Սամվել Սոկրատյան

**samvelsokratyan** » 25 фев 2019, 23:00

Շարունակելի

**samvelsokratyan** » 28 фев 2019, 20:55

ԸՆԴԱՄԵՆԸ ԵՐԿՈՒ ԲԱՌ

Մի ամառային օր հանդիպեցի Շիրազին, ինչպես միշա ՝ Երևանի Աբովյան մարդաշատ փողոցում,
գրկախառնվեցինք ու քայլեցինք դեպի Հրապարակ։
Այդ հատվածում մշտապես մարդաշատ է լինում փողոցը և ժամանակ չեղավ հարց ու պատասխանի,
մեկը մյուսին նայելով անցորդները վրա տվեցին Շիրազին,
թուղթ ու գրիչ մեկնելով ու խնդրելով, թեկուզ երկու տող, երկու բառ գրել
կամ խնդրում էին ստորագրությունը...
Մի քանիսին հաջողվեց հենց միայն նրա ստորագրությունր վերցնել։
Ւնչևէ, նրանք գոհ հեռանում էին։
Շիրազը տեսավ, որ այդ քաղցր, բայց հոգնատանջ վիճակից ազատվելու ճար չկա,
և հնարավոր է, որ մինչև երեկո զբաղվի միայն երկու տող, երկու բառ գրելով,
հանկարծ ձեռքիցս բռնեց ու գրեթե վազքով դիմեցինք փախուստի։
Մի փարթամ կին համառորեն հետապնդեց մեզ մինչև Շիրազի բնակարանի մուտքի մոտ ու
փակեց մեր ճանապարհը, տետրն ու գրիչը մեկնելով,
–քեզ հանգիստ չեմ տա, մինչե երկու տող չգրես, Ամերիկայից եմ եկել,
շուտով գնալու եմ, երեխաներս ինձի պարտադրել են, որ Շիրազի ձեռագիրը անպայման տանեմ,
Ի՞նչ պատասխան պիտի տամ երեխանց, հո դատարկ չեմ երթալու...

Շիրազը երեխայի պես մեղմացավ, նայեց ինձ, ապա կնոջը ու ասաց,
֊Անունդ ի՞նչ է։ –Գոհար է անունս...
–Քրոջս անունն է,– կնոջ վզից ոսկե շղթայով ոսկե խաչ էր կախված։
Շիրազը նայեց, նայեց խաչին՝ կանացի փարթամ կրծքի վրա ու
ժպադեմ ցուցամատով մի երկու անգամ կամացուկ խփելով խաչին, ասաց. ֊Բա էսիգ ի՛նչ է...
–Խաչ է կրծքիս վրա,– պատասխանեց Գոհարն ու բարձրաձայն ու անբռնազբոս ծիծաղեց:
Շիրազը նույնպես բարձրաձայն ծիծաղեց ու գրեց Գոհարի տետրում.

Չես մոռացել Հայաստանը,
Մեր պապերի սուրբ ոստանը,
Ինչ էլ անես, ուր էլ գնաս,
Միշտ հայուհի Գոհար մնաս։

Հովհաննես Շիրազ

Ապա բարձրաձայն կարդաց։
Գոհարը հուզված աչքերը մաքրեց ու կակազելով դիմեց Շիրազին.
–Դուն ընձի ըսիր, որ իմ անունը քո քրոջ անունն է, քեզի պիտի որպես քույր պաչիկ մը տամ...
Շիրազը երեսր մոտեցրեց Գոհարին :
Նա կամացուկ պաչիկ տվեց Շիրազին ու շիկնեց, ապա գլուխը կախ արագ հեռացավ։
–Լավիկն էր, չէ՞, Սամվե՜լ, ափսոս, շուտ փախավ՝ կաքավի պես կտկտացնելով,
չիմացանք ՝ քանի բալիկ ունի, անուններն ինչ է դրել, ամուսինը հայ է, թե ՝ չէ։
Մեղք ենք հայերս, ցրված ենք աշխարհով մեկ թուրքի հալածանքներից:
- Ասաց ու աչքերը խոնավացան:
Սի պահ և պատանեկան կայծը մարեց աչքերում, մռնչաց, փոթորկվեց ու գրեթե գոռաց.
-Չէ՛, Շիրազ, քեզի պահե, կգա օրը.
կբացվեն դռները գոցված,
կբուժվեն վերքերը խոցված...
Սիրտս պղտորեց էդ սիրունիկ կինը, Սամվե՛լ,
արի գնանք մի բաժակ գարեջուր խմենք, օրը տոթ է։

ՀԱՐՍԱՆԻՔՈՒՄ
Շիրազի վաղեմի րնկերներից մեկր՝ Վազգեն Հարությունյանը, բնակվում էր Կիրովականին մերձ Մեղրուտ զյուղում։
Շիրազը նրան անվանում էր պարզապես Գուգարենց...
Շիրազի որբանոցի ընկերներից էր Վազգենը։ Սիրում էր շախմատ խաղալ։
Քաղաքային այգում հեռվից հեռու Վազգենի բարձր ձայնը լսվում էր այն պահերին,
երբ հարմար քայլ էր կատարել և. խաղը շահում էր:
Նա ամբողջ կոկորդով, ոգևորված ճչում էր՝
....Ռևոլյուցիա՛, Գուգարենց, Հայդրո՜շ, քաջ Անդրանի՜կ,
ջարդի՜ր, փշրի՜ր, մաս-մաս արա թշնամուն, էլ մի՛ թողնի, որ շունչ քաշի...
Հայդրոշի թշնամին հայ ազգի թշնամին է, կոտորիր՝ Մասիսները թուրքից հետ բեր
ու տուր Հայոց Հոգի մեծ Շիրազին...

Եվ մի օր Վազգենր ինձ հրավիրում է իր տղայի՝ Ալեքսանի Հարսանիքին։
Իրար իմաց ենք տալիս ես ու բանաստեղծ Ռազմին Պողոսյանն ու ներկայանում ենք հարսանիք։
1969 թվականն էր։
Հարսանիքի պատվավոր հյուրերն էին Շիրազը և ասմունքող Սիրվարդ Մեսրոպյանը։
Երկար ժամանակ Շիրազին չէի տեսել, ջերմորեն գրկախառնվեցինք։
Որպես տանտեր, Շիրազի ընկեր Վազգենը ոտքի վրա էր , ամեն ինչ կազմակերպում և հանձնարարություններ էր տալիս։
Շիրազի կենացին նվազողները ավելի ոգևորված ուրախացրին ՝ զվարթ երգերով։
Տանտերը վերցրեց բաժակն ու չափածո ասաց իր բարեմաղթանքր.
Ես ցավը տանեմ հայոց հոգի Մեծն Շիրազի,
գնամ Մասիս սարը գրկեմ,
Ու Շիրազին նվեր ղրկեմ,
Տառապանքից, ցավից փրկեմ...
Շիրազը շնորահկալություն հայտնեց, իր բարեմաղթանքն արեց՝ ծով երջանկություն ցանկանալով նորապսակներին:
Սիրվարդը դիմեց Շիրաղին.
-Սպասիր, Շիրազ, բան ունեմ ասելու...
Շիրազը ուշադրությունը կենտրոնացրեց:
–Իմացե՛ք, բարեկամներ, թե Շիրազի մայրն ինչ է ասել,– ասաց Սիրվարդր։ –--Ով խմցնե Շիրազին՝ թող չհասնե մուրազին։
–Բա Հայոց Հոգի մեծ Շիրազը գա իմ տղայի հարսանիքին,– վրա
պրծավ Վազգենր,– ու մի բաժակ բան չխմի՞, բա էլ ի՛նչ հարսանիք, էլ ի՞նչ քեֆ, Սիրվարդ ջան։
Թող ես իմ մուրազին չհասնեմ, բայց Շիրազը այսօր մի բաժակ խմի,– կես կատակ, կես լուրջ ասաց Վազգենը։
Կեսգիշերին մոտ Շիրազի ականջին կամացուկ ասացի.
֊Շիրա՚զ, հարսանիքր կարող է մինչև լույս շարունակվել, տուն գնանք, Սիրվարղն էլ է հոգնել։
–Հա՛, լավ ըսիր, գնանք, ուշ է,– սլատասխանեց Շիրազը ու ոտքի ելանք։
Խմբով եկանք մեր տուն։ Մեր տան հարմարությանը ծանոթ էին հյուրերը։
֊Շուտ պիտի ըսած էղնեիր, քունս չի տանում, համա թե հոգնած եմ...,
Ի՞նչ ունես գրած՝, տուր քիչըմ էլ էստեղ հոգնիմ, որ քունս տանե...
Սիրվարդին էլ հարմար տեղ տուր...
–Սիրվարդն իր սենյակն ունի,– գեղեցիկ ձայնով պատասխանեց Սիրվարդը:
Ինչպես միշտ նա մեր տանն իրեն լավ էր զգում։

Շիրազը իմ վերջին առակներից, քառյակներից կարդաց, Հետո պառկեց,
բայց ցանկացավ, որ լույսը չանջատեմ, որոշ ժամանակ անց նայեցի Շիրազի դեմքին։
Ինձ նկատեց ու ասաց

–Քունս չի տանում, խաչված՝ Քրիստոսին կաշեմ, մեկ-մեկ էլ ընձի կաշեմ...
Կիրովականում լուսանկարիչ Սրտավազդ Սիրականյանը Շիրազին լուսանկարել էր
խաչված Քրիստոսի հետ, բավականին մեծ նկար էր, որը կախված էր իմ սենյակի պատից։
Շիրազի խոսքն այդ մասին էր։
-Շիրազ, լույսն անջատեմ, որ կարողանաս քնել։
՜Չէ, մի՛ մարե, Մասիսներին էլ նայեմ, քարտեզներին էլ նայեմ, թուրքերի խլած հողերին էլ նայեմ։
–Ասաց ու նստեց անկողնում:
-Սամվել, դե էն չորս տողն ըսա, էն որ դու ես գրեր ու Ես շատ կսիրեմ.

