Նովա

Сообщение:#48  Сообщение Harutin » 06 мар 2011, 20:27

Էշխէմէն էնպէս վառվիլ իմ

բնագիր

Էշխէմէն էնպէս վառվիլ իմ.
Վունց Մէջլում` եա~ր իմ ասում
Էնտիղէ~մէն,
Գօզալի տիսուն կարօտ իմ`
Հի՛դ քաշվի, սար իմ ասում,
Էնտիղէ~մէն, էնտիղէ~մէն:

Ղուրբան իմ ծուցիդ նըռանըն,
Հոգիս տամ շիմշատ կըռանըն,
Թաք պառկիմ եարի դըռանըն.
Գըլխօքըս քար իմ ասում,
Էնտիղէ~մէն, էնտիղէ~մէն:

Հագիլ իս ատլաս խասէմէն.
Խըմե՛ցուր ձեռիդ թասէմէն,
Համաշա էշխիդ բասէմէն
Էրվում իմ, ճա~ր իմ ասում,
Էնտիղէ~մէն, էնտիղ~մէն:

Բաղ կու սիրիմ, յիս բաղման չիմ,
Բաղի տիրուջըն ճանանչ իմ,
Բըլբուլ իմ, սիրով վա~րդ կանչիմ.
Հիդ քաշվի, խար իմ ասում,
Էնտիղէ~մէն, էնտիղէ~մէն:

Մէջլիսնէրու խաղըն դուն իս,
Վանքիրումըն տաղըն դուն իս,
Սայաթ-Նովու բաղըն դուն իս.
Կարօտ իմ, բա~ր իմ ասում,
Էնտիղէ~մէն, էնտիղէ~մէն:

Էս էրկու խաղիրն էն ձէնով`«Բլբուլն նստած է վարդին, լաւ կանչէր նա վարդի համա»: Արութինի ասած. ապրիլի 5-ին, քրոնիկոնի 445-ին / 1757/:

թարգմանություն

Սիրուցդ այնպես վառվել եմ,
Մեջլումի պես յա~ր եմ ասում
Ես ա~յնտեղից,
Սիրունի տեսքին կարոտ եմ`
Հե՛տ քաշվի, սա՛ ր եմ ասում
Ես ա~յնտեղից, ա~յնտեղից:

Մատաղ եմ ծոցիդ նռանը,
Հոգիս տամ շիմշատ կռանը,
Գեթ պառկեմ յարի դռանը,
Գլխովս քար եմ ասում*
Ես ա~յնտեղից, ա~յնտեղից:

Հագել ես ատլաս խասիցը,
Խմեցրու ձեռքիդ թասիցը,
Շարունակ սիրուդ բասիցը**,
Վառվում եմ, ճա~ր եմ ասում,
Ես ա~յնտեղից, ա~յնտեղից:

Բաղ եմ սիրում, այգեպան չեմ,
Այգու տիրոջն ճանանչ եմ,
Բլբուլ եմ` սիրով վարդ կանչեմ,
Հետ քաշվիր, փուշ եմ ասում
Ես ա~յնտեղից, ա~յնտեղից:

Հավաքույթի խաղն դու ես,
Վանքերի մեջ տաղը դու ես,
Սայաթ-Նովու բաղը դու ես,
Կարոտ եմ, բե~րք եմ ասում
Ես ա~յնտեղից, ա~յնտեղից:

* Բնագրի`«Գըլխօքըս քար իմ ասում»-ը նշանակում է «թեկուզ գլուխ քարի վրա լինի», և ոչ թե`«գլխիս քար դիպչի»: Տես` Ն. Աղբալյան, 1966:
** Բասից - այստեղ` վեճից:
Изображение
Аватара пользователя
Harutin
Gisher.Ru Team
Gisher.Ru Team
Информация: Показать детали

Սայաթ-Նովա

Сообщение:#49  Сообщение Harutin » 06 мар 2011, 20:30

Բըլբուլի հիդ լաց իս էլի

բնագիր

Բըլբուլի հիդ լաց իս էլի,
Վարդի նըման բաց իս էլի,
Վարդաջըրով թաց իս էլի,
Թա՛ց իս էլի:

Չըկա քիզի նըման,
Չըկա քիզի նըման.
Քիզ նըման,
Քիզ նըման,
Դո՛ւն իս, աննըմա՛ն:

Սիրունութինդ էլաւ արբաբ,
Մազիր ունիս սիմ ու շարբաբ,
Քի սազ գուքայ ղուշլու զարբաբ,
Ղո՛ւշլու զարբաբ:

