***
ԴԵ ԽԱՆԱ ԾԱՄԹԵԼՍ Ի ԾՈՎԵՆ․․․
/մշակում/

Լույսը հանգավ լեռան գրկում,
Աստղերը սեր են խմբերգում,
Ծամթելն ընկա՞վ խորքը ծովի,
-Ի՞նչ տամ,ի՞նչ տամ ես հանողին։

-Ականջ ունեմ ,օղը՝ոսկի,
Գիտե պահել թանկը խոսքի,
Աչքս,ասեմ,շատ է տեսնող,
Գեթ հայացքով՝ մոտ է հասնող։

Շուրթս ՝ միշտ փակ․․․ բայց թե խոսի՜,
Չոր քարից էլ գետ կհոսի,
Լեզուս ՝ սերս դեռ չի մատնել,
Գաղտնիք է սուրբ ու չի վատնել։

Միտքս-ճգնող՝ ճամփան գիտի,
Ամեն փակից ելք կգտնի,
Սիրտս՝ քնքուշ ծաղիկ ու վարդ․․․
Ծամթել բերող , ո՜վ, բարի՛ մարդ։

-Եղածն ի՞նչ է՝,ծամթել ,մի զարդ,
Ի՞նչ ես անում շիվան ու դարդ,
-Ա՜խ, չէ՛, հանեք ծամթելս թանկ,
Թե չէ կընկնեմ ծովն անհատակ։

-Ձկնորսը գա՞ ու դուրս հանի․․․
-Չէ մի․․․ նրան հեռու վանիր։
-Ոչի՛նչ, մի լար, կգա նավազ․․․
-Չէ՛, դա միայն հույս է նվազ։

-Թող լողորդը իջնի հատակ,
Ու դուրս բերի ծամթելդ թանկ․․․
Ծամթելիդ հետ գտնի ու տա
Քո էն սիրո կողպեքը թագ․․․

-Մեղք է տղան, իզուր լողա՞,
Կասեմ տեղը, թող չդողա,
Ախ, ծամթելս ,որ չկորչի՜,
Ծոցս դրի, ծո՛վ չի, ծով չի՜․․․

1999թ․
« Հետընթաց թռիչք »

***
Բոլոր նրանց համար,
Ում հղված է խոսքս,
Բոլոր նրանց՝
Ում, որ չի ուղղված,
Անիմաստ չէ , բնավ,
Բառերիս այս հոսքը,
Թեկուզ փառքի ճամփից
Դուրս եմ մղված։

Գիտեմ,
Հարցիս, այո,
Դուք պատասխան չեք տա,
Բայց պատին եք սեղմել
Նյութը մտքիս,
Որտեղի՞ց եք գալիս,
Ես անուններ չեմ տա,
Ե՞րբ եք ծլում՝
Արև , թե ՞ անձրևին։

Նույն այս հողի վրա,
Նույն արգանդն է ծնում,
Հավերժ պահեստային ազգասերներ ,
Ձեզ էլ,
Ով եկել է կռվից,
Ով ընկել է կռվում,
Ովքեր կյանքն էլ տալիս ՝
Մահ են խեղդել։

Նաև նրանց ,
Ովքեր կան, չեն կորչում,
Հող են հերկում էլի՝
Ցորեն –հացի,
Բոլոր նրանց,
Ովքեր ձեռք են բերել կոչում,
Հացատուն են մտնում
Առած կացին։

Ձեր մի տեսակն, ահա,
Թյուր կարծիք է ցրել,
Ո՞վ եք, ու՞ր եք ընկել,
Ի՞նչ եք անում,
Մեզնից մեկը, իբրև,
Օտար արտն է ջրել,
Դուք էլ տեսել , իբրև,
Ձայն չեք հանում։

Եկեք,
Թուք մի թափեք,
Թույն մի թափեք,
Հստակ,
ՈՒ հերիք է , արդեն ,
Հոգիներդ սևեք,
Ես պայքարի դաժան
Ճանապարհը չանցա,
Որ դուք ,
Թիկն տված,
Վարքն իմ այլաձևեք։

1991թ․
«Հետընթաց թռիչք»

***
Հին բաղչի
Ճռճուռ չափարում,
Ագռավի
Մի փափուճ գտա.
Չէ, այսօր
Քամու հետ չեմ պարում,
Հենց այնպես
Շիվուտը մտա։

Թփի տակ
Կրակ չէր վառած՝
Մանուշակ
Պեծերի մոտից,
Այտերիս
Կարմիրը առած՝
Ճաքել են
Քարերը կարոտից․․․

Թվում է՝
Մաշկիս կպչում են,
Դառնում են
Ծաղկավոր բլուզ,
Խաշամի տակից
Կանչում են՝
Կիսաբաց
Ձնծաղիկ ու խնջլուզ․․․

– Եկել ես,
Ախ, մնա մի քիչ,
Ծառի տակ
Ինչու՞ չես քնում,
Պոկվելով
Քարափի գրկից,
Շան աղջիկ,
Էլ ու՞ր ես գնում․․․
2016

***
Անի ջան, իմ Անի...
Ես հազար մի տեսակ
Նպատակ ունեի,
Մի այդքան պատվերներ
Ունեի, երբ եկա.
Նախ ասեմ՝ քեզ պիտի
Տասը բյուր պագեի,
Մի այդքան էլ ասեի ՝
Մեղա, մայր, մեզ մեղա՜...

Անի ջան, իմ Անի...
Տասը բյուր քար պիտի
Տանեի քեզանից,
Ամրակուռ պարսպից
Աշոտա, Սմբատա,
Այդքան բուռ ցամաք հող՝
Հենց միայն խորանից,
Խոնարհված՝
Հազար մեկ սրբատան...