–Գարնան օրը մթնում է շուտ,
Օրն անցնում է մանկան խաղով,
Ամեն ծնունդ աշխարհ գալիս.
Կյանք է մտնում իր դագաղով...

Լսեց Շիրազն ու գլուխը տարուբերեց.
-Բա ո՛նց անենք, որ մտրդը մարդ մնա,
մարդը մարդուն չհոշոտե...

**samvelsokratyan** » 03 мар 2019, 00:31

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐՈՒՄ

Դահլիճը լեփ-լեցուն էր։
Հրավիրված էին նաև. հյուրեր։ Նախագահության կազմը կարդացին ու առաջարկեցին,
որ ցուցակում ընդգրկվածները զբաղեցնեն իրենց տեղերը բեմում։
Շիրազր նստած էր դահլհճում։ Նրա անունը, իհարկե, կար ցուցակում, բայց նա կանգնեց,
–Ես իմ տեղը զբաղեցրել եմ վաղուց ժողովրդի մեջ– հանկարծ ասաց ու նստեց։
Դահլիճում տիրեց աշխուժություն։

Զեկուցումով հանդես եկավ Հայաստանի գրողների միության նախագահ Վարդգես Պետրոսյանը, ապա ելույթ ունեցան գրողներ, բանաստեղծներ, գրաքննադատներ, հրապարակախոսներ և այլք...
Ընդմիջման ժամանակ շիրազականներր հավաքվել էին բանաստեղծի շուրջը և
խոսում էին հազար ու մի բանից։
–Աամվե՜լ,– դիմեց ինձ,– չելնե՛նք դուրս, ժամանակ շատ կա, քիչըմ մաքուր օդ շնչենք.՛
Համագումարը տեղի էր ունենում Գերագույն խորհրդի նիստերի դահլհճում՝
1976 թվականի ապրիլի 27~ին։
Մուտքի մոտ Շիրազը նկատեց գրականագետ Սուրեն Աղաբաբյանին,
որը լրագրերը ձեռքին կամացուկ քայլում էր ու ձայնեց.
–Սուրեն, «Դանթեականս» ի՞նչ էրիր, հո շատ չե՞ս խուզել...
-Չէ՜, գրեթե խուզելու կարիք չկար, մենակ մի քանի տող եմ հանել,–
պատասխանեց Սուրեն Աղաբաբյանր։
֊Մի քանի տողը հե՜չ, , մի քանի Էջ չէղնի, թե չէ կփչանա պոեմս...
Մոտեցավ բանաստեղծ Սարգիս Խարազյանր՝ հարբած։
Առանց բարև տալու կանգնեց հենց Շիրագի դեմ ու ձեռքով-ոտքով ինչ-որ շարժումներ անելով ասաց.
-Գ՛իրքդ Ւ՞նչ եղավ, ե՞րբ են իջեցնում տպարան,–ասաց։

–Ի՜նչ պիտի էղնի,– պատասխանեց Շիրազր,–
տպարան են իջեցրել, բայց մեջը բան չեն թողել...
-Լա՜վ են արել, որ մեջը բան չեն թողել,– կտրուկ ասաց Խարազյանր։
֊Ինչը՞խ թե՝ լավ են արել, երեխանց փայ ու բաժինն են կտրել, դու էլ կըսես ՝ լավ են արել...
–Հարբած է, Շիրա՛զ, կարևորություն մի տուր,– վրա բերեցի ես, որ վիճաբանությունը չսրվի:
Շիրազը վիրավորվեց ու հեռացանք, քայլեցինք դեպի իրենց տան մոտերքը, լուռ էր, մռայլ։
Ազդվել էր Խարազյանի ավել-պակաս խոսքերից.
–ինչո՞ւ էնոր բերանր չփակեցիր։
–էնօր բերանր փակել չէր լինի, Շիրա՛զ։
–Հա, ճիշտ կըսես, մեծ բերան ունի, խորոմ խոտն էլ հերիք չէր...
Ինքն իր ասածից գոհացավ ու մեկեն պայծառացավ։

Ընդմիջումն ավարտվում էր։ Ներս մտանք ու շարունակվեց համագումարը։
Նախագահողը ձայն տվեց Շիրազին։
Արագ քայլերով մոտեցավ ամբիոնին, համաձայն իր բնավորության, իմաստուն, արծվային հայացքով նայեց չորս բոլորը ու սկսեց այսպես.
–Մի ժամանակ, որ ասում էի, թե Սևանը ցամաքում է, ինչ գնով ուզում է լինի,
հարկավոր է լցնել թեկուզ և արցունքով,., Ասում էիք՝ Շիրազը խելռել է, խենթացել է, բայց ըսածս էրիք, Սևանր լցրիք:
Որ Այսում էի, թե Քաջ Վարդանի արձանը կանգնեցնենք Երևանում,
էլի նույն բանն էիք ասում, թե Շիրազը խելքր թռցրել է: Հըմը էլի ըսածս էղավ։
Էն, որ ասում էի, թե Մաշտոցին պաշտեք, մեր մեծերի մեծը Մաշտոցն է,
շա՜տ հետո հասկցաք, որ ճիշտ կըսեմ: Տեսեք, թե հիմա ինչ կըսեմ,– գրպանից հանեց մի քանի նամակ,
շրջվեց դեպի նախագահություն, նամակները վեր բարձրացնելով շարունակեց,–
ասում եմ, ընկեր Դեմիրճյան, Ադրբեջանի, Վըաստանի 47 Հայկական դպրոցներից մնացել է 7-ը, Հայոց լեզուն սպառվում է, վերանում է, հոգևարքի մեջ է, մեռնում է Հայոց լեզուն: Այս հայրենասեր մարդիկ ընձի են գրում, ձեզի գրելու փոխարեն, ի՛՞նձ պատասխան տամ այս նամակներին.
Ինչո՞ւ օրենքի ուժ չեք տալիս,
ինչո՞ւ ձայն չեք բարձրացնում,
ինչո՞ւ չեք հասկացնում այն ուրացող հայերին հենց մայրաքաղաքում, աչքներիդ առաջ ապրող հայերին, որ իրենց երեխաներին, նույնիսկ կաշառքով. խցկում են ռուսական դպրոցներ:
Այս ի՜նչ է կատարվում, այս ի՛նչ վարակ է տարածվում հայերի մեջ...
Եվ ինչպե՜ս չեք հասկանում, որ Հայոց լեզուն մեռնում է, ցնդում է...
Ադրբեջանում հայկական հնությունները, խաչքարերը, եկեղեցիներր քանդում են,
հողին հավասարեցնում, ո՞վ պետք է մտածի այդ մասին:
Թե որ դուք էլ չմտածեք, ո՞ւր է ձեր սովետական օրենքի ուժը՝ Հայկական դպրոցներում ռուսաց լեզուն պարտադիր է, բայց Հայաստանում ռուսական դպրոցներում հայկականը պարտադիր չէ, ինչու՞, ո՞վ է կանխելու այս վտանգավոր երևույթը:
Ես ռուսներուն չեմ վիրավորե, այլ կուզեմ ըսել, որ միագույնը գեղեցիկ չէ, ծիածանը գեղեցիկ է իր բազմերանգ գույներով, ամեն ազգ իր գույնն ունի, ամեն ազգ մի գույնի ծաղիկ է,
ամեն ա՛զգ իր լեզուն պիտի պահպանե:
Հայոց լեզուն ծիածանի կապույտ գույնն է, եըկնագույնն է...
միայն կարմիր գույնով ծիածան չկա, միայն կարմիրը՝ արյան գույն է..
Մտածեք՝ միք մեռցնի Հայոց լեզուն, որ մեր գալիք սերունդները մեզի չանիծեն...
Հայոց երեխաների շրթներին դրեք Հայկականը,
Հայրենադավ են այն ծնողներր, որոնք իրենց մանուկների շրթներից խլում են մայրենին,
գալիք վտանգը չեք կռահում:

Ժամանակն է, որ արթնանաք մրափից...

Հանճարեղ բանաստեղծը հրաշալի հռետոր էր... Ասելիքն ավարտեց, հետո, դեռ սրտի հուրը չմարած, ուզեց ամբիոնից իջնել ու ծափերի տարափի տակ շփոթվեց, ոտքը միանգամից երկու աստիճան իջեցրեց և քիչ էր մնում վայր ընկներ:
Ամրողջ ղահլիճր մեկ մարդու նման սարսափած «վա՜ խ» արտաբերեց:
Բանաստեղծը տիրապետեց իրեն, վայր չընկավ:
Չափազանց տպավորիչ էր Հովհ. Շիրազի այս խոսքը։
Նա ուրի՜շ էր, կանխազգում էր իր ժողովրդին սպառնացող վտանգը և ուզում էր փրկել, կանխել, ճիշտ ճանապարհի բերել մոլորյալներին։

ՆԱՄԱԿՈՒՄ՝ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈԻԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՇԱՐՔ

Շիրազին գրում եմ, որ անտիպ գործերից մի քանի բան ուղարկի, և ահա բանաստեղծը պատասխանում է.