Չըկա քիզի նըման,
Չըկա քիզի նըման.
Քիզ նըման,
Քիզ նըման,
Դո՛ւն իս, աննըմա՛ն:

Էրէսըդ է շամշ ու ղամար,
Ջանըս դուս գուքայ քիզ ամար,
Մէջքիդ ունիս օսկէ քամար,
Օ՛սկէ քամար:

Չըկա քիզի նըման,
Չըկա քիզի նըման.
Քիզ նըման,
Քիզ նըման,
Դո՛ւն իս, աննըմա՛ն:

Հագիդ զարըն ալ իս արի,
Բըլբուլի հիդ լալ իս արի,
Բարգ էրէսիդ խալ իս արի,
Խա՛լ իս արի:

Չըկա քիզի նըման,
Չըկա քիզի նըման.
Քիզ նըման,
Քիզ նըման,
Դո՛ւն իս, աննըմա՛ն:

Դարդըս ասիմ` գուլան սարիր,
Էս ի՞նչ բան էր, վուր դուն արիր,
Սայաթ-Նովուն ջունուն արիր,
Ջո՛ւնուն արիր:

Չըկա քիզի նըման,
Չըկա քիզի նըման.
Քիզ նըման,
Քիզ նըման,
Դո՛ւն իս, աննըմա՛ն:

թարգմանություն

Բլբուլի հետ լաց ես եղել,
Վարդի նման բաց ես եղել,
Վարդաջրով թաց ես եղել,
Թա՛ց ես եղել:

Չկա քեզի նման,
Չկա քեզի նման,
Քեզ նման,
Քեզ նման,
Դո՛ւ ես, աննմա՛ն:

Սիրունությունդ եղավ տանջանք,
Մազեր ունես արծաթ-հինվածք,
Քեզ կսազի նախշած գործվածք*,
Նա՛խշած գործվածք:

Չկա քեզի նման,
Չկա քեզի նման,
Քեզ նման,
Քեզ նման,
Դո՛ւ ես, աննմա՛ն:

Երեսդ արև` լուսնի կամար,
Հոգիս դուրս կգա քեզ համար,
Մեջքիդ ունես ոսկե քամար**,
Ո՛սկե քամար:

Չկա քեզի նման,
Չկա քեզի նման,
Քեզ նման,
Քեզ նման,
Դո՛ւ ես, աննմա՛ն:

Հագիդ զուքսն ալ ես արել,
Բլբուլի հետ լալ ես արել,
Բարկ երեսիդ խալ ես արել,
Խա՛լ ես արել:

Չկա քեզի նման,
Չկա քեզի նման,
Քեզ նման,
Քեզ նման,
Դո՛ւ ես, աննմա՛ն:

Դարդս ասեմ` լացեն սարեր,
Էս ի՞նչ բան էր, որ դու արիր,
Սայաթ-Նովուն խելքից հանիր,
Խելքից հա՛նիր:

Չկա քեզի նման,
Չկա քեզի նման,
Քեզ նման,
Քեզ նման,
Դո՛ւ ես, աննմա՛ն:
Изображение
Аватара пользователя
Harutin
Gisher.Ru Team
Gisher.Ru Team
Информация: Показать детали

Սայաթ-Նովա

Сообщение:#50  Сообщение Harutin » 06 мар 2011, 20:32

Մէ խօսք ունիմ իլթիմազով, ա՛նգաճ արա, ո՛վ աչքի լուս

բնագիր

Մէ խօսք ունիմ իլթիմազով, ա՛նգաճ արա, ո~վ աչքի լուս,
Սըրտումըս ինթիզար ունիմ, քու տիսըն բա՛րով, ա՛չքի լուս,
Աջաբ քիզ ի՞նչ գէթ իմ արի` կէնում իս խըռով, ա՛չքի լուս,
Աշխարհս աշխարհով կըշտացաւ, յիս քիզանից սով, ա՛չքի լուս:

Մակամ օչով եար չէ սիրի՞, էս ի՞նչ արիր, էս ի՞նչ բան ա.
Էշխէմէդ ջունուն իմ էլի, ման իմ գալի եանա-եանա.
Էս դարդէն օչով չըքաշէ, վուր մէ դա՛նգին չի դիմանայ.
Սիրտըս լուրի պէս խորվեցիր էշխիդ կըրակով, ա՛չքի լուս:

Դօստիրըս դուշման շինեցիր, եադիրուն ի՞նչպէս դօստ անիմ.
Անցկացած օրըն չիմ տեսնում, քանի գ'ուզէ վուր ղաստ անիմ.
Ա՛ստուձ վըկայ, խիստ դըժար է, գըլուխըս ի՞նչպէս դուս տանիմ.
Յիս մէ փուքըր նաւի նըման, քու էշխըն է ծով, ա՛չքի լուս:

Գ'ուզիմ բերանըս բաց անիմ, գովքըդ ասիմ թարիփի պէս.
Տաս տարի է ման իմ գալիս փադիշահի շարիփի պէս.
Օխտըն տարի էլ ման գուքամ` սազըն ձեռիս Ղարիբի պէս.
Բութա Շահսանամըս դուն իս, էլ չունիմ օչով, ա՛չքի լուս:

Թէգուզ հազար դարդ ունենամ, յիս սըրտումըս ա~հ չիմ ասի.
Իմ հուքմի-հէքիմըն դուն իս, յիս էլ ուրիշ շա՛հ չիմ ասի.
Սայաթ-Նովէն ասաց` զա՛լում, յիս էն մահին մա՛հ չիմ ասի.
Հէնչաք ըլի` դո՛ւն վըրէս լաս, մազըդ շաղ տալով, ա՛չքի լուս:

թարգմանություն

Մի խոսք ունեմ պաղատագին, ա՛կանջ արա, ո~վ աչքի լույս,
Սրտումս ես սպասում ունեմ, քո տեսը բա՛րով, ա՛չքի լույս,
Արդյոք ի՞նչ հանցանք եմ գործել` մնում ես խռով, աչքի լույս,
Աշխարհս աշխարհով կշտացավ, ես քեզանից սով, ա՛չքի լույս:

Արդյոք ոչ ոք յար չի սիրե՞լ, էս ի՞նչ արիր, էս ի՞նչ բան ա,
Քո սիրուցը խենթացել եմ, ման եմ գալիս յա~նա-յա~նա*,
Էս վշտից ոչ ոք չքաշի, փշրա՛նքին էլ չի դիմանա,
Սիրտս լորի պես խորվեցիր, սիրուդ կրակով, ա՛չքի լույս:

Ընկերներիս թշնամացրիր, օտարին ընկեր ո՞նց անեմ.
Անցկացած օրը չեմ տեսնում, քանի կուզե որ ջանք անեմ.
Ա՛ստված վկա, խիստ դժվար է, գլուխս ի՞նչպես ազատեմ.
Ես մի փոքր նավի նման, քո հմայքը` ծով, ա՛չքի լույս:

Կուզեմ բերանս բաց անել, ասել քո գովքը ձոնի պես.
Տաս տարի է ման եմ գալիս փադիշահի դեսպանի պես,
Յոթ տարի էլ կթափառեմ` սազը ձեռիս Ղարիբի պես.
Իմ հույս Շահսանամը** դու ես, էլ չունեմ ոչ ոք, ա՛չքի լույս:

Թեկուզ հազար վիշտ ունենամ, ես սրտումս ա~հ չեմ ասի.
Իմ տեր-դատավորը դու էս, ես էլ ուրիշ շահ չեմ ասի.
Սայաթ-Նովեն ասաց` անգո՛ւթ, ես էն մահին մա՛հ չեմ ասի.
Միայն թե դու ինձ վրա լաս, մազդ շաղ տալով, ա՛չքի լույս:

* յանա-յանա – տոչորվելով
** Շահսանամ –«Աշուղ ղարիբ» սիրավեպի հերոսուհին: Հավատարիմ կնոջ կերպար է: Բնագրի «բութա»-ն Հ.Բախչինյանը թարգմանել է«սրբաշնորհ սեր», որ ընդունելի չէ: «Բութա» նշանակում է հույս, ապավեն, ինչպես նաեւ կողպեք, փական: Օր.` Թումանյանի Սարոն սարերին դիմելով ասում է «Որսն եմ, բութես ձեզ արած» (հույսս ձեր վրա): Թուրքերեն խաղերից մեկում կա այսպիսի տող. «Հար հուջրամդա մին բութա վար» (ամեն սնդուկս հազար կողպեք ունի) (Ի.Ս.):
Изображение
Аватара пользователя
Harutin
Gisher.Ru Team
Gisher.Ru Team
Информация: Показать детали



Вернуться в Բանաստեղծություններ