Անի ջան, իմ Անի...
Քեզ պիտի ես ինձ հետ
Վերցնեի, տանեի,
Տասը բյուր կարոտած
Սրտերին՝ հովություն,
Չտարա, որ մեկը՝
Հենց այդ տասը բյուրից,
Օրերից մի օր գա,
Քեզ անի հովվություն...

Անի ջան, իմ Անի...
Մուրազո՜վ արյունն իմ
Քսեցի պատերիդ.
Քեզ մատա՜ղ ես լինեմ,
Քո ցավից համրանամ,
Միջնորդը լինեմ վեհ
Ոգուն մեր պապերի,
Տասը բյուր սրերով
Պարիսպդ ամրանա...
2016

«Դարձ ի շրջանս յուր»

* * *

Խաբար արի, որ գաս,
Քեզ կարոտել էի,
Ոչինչ, որ մեղքերիդ
Լավ -վատ ծանոթ էի,
Ասի մի անգամ էլ
Մարդուն պիտի ներեմ,
Բոլոր լավ բաները
Նորից ի մի բերեմ...

Շատից- քչից, թե որ,
Մարդ է, ասենք զգաց,
Կորցնելու համար
Գիտեմ պիտի սգա,
Պիտի զղջա, որ թե
Մի քիչ շատ չի սիրել,
Թե փորձել է միայն
Մերկությունս տիրել...

Ու զանգեցի քիչ է,
Դեռ կանչեցի՛, բա ՝ չէ,
Ուզածս էլ այնպես,
Մի կարևոր բան չէր,
Մահանա էր, նորից
Տեսնվելու համար,
Ի՜նչ հաշտվելու պատճառ,
Սրանից էլ հարմար...

Թե էսքանից հետո,
Մարդ ես, եկար` եկար,
Չեկար, ուրեմն ինչ? կա
Մտածելու երկար,
Որ քիշմիշի գինին
Ժամանակն էլ ետ տար,
Սեր չի դառնա արդեն,
Անգամ պաչս` նեկտար...

12 փետրվարի 2018

***
Մի քաղցր լավաշ՝
Ուրիշի տված,
Չիր, լավագույնս՝
Շաքարաքլոր,
Բոլորից թաքուն
Ծոցիդ մեջ պահած,
Ինձ էիր տալիս
Ու սաստում՝
Խելո՛ք…

Քո պուճուրն էի,
Տաշտաքերանքը,
Աղուն լցնողը՝
Էրկանքիդ աչքին,
Տաշտդ՝ ծանր ու լի
Հակին տվողը,
Հոգսիդ մեծ մասը՝
Փոքրիկ ուսերիս․․․

Հարսանիքներին
Չէիր գնում կարգին,
Միշտ ասում էիր՝
Ջահելիդ տեղն է.
Նոր շորդ մերն էր,
Հինն էր քո հագին,
Ինչի՞ց էր, որ միշտ
Քեզ լայն կամ նեղ էր․․․

Հիմա ես մեծ եմ,
Դու ես երեխա,
Դեռ նորդ թողած՝
Իմ հինն ես հագնում,
Ես եմ հոգ տանում,
Բայց թե տեղը գա,
Մայրիկ, դեռ խաշամ
Ծոցիդ եմ նայում․․․

Քո սուղ թոշակն է,
Կամ թե՝ տվածս,
Ո՞նց ես հավաքում՝
Բան չեմ հասկանում,
Ի՞նչ նվիրում է,
Մայրիկ, թվածս,
Ես չեմ ճանաչում
Քեզ իրականում․․․

Էլ չի քաղցրանում,
Կյանքս կոնֆետով՝
Թե հայրիկն էլ գա
Երազով կրկին–
Քիչ էլ թևիդ տակ
Տաքացրու, հետո,
Մայրիկ, հուշերիս
Ծնկները գրկիր․․․
2016

Տաք ու սիրուն օր էր,
Պատուհանից միտքս
Կախ տվեցի,
Ասի՝ մի քիչ արև ուտի,
Նամահոտը անցնի․․․․
Մեզարի մեջ,
Հոգիս մի լավ
Թափ տվեցի ․
Անկյուներում պահված
Կարգին բաներ գտա․
Մի քիչ թրթիռ՝
Հնից պահած ,
Մի քիչ հույզ էլ գտա
Միջից,
Չիրու չամչի նման,
Ասի՝
Ձեզ էլ բաժին հանեմ,
Մի քիչ -մի քիչ․․․
Մորս թթու դրած
Զկեռի պես ,
Մարխոշ,
Ախորժելի՜
Մի բան գտնեմ ,
Ասի՝,
Գարնան օրով
Արյան պղտորումին
Սիրտ է կուզի՞ - կուզի՛․․․
Գտա ՜,
Պատռած առասանի միջից՝
Սիրում եմ ձեզ ,մարդի՜կ․․․

Տաք ու սիրուն օր էր,
Պատուհանից միտքս
Կախ տվեցի,
Ասի՝ մի քիչ արև ուտի,
Նամահոտը անցնի․․․․
Մեզարի մեջ,
Հոգիս մի լավ
Թափ տվեցի ․
Անկյուներում պահված
Կարգին բաներ գտա․
Մի քիչ թրթիռ՝
Հնից պահած ,
Մի քիչ հույզ էլ գտա
Միջից,
Չիրու չամչի նման,
Ասի՝
Ձեզ էլ բաժին հանեմ,
Մի քիչ -մի քիչ․․․
Մորս թթու դրած
Զկեռի պես ,
Մարխոշ,