«Ստացա նամակդ, ուրախ եմ, որ հիշում ես ինձ և բանաստեղծություններ ես ուզում,
բայց այս ինչ բան Է աշխարհիկը, ով որ պիտի ուզի,
ով որ կարող Է լույս աշխարհ բերել իմ՝ կանթեղի ծարավ հառաչանքները՝
չի ուզում, այսինքն՝ Էն մյուս Վաղոն, որ հնար ունի իմոց էլ
տեղ տալ իմ վաղեմի սիրելի «Բանվորում»,– լռում Է, քարի Է նմանվում...
Մինչ քեզ նման անճարներս, որ բազումների են հասնում, ավելի քան բազումներս,
ուզում են իմ անտիպներից, այս ի՜նչ բան Է,,,
Հիմա կարող ես ասել, թե՝ «Դու ղրկե, թող տպեն», ղրկել եմ, ղրկում եմ այն էլ՝ խուրձերով, փնջերով, բույլերով, զորք առ զորք և սակայն խմբագրությունն ունի (երևի) իր բանաստեղծիկը:
Երևի եմ ասում, վասն զի ինչքան ուղարկում եմ՝ բաժվարը թաքցնում Է իր մթին դարակում,,, Միայն (երևի) ինքն Է կարոտ իմ ստեղծագործությանը...
Եվ իրավ, ինքն Է, որ ջանում Է համբավել, թե... Շիրազր լռել Է... ծերածայրել Է, քամվել Է...
Բայց այսպես կքրքջան միայն ապաշնորհներր, միայն թե իմ Հայրենիքում չլինեին,
ցավն այս Է... և թալանվում են ոչ միայն տպագրյալներս, և դեռ աշխարհ «չեկածներս»... այս.
.........................
Նամակի հետ ծրարում ներփակ բանաստեղծություններ են։

ՍԵՐ ԽԱՉԸ
Որպես դարերի քարացած տանջանք՝
Կքել է բլրին կիսավեր մի վանք,–
Բաց բերանի պես գմբեթր փլված՝
Հիշում է ոսկի իր խաչն էլ խլված։
Թեկուզ թագի պես արքա մի գերու՝
Վաղուց են փլել գմբեթը վանքի,
Բայց ավերված էլ՝ նորից Աստծու
Ճամփան է պահում աչքն ավերակի։
Նեղ լուսամատի աչքն՜ ահեղ ճամփան,
Ո՞նց թողեց խուժեն հորդաներն անբան,
Ավերեն տունն էլ իր իսկ Աստծու,
Ուր մենք ծով էինք, բայց դառանք ածու,
Եվ դեռ ապշում է գմբեթը փլված՝
Բերանի նման մեր բաց մնացած...
......................................
Բայց թե թուր ձուլվեր խաչերից մեր հեգ՝
Չէր գահրնկեցվի հայոց թագն էլ սեգ։

ՍՈՍԻՆ (Ալիտերացիա)

Սոսափում է ու սիրով սարն է ելնում իմ սոսին,
Սոսին՝ իմ սեգ հարսի պես՝ լուսնի ոսկե կուժն ուսին,
Օւ ես շորորն եմ հիշում իմ շուշանի ապրեշում,
Որ հուշ դարձել մշուշում ու ինձ դրժել, չի հիշում։
Չի իմացել, որ խոցվել ու թախծել եմ ու լացել,
Ու սոսին է գթացել ու իր պատկերն է դարձել,
Ու միշտ հուշեր սոսափում, սարն է ելնում իմ սոսին,
Սոսին իմ սուրբ հարսի պես՝ լուսնի ոսկե կուժն ուսին՝
Հույսի աղբյուրն է գնում՝ որ ինձ սիրո լույս բերի,֊
Բայց չի գտնում ու վշտից քողն է մտնում սև ամպի,
Կուժն է փշրում ու խշշում՝ դառած վշտի մի աշուն,
Ու ես շշուկն եմ հիշում իմ շուշանի մշուշում,
Որի տեսիլն է դարձել այս սգավարս իմ սոսին...
Սոսին անհույս սոսափող, լուսնի դատարկ կուժն ուսին...

**samvelsokratyan** » 06 мар 2019, 11:27

ԱՀԱԶԱՆԳ
(Ապստամբություն պոետի հոգում)
Առաջ այն եղիր՝ ինչ մայրդ է ծնել, Հ
ետո եղիր այն՝ ինչ կուզես լինել։
Ո՞վ կասի, թե ողջ ազգերը՝ արծաթ,
Թե բոլորն արծաթ, Հայ ազգը ոսկի,
Թեկուզ ոչ մեկը չունի Արարատ՝
Մասիս վշտի հետ՝ Մասիսն էլ խոսքի։
Սակայն թե պիտի ողջն հեղափոխվի,
Ու ծաղկի՝ գնով իմ ազգի մահվան,
Թող ողջ աշխարհր կենդանի թաղվի՝
Ահեղատեսիլ կռվով իր վաղվան։
Թե ողջ ազգերր կբախտավորվեն,
Իմ մեծ, բայց մի բուռ ազգի ջնջումով՝
Թող ողջ ազգերի աչքերն էլ հանվեն,
Կործանվեն արև ու երկինքր մով։
Թող ամենատես աստվածն էլ մեռնի,
Որ դեռ թողնում է հաղթե սատանան,
Թող մեռնի քանի հայոց եղեռնի
Մեղքերն անպատիժ թրեր կմնան։
Թե պիտի զոհվի իմ սուրբ ազգն անհետ,
Որ երջանկանան ազգերը բոլոր՝
Թող փոշիանա հողագունդն հավետ,
Չքվի մարդկությունն այս խելացնոր։
Եվ ով ուզում է պոկել հայ լեզուն՝
Թող իր սև լեզուն պոկվի արմատից,
Ով Հայոց մահն է գաղտնի երազում՝
Թող անհետ չքվի իմ Արարատից...
Թող հյուլեանա տիեզերքն էլ ողջ՝
Թե կուզե, որ իմ ազգն հյուլեանա,-
Եվ թող չմնա կյանքի մեջ բողբոջ՝
Թե իմ ազգն հավերժ չպիտի մնա...

ՎԻՇՏ ԱՆԽՈՐԱԳԻՐ
Գիտեք ինչքան հույսեր ունեմ,
Մի բուռ սիրտս հույսերի ծով,
Թե մեկն ինչպես կանթեղ վառեմ՝
Ձեզ կդարձնեմ լույսերի ծով։
Այսօր մի հույսն ինձ մի բարուր,
Ինձ մի բալիկ, մի օրորոց,

Այսօր մի Աիս,
էգուց Մասիս,
էգուց լույսն են,
հույսերն հայոց։

Բայց թե խաբեն որպես մանկան,
Իմ ծով հույսերն ինձ էլ մի օր,
Թող երազներն իմ դյութական
Ինձ գերեզման դառնան մի խոր։
Թե չպիտի ազգերի հետ՝
Իմ սուրբ ազգն էլ ապրի հավետ՝
Թող ազգերի հույսն համբառնա.
Թող աստղերն էլ իրար բախվեն,
Թող քաոսր վերադառնա,
Աստվածները վշտից կախվեն։
Թե չպիտի հայոց լեզուն
Ծաղկի կյանքով հավերժական,
Թող արևն էլ լուռ մոխրանա՝
Դժոխքն հազար երախ բանա։
1949 թ.

Լալիս է ծովը ժեռ վանդակն ընկած,
Ծովն աչքիս առաջ և իմ աչքի մեջ.
Ափերն է կրծում՝ ծովր մոլեգնած,
Ծովն աչքիս առաջ և իմ սրտի մեջ,
Ու ծառս է լինում՝ ամենքից խաբված
Ծովն աչքիս առաջ և իր բանտի մեջ...

ԱԼԵԳՈՐԻԱ
(Իմ պատասխանը)
Հավուկի մի ձագ՝
Հազիվ մի մոծակ
Սոխակին ծաղրեց,
հանդգնեց այնքան,
Որ ճչաց. «Ես եմ անտառի արքան,
Ես եմ, կամ՝ հայրս, սոխակը ո՞վ է,
որ Հայոց Պառնասում մնա թագավոր,
Ես եմ, կամ ՝ հայրս, ո՞վ չի ճանաչում»։
Երբ ասին՝ «Հորդ թևով ես թռչում»...
Ձագ ինքնամոլը ծաղրեց և հորը.
֊Ինչ մի դայլայլուն հավք է հայրս որ...
Նա ոտավոր է, իսկ ես՝ թևավոր,
Մեր ցեղից ես եմ Միակը վսեմ...
Այսպես երբ ձագը հորն էլ նվաստեց՝
Ապաշնորհին կյանքն ինքը սաստեց.
֊Թե բարի պտուղ լիներ հայրդ խեղճ՝
Չէր ծաղի որդին սոխակին այս պերճ,
Իրավ է խոսքը հին ու նորենի՝
Պտուղը ծառից հեռու չի ընկնի,
Առակիս ուժը կարճության մեջ է,
Կատուն առյուծի վրա կհաչե։

***

Թող հայրս դառնա կշտի մի պատառ,
Թե կիսված մնաս, իմ կես հայրենիք,
Թե գիրկդ չգան որդիքդ թափառ,
Թե չծովանաս իմ Հայաստանիկ,
Թե Մասիսդ, իբրև սպիտակ մի գառ,
Արազր չանցնի՝ չընկնենք գրկեգիրկ,
Թող կյանքս դառնա այրվող մի անտառ՝
Մոխիրս բռնե երկիր ու երկինք...

----

Ախ, մի՞թե մեղք է, որ վշտոտ եմ ես...
Ինչպե՞ս թաքցնեմ աչքերր սրտիս,
Մի՞թե արցունքս անվարդ փուշ է ձեզ,
Ինչպե՞ս թաքցնեմ վշտերր վարդիս,
Երբ արցունք ունի ամեն մի գնչու...
Ինչո՞ւ թաքցնեմ, որ մարդ եմ ես էլ,
Ինչո՞ւ թաքցնեմ, ասացեք ինչո՞ւ,
Իմացե՜ք՝ ում աչքն արցունք չի տեսել՝
Իր սիրտր ժանգոտ ստվերն է մարդու։
էլ ի՜նչ մարդ, ի՜նչ սիրտ՝ առանց վիշտ ու սեր,–
Առանց սուրբ սիրո, առանց զգացման,
Առանց քնքշանքի և առանց հույզեր՝
Ի՞նչ մարդ, երբ չունի և պահեր ցասման,
Եվ անկման արցունք, և կույս երազներ,–
Ի՞նչ մարդ, երբ սիրտ են եղնիկներն անգամ։
Չէ՝, ինչ էլ լինի, ես քոնն եմ, իմ սեր,
Երկաթի մեջ էլ մարդ պիտի մնամ...
Ես չեմ ամաչում իմ սուրբ արցունքից,
Թեկուզ և անդունդ նետվեմ բարձունքից։

........

Երբ իմ թփից լույս պոկեցիր
Դու այդ ծաղիկն հասարակ,
Ա՛խ, չզգացի՞ր, որ քաղեցիր
Ու թաղեցիր մի ողջ կյանք...
Ամեն անգամ, երբ, ո՛վ ջահել,
Ուզես քաղել մի ծաղիկ,
Դու միշտ հիշիր, որ, ա՛խ, դու էլ
Մի ծաղիկ ես անցողիկ...

.........

Երբ հանդիպեք իմ բախտին՝
Ասեք՝ ուր ես ղու կորել,
-էլ չեմ կարող համբերել...
Երբ հանդիպեք իմ բախտին՝
Վզովն րնկեք կարոտով,
Գիրկս բերեք դուք շուտով։
Երբ հանդիպեք իմ բախտին՝
Հասի՛ր, ասեք, անիրա՛վ,
Աչքս ճամփիդ ջուր դառավ։

Շիրազր վերջում գրել է,–

«Սիրելի Սամվել առակագիր՝
Ողջույն ու շնորհավոր ամանոր...
իմ գգվանքները քեզ, ազնիվ գերդաստանիդ
և գրողներից՝ ազնիվներին (երևի բոլորին)։
ՀովՀաննես Շիրազ»։

Լուսանկարում ՝ ձախից աջ
Ռազմիկ Պողոսյան, Սամվել Խալաթյան, Ղարիբ Հայրապետյան, Բորիս Մկրտչյան, Վլադիմիր Ավետիսյան, Հովհաննես Շիրազ,
Սամվել Սոկրատյան. Հրաչյա Սարուխան

**samvelsokratyan** » 11 мар 2019, 21:52

ՊԱՏՇԳԱՄԲԸ

Կիրովականում կառուցվող կոոպերատիվ շենքերից մեկում հերթագրվել էի ՝
չորսսենյականոց բնակարան ստանալու Համար և այն կառուցվում էր։
Հիմքը գցելու օրվանից չափ ու ձև արեցինք ու տեսանք,
որ չորսսենյականոց բնակարանները չունեն հարմարավետ պատշգամբներ ու
արևելյան կողմից նույնիսկ պատուհան չունեն։
Այդ սենյակների փայատերերի հետ անհանգստացած դիմեցինք
տեղական իշխանությանր, որ թույլատրեն մեր գումարով կառուցենք պատշգամբներ :
Շենքի ապագա բնակիչների խնդրանքր մերժվեց։
Հնարավոր չէ հատակագծի խախտումներ կատարել՝ ասացին։
Պատշգամբ ունենալու գործր գլուխ չեկավ, ստիպված եղանք դիմել Երևան,
գրեթե բոլոր ղեկավարների դռներր բախեցինք, բան դուրս չեկավ, պատասխանեցին ՝ չէ՛ ու չէ՛–
Այդ դժվարին և անլուծելի թվացողհարցի ծանրությունր վերցրի իմ ուսերին ու
եղա Հայաստանի շինվարչության պետ Գ. Գ. Աղաբաբյանի մոտ։
Ասաց կարճ և պարզ՝ «հնարավոր չէ:
Շենքի պատերը բարձրանում են, օրեր ու ամիսներ են անցնում,
Երևան գնալ-գալով հոգնել ու ձանձրացել եմ,
հինգհարկանի շենքի երրորդ հարկն են կառուցում,
գործը գլուխ չի գալիս, հազար ու մի մարդ է միջնորդել և բոլորի խնդրանք մերժվել է։
Ո՞ւմ դիմել, ի՛նչ անել, միտք եմ անում ու անհկարծ պայծառանում է ուղեղս։
ՀովՀաննես Շիրազի միջնորդությունը գործը գլուխ կբերի...
Նորից դիմում եմ Կիըովականի գլխավոր ճարտարապետին,
նորից պատասխանում է՝ ո՛չ, Հնարավոր չէ....՛
-Իսկ ո՞վ կկարողանա մեր հարցին լուծում տալ...
-Ոչ ոք,– պատասխանում է ճարտարապետր և ավելացնում,–
եթե հրաշք կատարվի ու Հայաստանի շինվարչության պետ ընկեր
Աղաբաբյանր գրավոր փաստաթղթով կարգագրի, հնարավոր է,
որ դուք ունենաք պատշգամբ, բայց դե՛ իզուր եք երազում անհնար բաների մասին...
Ահա այսպես։
Այդ օրերին հանդիպեցի ՀովՀաննես Շիրազին.
–Գաղտագողի կուգաս ու կերթաս, չես ըսե, թե Շիրազին Հանդիպիմ,
ի՛նչ կա Լոռվա լեոնաշխարհում, բալիկներդ ինչպե՞ս են։
–Երեխաներս լավ են, Շիրա՚զ, մի ծանր ու դժվարին պրոբլեմ ունեմ,
չգիտեմ ինչ կստացվի...
-Ի՞նչ պրոբլեմ, հուզված կերևաս, ի՛նչ Է պատաՀել,
ձագուկներդ որ լավ են, Էլ ուրիշ ի՞նչ պիտի պատահի, որ Հոգիդ մթագնի...
–Հա՛, ձագուկներս լավ են, բարևում են, խնդիրը հետևյալն Է.
ուզում եմ պատշգամբ ունենալ, տեղի իշխանությունը ասում Է՝
Աղաբաբյանի թույլտվությունն Է Հարկավոր...
–Գրիգոր Գարեգինովիչի՞:
–Երևի, եթե ազգանունը Աղաբաբյան Է, այո՛։
–Հա՛, ազդանունր Աղաբաբյան Է, լավ, մանր-մունր բաների համար մի վշտանա,
ես կերթամ տուն, դու գնա, տե՛ս, թե իր տեղում Է,
հեռախոսի համարը վերցրու ու արի տուն, տեսնեմ, թե ինչ եմ անելու...
Ընդունելության օր Էր, բազմաթիվ քաղաքացիներ Էին սպասում, հերթագրված Էին։
Լայն, ընդարձակ ընդունարանում երկու քարտուղարուհի Էր նստած,
որոնք Էլ հետևում Էին ընդունելության կարգուկանոնին։
Մտածեցի, եթե հերթաղրվեմ, այդ օրը ինձ Հերթ չի հասնի,
միայն վարչության պետի հեռախոսի համարը վերցրի ու
շտապեցի Շիրազի մոտ՝ տուն, մտածելով՝ Շիրազն ասաց՝
մանր-մունր բաների համար մի վշտանա։
Ւնքս ինձ հետ խոսելով, տեղ հասա ու բախեցի Շիրազի դուռը,
երեխսւներր աղմկեցին։ Դուռը բացեց տիկին Շուշանիկը ու
երեխաներին Հազիվ կարողացավ սաստել, բոլորն ուզում Էին դուրս թռչել:
Շիրազը ներսից ձայնեց.
֊Ո՞վ Է։
Մասիսը պատասխանեց հորը.
–Սամվել հորեղբայրն Է։
–Արի՛, Աամվել, արի ներս,– ձայնեց Շիրազը
Ներս մտա, Շիրազը սափրվում Էր, դեմքի աջ կողմը սափրել Էր կիսով չափ,
գործիքները դրեց ցած ասելով.
–Դե ըսա, տեղո՞ւմ Է Աղաբաբյանր։
–Այո՛, տեղում Է, դու սափրվիր, ընդունելության օր Է, տեղ չի գնա։
–Հիմա՛, հիմա՛, նստի՛ր,– ասելով գրասեղանի դարակից Հանեց գրքերից
«Սիամանթո և Խջեզարե»–ն ու առաջին Էջի վրա գրեց հետևյալը.
«Սիրելի Գրիգոր Գարեգինի Աղաբաբյան,
Խնդրում եմ ընդունես այս փոքրիկ նվերը, դու անմահացել ես քո ՀուշաՀրաշ շուկայով,,,
ՀովՀաննես Շիրազ»։

**samvelsokratyan** » 11 мар 2019, 22:15

Գրեց ևս մեկ գրություն որակյալ թղթի վրա.
«.Գրաբերս՝ առակագիր Սամվել Սոկրատը,
Գուգարաց լեռնաշխարհից է, իմ մտերիմ
ազնիվ րնկերր, որի հույսի աստղիկը
անդունդն է ընկած, այն դուրս կգա
քո մարդասիրության դեպքում:
Հուսով եմ խնդրանքս չես առնի ոտքի տակ...
ՀովՀաննես Շիրազ»։
Գիրքն ու գրությունը տվեց ինձ.
–Կեցի՛ր, գանգեմ, նոր գնա ։
–Հավաքեց Հեռախոսի Համարր.
-Բարև՛ ԳրիգոՐ Գարեգինովիչ, Շիրազն է Խոսում, Սամվել Սոկրատը , որ հիմա գալիս է քովդ, գործը կենես...
Ասաց ու լսափողը գրեց տեղը՝ չսպասելով պատասխանի ու դիմեց ինձ.
- Դե գնա, գործդ հաջոգ կեղնի...
Դուրս եկա գիրքը ե գրությունր ձեռքիս, շտապելով շուտ տեղ Հասնել, Շիրազը դուրս եկավ պատշգամը ու ձայնեց.
–Սամվել, թե որ գալդ չստացվի, զանգով կըսես, թե ինչ եղավ։
Շրջվեցի ու տեսա, որ փրփուրը երեսին չորացել էր...
Ընդունարանը նորից լեփ-լեցուն էր։ Մոտեցա քարտուղարուհուն.
–Վարչության պետի մոտ եմ ուզում մտնել.՛
-Նախ ցուցակագրվեք, այսօր ձեզ հերթ դժվար թե հասնի, մյուս շաբաթ այս ժամերին կգաք, ուրբաթ օրը։
–Խնդրում եմ, իրեն ասացեք, որ Շիրազի զանդած ընկերը սպասում է։
Նա միանգամից ցնցվեց, ոտքի կանգնեց ու ժպտադեմ պատասխանեց.
-Ներս մտեք, երևի ձեզ է սպասում, ձեր մասին ինձ ասել է։
Ներս մտա, բարևիս պատասխանեց գլխի շարժումով, ակնոցը աչքերին, ալեխառն, թիկնեղ, պատկառելի Գրիգոր Գարեգինի Սղաբաբյանը, Հայաստանի շինվարչության պետը։
ինչ-որ փաստաթղթեր էր թերթում, նշումներ կատարում, առանց ինձ նայելու, կամացուկ ասաց.
-Նստեք և ասեք՝ ի՞նչ եք կամենում։
–Ուզում եմ ունենալ պատշգամբ, խնդրում եմ տեր թոււլտվությունը, ընկեր Աղաբաբյան։
Գլուխն առանց բարձրացնելու պատասխանեց.
Մի Հարկ բարձրացեք, դիմեք 229 սենյակ, ես պատշգամբի հարցերով չեմ զբաղվում։–
Շիրազի գրած գրությունը և գիրքը մեկնեցի.
–Գրիգոր Գարեգինովիչ, Շիրազը ձեզ զանգեց, ասաց իմ մասին...
Ակնոցր աչքերից Հանեց, նայեց, ժպտաց, նորից դրեց աչքերին,
կարդաց, ուշադիր կարդաց նաև գրքի առաջին Էջին գրվածը,
կանգնեց, ձեռքը մեկնելով ասաց.
֊Շիրազի խնդրանքր շատերի Համար , նաև ինձ Համար, կարգադրություն է,
Շիրազին մերժելը սրբապղծություն է...
Ի՞նչ կհրամայեք անել, պատրաստ եմ կատարելու...
-Ի՞նչ հրամայելու մասին է խոսքր, եկել եմ թախանձագին Խնդրելու,
որ Կիրովականում կառուցվող կոոպերատիվ շենքի նախագծում կատարեք փոփոխություն
և թույլատրեք պատշգամբ կառուցել Հերթագրված տասը անձանց ֆինանսական ներդրումով.
–Որևէ միջնորդագիր ունե՞ք, թե՝ ոչ;
–Այո՜, կնիքով հաստատված միջնորդագիր կա շենքի նախագաՀի կողմից։
-Տվեք տեսնեմ,– վերցրեց, ընթերցեց և նստելով պաշտոնական աթոռին, ռուսերեն գրեց Հետևյալը.
«Ընկեր Բոշյան, խնդրում եմ թույլատրեք դիմող ընկերներին՝
պատշգամբ ունենալ իրենց գումարի Հաշվին:
Կատարել և զեկուցել»:
ՇնորՀակալություն Հայտնեցի, դուրս եկա և անմիջապես զանգեցի Շիրազին.
-Շիրազ ջան, ընկեր Աղաբաբյանր խնդրանքներս կատարեց, քեզնից շատ շնորՀակալ եմ...
Կեսօրին Հասա Կիրովական, դիմեցի ճարտարապետ Բոշյանին՝ գրությունը հանձնելով իրեն,
նայեց, գրությունս կարդաց, շուռ ու մուռ տվեց ու փոթորկվեց.
-Այս ոնց է նման գրություն մակագրել, չի լինելու... կգնամ իր մոտ ու կասեմ, որ Հնարավոր բան չէ, չեմ անի, չեմ անի ու վե՚րջ...
Կրկին դիմեցի Աղաբաբյանին : Մթագնեց այդ փայլուն մարդու դեմքը, այլայլվեց,
խոր շունչ քաշեց ու զանգեց Բոշյանին, որը, բարեբախտաբար, տեղում էր.
-Բոշյան, ընկեր Սամվել Սոկրատյանի գրությունը մո՞տդ է,
երեք օր քեզ ժամանակ, որ կազմես գծագիրը, հանձնես հասցեատիրոջը,
աշխատանքներն անմիջապես ձեռնարկես և զեկուցես, հասկացա՞ր...
Լսափողը տեղսժը դնելով դիմեց ինձ.
–Հիմա կանի, ոմանց հետ կարգագրելով է հարկավոր խոսել...
–Ինձ էլ է թվում, որ հիմա կանի, իմ կարծիքով, ավելի հեշտ է հարցերը
լուծել թագավորների հետ, քան վեզիրների...

Պատշգամբի շինարարական աշխատանքները արագ ձեռնարկվեցին ու
այն կառուցվեց Բոշյանի ղեկավարությամբ։
Մի առիթով երբ մեր տանն էր Շիրազը, հիշեցրի–
–Վարպե՚տ, Հիշո՞ւմ ես այս պատշգամբի պատմությունը...
–Հա՛, ինչպե՞ս չէ, էն որ քեզ մթամած տեսա Երևանում,
էն որ փրփուրը երեսիս չորացավ, կհիշե՞ս...
Պատշգամբի պատմությունս պատմեցի ներկա գտնվողներին ու դիմեցի Շիրազին.
–Սա քո կառուցաածն է, սիրելի Շիրազ։
–Հա, իմ կառուցածն է, իմ հալալ քրտինքր,–
ժպտաց ու շարունակեց ժպիտով,–
- Գյումրիից էլ պատշար էի բերել, սվաղչի, որ կառուցեմ քեզ պատշգամբ...

**samvelsokratyan** » 13 мар 2019, 20:58

ԱՄԵՆՈՒՐԵՔ ԻՆՔՆ ԷՐ...

Մտերմություն և hանդիպումներ եմ ունեցել շատ անվանի գրողների,
բանաստեղծների hետ, կարևորն այն է, որ նրանց ինչ առիթով էլ որ hանդիպել եմ,
անպայման խոսք է բացվել Շիրազից և մշտապես բարձր գնահատական է տրվել
նրա պոեզիային ու ինքնատիպ խառնվածքին:
1969 թվականի օգոստոսի 23-ին Կիրովականի գրական բաժանմունքի նախագահ,
արձակագիր Նորայրր ինձ ծանոթացրեց բանաստեղծ Վաղարշակ Նորենցի ու
նրա տիկնոջ՝ Մարգարիտայի հետ:
–Նորենց, ծանոթացե՛ք, Շիրագի մոտ բարեկամն է, առակագիր Սամվել Սոկրատյանն է,
չհաշված առակագիր լինելը, նաև Մեծ Պառնեցի է–
Նորայրր ինձ որտեղ էլ տեսներ, անպայման կրկնում էր իմ առակներից «էշն ու դդում»–ի վերքին տողը
«Հավերժական են դդումն ու էշը»

Նորենցի ու տիկին Մարգարիտայի Հետ ծանթանալու պահին Նորայրր ասաց.
–Դե էլ ժամանակ մի կորցնի, Սամվել ջան, «Էշն ու դդումր» ասա՛.
Վաղարշակ Նորենցր առակս լսեց ու խնդրեց, որ այն կրկնեմ։ Նորից լսեց ու ասաց.
–Շատ է լտվը, հոյակապ է, խոսք չկա, կմնա իմ հիշողության մեջ մշտապես...
-Նորենց ջան, իր գյուղն իրենից լավն է, որ մարդ գնում է այդ Գյուղը,
դառնում է այդ գյուղացի։ Մեծ
ՊաՌնին շատ ու շատ պատվավոր մարդիկ է տվել, պրոֆեսորներ, գրողներ, բանաստեղծներ,
Հոյակապ մարդիկ։
Նորենց, եթե առակագիր Սամվելը ուզենա, մեզ կհրավիրի իրենց գյուղը,
այնտեղ հյուրասեր մորաքրոջ տղա ունի,– Հետո նորից անդրադարձավ առակիս,–
Վաղարշակ ջան, լավ ու վատ գրող եմ, 16 գրքի Հեղինակ եմ,
առակագիր Սոկրատյանին ասում եմ, թե բոլոր գրքերս տամ, քո առակներից հենց մենակ
«Էշն ու դդումը» տուր ինձ, ոչ մի կերպ չի Համաձայնվում,
շատ իր ասածի մա՛՛րդ է..., ու լիաթոք ծիծաղում է։
–Ես էլ լինեմ, չեմ տա, Նորա՚յր, էշն ու դդումր Հավերժական են...
Համա թե քո գրքերից և ոչ մեկր Հավերժական չէ,,.,– լրջախոՀ քմծիծաղեց Նորենցր։

Առավոտյան պայծառ, անամպ եղանակ էր, մեքենայով շարժվեցինք դեպի Մեծ Պառնի։
ճանապարՀին մի երկու տեղ կանգնեցինք, բոլորս իջանք մեքենայից ու ճանապարհի եզրերից
սարի հոտավետ ծաղիկներ քաղեցինք, մի մեծ գեղեցիկ ծաղկեփունջ
նվիրեցի տիկին Մարգարիտային: Մտանք գյուղ, իմ բարեկամ ՎարԴանի տուն,
ուր թոնրի բոցր շիջում էր, բոքոնի ու լավաշի գգլխիչ Հոտը տարածվել էր ամենուր:
Տիկին Մարգարիտան կիսաթև վերնազգեստ էր Հագել ու ուշադիր Հետևում էր գյուղացի կնոջ
գործողություններին, որը հացի գնդերր արագ-արագ վարպետորեն բացում էր,
փռում բաթաթի վրա ու կպցնում թոնրի կաս-կարմիր շրթին։
-Տիկի՛ն Սարգարիտա, դուք էլ փորձեք հանել լավաշներր թոնրից.-
Եվ իրոք, տիկին Մարգարիտան մի քանի անգամ փորձ արեց,
որ թոնրի շուրթից լավաշը հաներ, բայց ապարդյուն,
միայն ձեռքի դաստակը կարողացավ թոնրից ներս տանել,
մատներով մինչև Լավաշի ծայրին Հասնել, բայց չկարողացավ լավաշր դուրս բերել:
–Չէ՛, դեռ կրակը թեժ է, Սամվել եղբայր,– արդարացավ տիկին Մարգարիտան,–
ի դեպ, մենք գյուղացի կանանց գործր չենք կարող անել, գյուղացի կանայք էլ
մեր գործը չեն կարող անել, իմացեք, մեր գործը ավելի դժվար է, քան թե իրենցր...
–Ի՞նչ նկատի ունես, Մարգարիտա՛,- հեգնանքով դիմեց իր տիկնոջը Վաղարշակ Նորենցը.
–Այն, որ հանգիստ ու դադար չես տալիս, թղթերս ո՞վ է խառնել, ինչու՞ շորերս արդուկած չեն,
ինչո՞ւ սուրճս ուշացավ, ինչո՞ւ է ճաշն անալի, րնկերուհուդ տանն ի՞նչ գործ ունես ժամերով,
այդ ի՞նչ էիք քչփչում, ու ինքը իր ասածի վրա երկար քրքջաց ու ծիծաղով վարակեց նաև մեզ :
-Այդ մեկը շատ ճիշտ ասացիք, տիկին Մարգարիտա, ամեն կնոջ գործ չէ,
որ ծաղիկներ քաղի, փունջ անի ու բերի դնի ծաղկամանի մեջ, որ սարի ծաղիկներր չթառամեն...
-Վա՜յ, վայ, Սամվել եղբայր, իսկապես, որ մոռացել եմ, ծաղիկներս հիմա թառամեցին,–
վազքով գնաց- վերցրեց
ծաղկեփունջը, ծաղկաման խնդրեց ու ջուր։
-Ա՜յ, սա արդեն կնոջ գործ է...
Վարդանը իր համագյուղացիներին մեկ օր առաջ զգուշացրել էր.
«Վաղը Սոկրատյանր ՀովՀաննես Շիրազի Հետ գալու է մեր տուն»։
Եվ այն պաՀին, երբ Նորայրը ճմբուռ էր անուշ անում՝ թևերր քշտած,
համագյուղացիներր կամաց– կամաց հավաքվում Էին Վարդանի դուռ ու կտուրը։
Նրա տունր գտնվում Էր կենտրոնական փողոցի վրա։ Բազմությունն այնքան մեծ Էր,
որ մեքենաներն անցնելու ճար ու հնար չունեին։
Սի խոսքով գյուղի համար մի անսովոր տոնահանղես Էր,
կոլտնտեսության նախագահ Սումբատ Ալավերդյանր Վարդանից իմանալով,
որ Շիրազը գալու Է, ո՛չ թե մեկ, այլ երկու ոչխար Էր ուղարկել
Վարդանի տուն և երկու հմուտ խորոված անող։
Մանկավարժ Արևհատ Քոսյանր ինձ տվեց մի աշակերտական տետրում
խնամքով գրած իր բանաստեղծությունները, որոնց մեջ իսկապես նաև հաջողված գործեր կային, ասաց.
–Ընկեր Սոկրատյան, մի հատ աչքի տակով անցկացրու ու տուր Շիրազին,
տեսնենք, ի՞նչ Է ասում, տպագրման համար պիտանի՞ են, թե՝ ոչ...
Անհարմար դրությունից դուրս գալու համար կեղծեցի.
–Շիրազը դեռ չի եկել, նոր պիտի գա, բայց կարող Է պատահել, որ այսօր չգա...
Վիրավորելու համար չէ, որ պիտի նշեմ, ոչ էլ ստվեր գցել եմ կամենում
լուսավոր մարդ և գրող Վաղարշակ Նորենցի կամ Նորայրի վրա,
բայց գյուղը ոտքի վրա էր ոչ թե նրանց, այլ Շիրազին տեսնելու համար...
Սեղանի շուրջ, քեֆ–Խնջույքի պահին ասմունքող աղջիկներն ու
տղաներր մեկը մյուսի հետևից արտասանեցին միայն ու միայն Շիրազի բանաստեղծություններր։
Այսպես, Շիրազով սկսվեց ու Շիրազով էլ արևը թեքվեց դեպի մայրամուտ...

**samvelsokratyan** » 25 мар 2019, 00:47

ՀՐԱՎԻՐԱՏՈՄսԵՐ
Շիրազից ստացել եմ հրավիրատոմսեր տարբեր ժամանակներում,
որոնցից մեկի բովանդակությունը ցանկանում եմ ներկայացնել ընթերցողին.
Առաջին էջի վրա Շիրազի նկարի տակ գրված է.
Ինձ էլ բերեք Մասսի ձյունից,
Իմ հողերի արցունքով,
Երբ կազատվի լուրն ինձ բերեք,
Ոչ թմբուկով, ոչ շուքով։
Քանզի սիրտս շատ Է մաշվել
Արարատի կարոտից,
Որ չմեռնեմ խնդությունից,
Լուրն ինձ բերեք շշուկով։
Հարգելի ընկեր Սամվել Սոկրատյան.
Դուք հրավհրվում եք սովետահայ մեձ բանաստեղծ ՀովՀաննես
Շիրազի հետ Հանդիպման երեկոյին։
Երեկոն տեղի կունենա Երևանի Կաբելի գործարանի դահլիճում
1969 թ. մարտի 5֊ին, ժամը 15.30֊ին։
ԾՐԱԳՐՈՒՄ
1.Ներածական խոսք՝ Ա. Բուդաղյան
.Շիրագի կյանքն ու գործունեությունը
Զեկուցող բանասիրական գիտությունների թեկնածու Ս. Նարյան
3.«Հուշարձան մայրիկիս» գրքի քննարկում
Ելույթներ
Տ.Ասմունք
6 Շիրազի, ելույթը։
Կուս. Հանձնաժողով
Գրադարանային խորհուրդ
Հաջորդ էջում.
ՀԱՄԱՄԱՐԴԿԱՅԻՆ
Մայրս ասում Էր՝ միշտ սուրբ կաց, որդիս,
Վերևից նայում՝ հսկում Է Աստված,–
Այս ինչ դարու ենք հասել, որ չորս դիս
Իր ստեղծածից սոսկում Է Աստված..
Ցածում ելնում են օրոցքի հովտից
Իրար են գրկում ցածում մարդացած,
Մեկ-մեկու համար մեռնում են վշտից,
Վերևից նայում՝ ժպտում է Աստված։
Ցածում իրար են անհաշտ հոշոտում,
Ցածում իմաստուն ու խելագարված,–
Իրար հոշոտում, իրար են պաշտում՝
Երկնքից նայում՝ ապշում է Աստված։
Ցածում անմեղին մեղավորն հաղթում,
Ահից պաշտվում է սատանան ատված, Ց
ածում ծաղկունքն էլ իրար են խեղդում,
Եթերից տեսնում, ողբում է Աստված։
Ցածում ցեղերն են իրար կործանում,
Դարեր արնատենչ ու արնով հաստված.
Ցածում Աստծո աչքն էլ են հանում,
Կապույտից նայում՝ տխրում է Աստված։
Ցածում բախվում են օրոցք ու շիրիմ,
Ցածում կյանք ու մահ իրար շաղախված,
Բախվում են հավերժ հաշտ ու ոխերիմ,
Անհայտից հսկում՝ սգում է Աստված...

...........
Այնուհետև կարծիքներ են Շիրազի մասին.
«Շիրազր հոյակապ դեմք Է մեր պոեզիայի Պառնասում, հորդաբուխ ու ճշմարիտ բանաստեղծ,
նրա ամեն մի բանաստեղծությունբ մի գյուտ է՝ զարմանալի պատկերներով։
Բնությունս նրան օժտել Է փիլիսոփայական Խոր ինտուիցիայով։
Համաշխարհային գրական գոհարներ եթե կազմվեն,
ես մեծ՝ սիրով տեղ կտայի «Էքսպրոմտին», «Բիբլիականին» և այլ բանաստեղծությունների։
«Բիբլիականր» կոսմիկական տարերք ունի, փիլիսոփայական մեծ տաղանդի գործ Է։
Խորիմաստ «Բիբլիականի՛», ծաղկաբույր « Խջեզարեի» և մյուս պոեմների կախարդ հեղինակը
հետհոկտեմբերյան ամենամեծ Հայ լիրիկն Է»
Ավետիք ԻՍԱՀԱԿՅԱՆ

«Կլասիկ կրակներով լիքն է ՀովՀ. Շիրազի պոեզիան։ Ոչ միայն Հայաստանի, այլև ողջ Սովետական Միության ամենատաղանղավոր, հիանալի պոետներից մեկն է նա»։
Նիկոլայ ՏԻԽՈՆՈՎ
«Նախկին անապաստան, այժմ մեծ պոետ է ՀովՀ, Շիրազը Հայաստանի ամենամասսայականը, ամենաժողովրդականը» : Լոլի ԱՐԱԳՈՆ
«Ես սպասում եմ այն պահին, երբ այս համաշխարհային բանաստեղծի բոլոր գործերը կթարգմանվեն արաբերեն, ինչպես որ թարգմանվել են աշխարհի կենդանի լեզուներից շատերով»:
Նիզար ԽԱԼԻԼԻ
Արաբ գրող, Հայագետ
«ՀովՀ, Շիբազի «Բիբլիականը» Հայ ժողովրդի Հոգու ճիչն է, մռունչը, ժողովուրդ,
որ տարիներ շարունակ անարդարացի տառապել է զազիր ու հանցագործ օտարների ճիրաններում,
ճիչն է մի ժողովրդի, որ 1600 տարի առաջ ստեղծված և ցայսօր հարատեած իր գրով ստեղծել է գիրք, գրականություն, բարձր մշակույթ» :
ԱՀմեղ ՇԱՄԼՈՒՆ
Պարսիկ քննադատ
«Ուշադրություն պիտի դարձնել այս պոետի վրա։
Պիտի դաստիարակել նրան, մեծ ապագա է խոստանում։
Գուրգուրեցեք, բայց երես մի տվեք, ընդհանուր աղմուկի մեջ ժողովրդական լիրիկա է բերում սա»։
Ալեքսանդր ՇԻՐՎԱՆԶԱԴԵ
«Հ. Շիրազի «Բիբլիական» պոեմի մեջ վերածնվում, շքեղանում է Հայ ժողովրդի հանճարր իր ամբողջական տիեզերական զորությամբ, իր հոգեկան լուսավորումով։
Հոգին շնչավորվում է։ Նշմարվում և հայտնվում է երգի ընթացքի ոսկե թելը, որը «Բիբլիական»
պոեմը միացնում է Վիկտոր Հյուգոյի «Հնդկական մոգերը» պոեմին,
Պյութագորասին, Լուկրեցիոսին, մեծ խորՀրդագետներին :
Չմոռանամ նշել այն նշանավոր պոեմի հունական–փիլիսոփայական արժեքը» :
Պիեռ ՊԱՐԱՖ
Ֆրանսիացի քննադատ
Շիրազը հրավիրում է ինձ այս միջոցառմանը մասնակցելու, ավելացնելով կարմիր գրիչով
«Սամվել, շարունակիր քնարիդ վրա նորանոր լարեր կապել,
միալարը աղքատություն է, մանավանդ որ դու հայրենի շունչ ու ոգի ունես,
Հայ ազգի Համար՝ Հառաչանք...
ՀովՀաննես Շիրազ» .*
Մի օր մեր տանը Շիրազին ցույց ավեցի իր ուղարկած հրավիրատոմսերը և այս մեկը՝ հատկապես, որի վրա մեծերի Խոսքից Հետո ես ավելացրել էի.
ՀովՀաննես Շիրազը անասելի բարձունքի Հասավ, պոեզիայի վերջին դարիս լուսատու աստղն է՝
կարկտաբեր ամպերով պատած...
Շիրազը իմ գրած այս աողերր կարդալուց Հետո, թախծոտ ժպտաց.
-Այս մեծամեծների գրածից քո գրածը ավելի է ճշմարիտ,
կարկուտները շատ են գլիւիս վերևում,
ամպամած ու մթագնած օրեր եմ ապրում,
բայց այսպես էլ չի մնա, մի օր կժպտա արեգակն արդար..

**samvelsokratyan** » 27 мар 2019, 19:37

ԿՐԿԻՆ ՆԱՄԱԿՆԵՐ ՇԻՐԱԶԻՑ

Շիրազին նամակ եմ գրում և կրկին երկու տող էլ ՝ դուստրս Կարինեն է գրում
և ստանում եմ պատասխան ՝ հետևյալ բովանդակությամբ.

«Սիրելի Սամվել Սոկրատ.
Ստացա սրտաբուխ և ազնիվ, բայց մի ինչ-որ վախով արցունքացողված,
բայց վարդալից նամակդ և խորին շնորհակալությունս նաև՝
ինձ նվիրածդ բանաստեղծական տողերի համար։
Դու ինձ ու իմ քնարն ավելի ճիշտ ու խորն ես հասկացել,
քան ողջ այս դարի մեռած «քննադատական» ոհմակր...
Համբույրներ քեզ...
Բայց ինչ ասեմ «վախիդ» մասին, որ գրում ես,
թե՝ «այս մասին չհայտնես վերադասիդ» : Մի՞թե կարծում ես,
որ կա ավելի բարձր վերադաս, քան ինքը Մասիսը,
իսկ չէ՞ որ իմ գլուխը նրա մեջ է, իմ ողջ էությունը՝ Մասիսի մեջ...
Խիստ վիրավորել ես ինձ՝ անգիտությամբ։
ՀովՀաննես Շիրազ»
Նույն ծրարի մեջ պատասխանում է Կարինեին
«Սիրելի Կարինե.
Եթե դու կուզենայիր անուն հանել՝
սրբությամբ հետևիր հորդ՝ Սամվելի սուրբ և հայրենա-ազդապաշտ ոգուն,
և կրիր մանուկ ոգուդ մեջ՝ Մասիսները և մանավանդ Մաշտոցին,
այսինքն՝ Հայոց Աստվածային լեզուն, մայրենին։
ՀովՀաննես Շիրազ»

ՇԻՐԱԶԸ ՓՈԹՈՐԿՎԵՑ

Երևանից գրողներ էին եկել Կիրովական։
Նրանց Հետ Հանդիպում Էր տեղի ունենալու մշակույթի պալատում։
Նախօրոք Հիմնարկ– ձեռնարկություններում բաժանվել Էին հրավիրատոմսեր։
Բոլորն Էին ցանկանում տեսնել անվանի գրողներին ու բանաստեղծներին։
Եկել Էին Սերո Խանզադյանր, Պերճ Զելթունցյանը, Մկրտիչ Սարգսյանը, Համո ՍաՀյանը, ՀովՀաննես Շիրազը, Պարույր Սևակը, Գևորգ Էմինը։ Սակայն շատերր չունեին Հրավիրատոմս և կամենում էին,
ինչ գնով էլ լինի, ներս մտնել ու տեսնել այդ մեծ մարդկանց։
ՆախագաՀությունում գրողների Հետ նստած էր քաղաքի պետական –կուսակցական վերնախավը .
Բացման խոսք ասաց քաղկոմի առաջին քարտուղար Հայկ ՕՀանյանը։ ԱյնուՀետև ելույթ ունեցան բանաստեղծներից Գևորգ էմինը, Համո ՍաՀյանը, Պարույր Սևակը։ Շիրազը նստած էր նախագաՀությունում,
Հանկարծ ոտքի կանգնեց ու փոթորկալից ձայնեց.
–Ի՞նչ է, որոշել եք ընձի ձայն չտա՞լ...,– ասաց ու դահլիճից դուրս եկավ՝ զայրացած, կորցրած ինքնատիրապետումր։
Վազքով Հասա Շիրազին ու ձայնեցի,
–Շիրազ, ախր ո՞ւր ես գնում մեն-մենակ։– Շրջվեց, տեսավ ինձ, կանգնեց,
զայրացկոտ դիմեց ինձ.
՜Չիդե՞ս, ուր կերթամ, Գուգարաց աշխարհն էլ է երես թեքել,
Հա՞, լեզուս ամենուրեք փականքի տակ կպաՀեն, Հա՞...
Ես էդոնց...
-Շիրա՛զ, դու դրանից չպետք է վիրավորվես, մեծ մարդը մեծի նման պետք է մտածի...
–Դրանով ինչ կուզես ըսել.
–Այն, որ մտածված քեզ ձայն չեն տալիս...
-Ինչո՞ւ, ո՞ր մեղքիս Համար։
–Քեզ ձայն չեն տալիս, որովհետև գիտեն, որ դու Համարձակ ես,
կեղծավոր չես, գնդակներդ անվրեպ կպչում են թիրախներին,
գիտեն, որ դու Մասիսներից ես խոսելու, գերված Հայաստանի հողերից,
երկրռւմ տեղ գտած թերություններից, կաշառակերությունից ու սրիկա
յություններից, Ադրբեջանում հայկական խաչքարերբ ջարդելուց, «եղբայր»
ժողովուրդների կողմից եկեղեղիները քանդելուց, սրբավայրերը պղծելուց։
Վերևներում իմանալու են ասածներիդ մասին, քաղաքային իշխանության վրա
ամպրոպներ են կուտակվելու, դրա Համար Էլ րնդհանրապես քեզ ձայն չեն տալիս,
սիրելի՜ Շիրազ, Հայոց բանաստեղծ...
Շիրազը նայեց, աչքերը փայլատակեցին, մատներով մազերը սանրեց, զայրույթը մեղմացավ ու ասաց.
–Հա՛, առակագիր Սամվել Աոկրատ, ճիշտ բաներ կըսես, Համա թե դու իզուր չելար,
որ ամբիոնից ըսեիր այն, ինչ որ հիմա ըսիր ինձ։

–Հա՛, բայց ինձ Էլ ձայն չեն տալիս, Էլի քեզնից քաշվում են,
բայց ինձ ձայն տալուց Հետո Հարձակվում են վրաս,
կտցաՀարելր դեռ ոչինչ, ուղղակի գլխիս բամփում են...
Քաշքշելով շորերս պատռում են, քիչ Է մնում ոտնատակ տան .
Մի օր մի ամբիոնից լեզվիս կապանքներր քանդեցի ու ճառ ասացի,
որտեղ ներկա Էին մեր նախկին քաղկոմականները, կես քայլ Էր մնում,
որ ճերմակ արքերին բարև ասեի...
Շիրազի Հետ զրուցելով Հասանք Հյուրանոց, Հրավիրեցի տուն,
չեկավ, առանձին սենյակ ուներ, մնաց Հյուրանոցում:
Առավոտյան գնացի Հյուրանոց, մուտքի մոտ Պարույր Սևակը կանգնած Էր
մեր Համաքաղաքացի Սերգեյ Աբելյանի և իմ վաղեմի ընկեր՝ Ֆելիքս Ավետյանի Հետ։
Դեռ տէղ չհասած՝ Ավետյանը ձայնեց.
–Արի՛, արի՛, ընկեր առակագիր, քեզ մոտ լավ Է ստացվում,
Սևակի Համար երկու տող բան Հորինիր։
Պարույր Սևակի Հետ րնկերական մտերմություն չունեի.
Ամեն անգամ Հո չի ստացվում, րնկեր Ավետյան,
Հետո մեծ Սևակի Համար փոքր բան ասելը Հանցագործություն Է,– ասացի ես։
Զգացի, որ Սևակին դուր եկավ ասածս։ Այս անգամ Էլ Սևակը դիմեց.
–Որ այդքան բանը գիտես, կարող ես մի բան Էլ հորինել...
Նայեցի աչքունքին, սևամաշկ դեմքին, ճակատին կուտակված ակոսներին,
ձեռքի թղթապանակին ու ասելիքս ստացվեց այսպես.
Մի օր մայրդ գրկեց բարուր,
Ու անունդ կնքեց Պարույր,
Բոցերի մեջ դու շունչ առար,
Այրվեցիր ու Սև - ակ դառար...
Սևակը Ժպտաց։ Հայացքներ փոխանակեցինք ու գրկախառնվեցինք:
–Իմ մասին դեռ ոչ ոք չորս տողով պոեմ չի Հորինել։
Շատ լավ ասիր, չգիտեմ թե ինչ ունես գրած, բայց գիտեմ,
որ առակագիր ես, Հետևաբար և ունես մեծ ու մնայուն,
Հավերժական թեմա...
Մտա Հյուրանոց, երևում էր, որ Շիրազր վաղուց է արթնացել,
սենյակում Հեա ու առաջ էր անում։ Նկատելով ինձ, ասաց.
–Ինչո՞ւ շուտ չեկար, մեն-մենակ գժվեցի։
- Նորից վերՀիշեց երեկոյան կատարվածը, նորից մռայլվեց։
Ես էլ նորից Հիշեցրի նրան պատճառը... Ու կրկին ժպտաց մեծ բանաստեղծը:

ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒՆ

Ամառային պայծառ ու արևոտ օր էր։ Երևանի Հրապարակում Շիրազն աղմկում էր,
շուրջր մեծ բազմություն էր Հավաքված։
֊Սիրաս նեղված է...
- Իսկ ինչո՞ւ է սիրտդ նեղված, սիրելի՛ Շիրազ,– մոտեցա բանաստեղծին՝.
- Ի՞նչըխ չնեղվի, մորթել կուզեն Հայոց լեզուն,
ջնջել կուզեն մեսրոպատառր աշխարՀիս երեսից...
Շատ անգամ, որպեսզի Շիրազր ինձ լավ Հասկանա,
իր Հետ խոսում էի իր բարբառով։ Զայրույթս մեղմելու Համար ասացի.
–Զեն կըրնա, շան պոչ կուտեն, Սասիս սարին դեմ կգան, չեն կըրնա իջեղնել անդունդ...
Շիրազի ալեկոծությունն անցավ, պայծառացավ ու ասաց.
–Հա՜, Հաստատ, դուզ կըսես, Համա թե փորձեր են անում,
վերևն իրենց Հերթին, Հայերն էլ իրենց Հերթին, ուր կնայես ռուսական է,
խանութների վրա անգամ Հայերենը չկա։ Վրացիներր մեզնից խելոք են։
էնոնց ազգայինը չի մեռնի, ռուսականը նրանց մեջ քիչ է, վրացականը՝ շատ.
Հայոց լեզուն մորթել կուզեն, Համա թե չեն կըրնա։ Ես ինչ ըսեմ էն Հայերին,
որ իրենց կոտրած մատներով Հայկականր թողած՝ իրենց երեխոցր
այլ ազգի տառեր գրել կսորվցնեն, Հայկականր
Հենց իրենք կուզեն մեռնի, մայրենին մոռցած՝
իրենց բալիկներու շրթներուն օտարը կկպցնեն ու սուրբ Հայոց Հացին կթքեն...
֊Զէ՚, Շիրազ, անմահ է, հավերժական է հայոց լեզուն...
–Հա՛, ես էլ կըսեմ, Համա թե չեն Հասկընա։ Հայոց լեզուն ծիածանի կապույտ գույնն է,
երկնագույնն է... Ամեն ազգ մի ծաղիկ է, ճիշտ չե՞մ րսե, մարդն էլ քայլող ծաղիկ է...
–Շատ ճիշտ ես ասում, վարպետ Շիրազ։
–Դե որ ճիշտ կըսեմ, դե ասա տեսնեմ, Հայոց ազգս ո՞ր ծաղկին Է նման, ռուսաց լեզուն՝ որ...
–Ռուսաց լեզուն գեորգինա Է, գեղեցիկ, մեծ, փարթամ, բայց...
–Հա՜, Հա՜, Հա՜,– լիաթոք ծիծաղեց բանաստեղծը,– բայց անՀոտ ծաղիկ Է––– Քա Հայոց լեզուն ո՞րն Է...
֊Մանուշակն Է, բուսած լեռների գագաթներին,– պատասխանեցի ես լրջորեն:
Լրջացավ նաև Շիրազը, մի քայլ ևս մոտեցավ, մի քիչ կռացավ, նայեց աչքերիս, նայեց րնկերոջս դեմքին,
շրջվեց Հավաքված բազմության կողմը.
–Շատ ճիշտ ըսիր, Սամվե՚լ, ի՞նչըխ ես չէի իմացել, որ ազգս մանուշակ է, որ կա...
փոքրիկ է, բուրավետ է, ոսոխների ոտքերի տակ չընկնելու համար լեռներն է
բարձրացել, կապույտ է՝ ծիածանի երկնագույնն է, ճիշտ ըսիր, Սամվել-առակագիր։
Սպասող աղջիկներից մեկի ձեռքից վերցրի թուղթ ու Գրիչ , Գրեցի ու բարձրաձայն կարդացի.
Կապույտը շատ է աշխարհիս վրա,
Ուրիշ գույներր ինձ թվում են քիչ,
Ու ես լսում եմ երանգից նրա,
Անհույս աղերսի - անձայն մանկան ճիչ...
–Հենց նոր Հորինեցի՞ր, Սամվե՚լ, մեկ Էլ ըսա՛,– Շիրազը ձեռքիցս վերցրեց թուղթը,
նայեց, ինքը ցածրաձայն կարդաց, ասելով.
-Փոքրիկ Է, գողտրիկ Է, բայց զորավոր Է, թևավո՜ր Է...
–Չեղներ այս լավ աղջիկը, չէին ստացվի այս լավ տողերը,–
գրիչն աղջկան մեկնելով ասացի ես։
–Անունղ ի՞նչ է,– աղջիկն ամոթխած գլուխը կախեց։
–Հասմիկ։
֊Լավ անուն է, Հայկական է,– ու Հասմիկի տետրում նույն գրիչով գրեց.
Ուր էլ գնաս, Հասմիկ մնաս
Առհավետ,
Ծլես, ծաղկես,
Մասիսների լանջի հետ,
Կյանքդ լինի անմեռ գետ...
Հովհաննես Շիրազ

**samvelsokratyan** » 27 мар 2019, 20:51

ՆՇՈՒՄՆԵՐ ԾՈՑԱՏԵՏՐՈՒՄ

1970 թվականի մայիսի 13-ն էր։ «Արմենիա» ռեստորանում պատահաբար Հանդիպեցի Շիրազին:
Ընկերների Հետ էր։ Ինձ տեսնելուն պես Հրավիրեց իր սեղանին,
Հարց ու փորձ արեց։
–Կարինեդ ինչպե՞ս է, գերազանցի՞կ է։
Այո՛, միայն Հինգեր է ստանում, ոսկի մեդալ կստանա։
–Ծոցատետր կա՞ քովդ, տուր երկու տող րան գրեմ Կարինեիդ ...
Ծոցատետրս տվեցի Շիրազհն.
Իմ սիրելի Կարինեին՝
դստերր Սամվել Սոկրատի,–
էլ ինչ Կարինե,
Երբ Կարին չունես,
Երբ Մասիս չունես,
Էլ ի՜նչ Հովհաննես...

Հովհաննես Շիրազ Երևան, 1970
ԱյնուՀետև ծոցատետրը վերցրեց
ինձ Հետ նոր ծանոթացած րնկերներից
մեկը ու գրեց Հետևյալը.
Սիրելի Կարինե, Երբ Հասակդ երկնքին Հասնի, Մի բուռ կիր կլցնես
Արամայիսի կորսված գերեզմանին, որ այլևս
չկրծի մեր Շիրազի մսերը...
1970թ., Արարատ Բարսեղ
ԱյնուՀետև գրում է մյուս ընկերր.
Կարինե,
Կարող լինես անուշիկ
Անուշիկ,
Ու Հայ լինես,
Ու ծով լինես,
Սուրբ նուշիկ։
Մուշեղ Գալշոյան,
1970 թ. մայիսի 13-ին

Հաջորդ ընկերը գրում է.
Շատ սիրելի Կարինեին.
Թե ՀայուՀի կուզես մնալ,
Հայրենանուշ,
Շիրազի պես Մասիս պաշտե՝
Գալիք Անի,
Ցոթը որդի Հայ ազգին տուր՝
Որ դու փրկես Հայ ազգն անուշ...
1970 թ., Միքայել Քանքանյան
Հովհաննես Շհոազը Սոկրատյանների հյուրընկալ օջախում
Հաջորդը ՝
Սիրելի Կարինե,
Ազնիվ ՀայուՀի,
Թե դու Հայկյան
Զարմն ես դյուցազուն,
Պիտի պաշտես լեզուն Հայկյան,
Սուրր Մաշտոցի լեզուն սրբոց,
Որ քեզ կոչեն՝ մայրն ես Հայոց։
Մակագրում է՝ ԻշԽան-Անի
Ծոցատետրը վերջում վերցրեց Խաչիկ Դաշտենցն ու Կարինեին ձոնված ինչ-որ բան գրեց,
Հետո ջնջեց, նորից գրեց ու դիմեց ինձ.
–Սամվե՛լ, խնդրում եմ թույլ տաս Էջը պոկեմ։ Չստացվե՚ց...
Լուսանկարում՝ Հովհաննես Շիրազը Սոկրատյանների հյուրընկալ օջախում.
Հենրիկ Գալստյանը փոքրիկ Արենի հետ, Կարինե Սոկրատյանը,
Ավագ Հեքիմյանը փոքրիկ Տաթևիկի հետ: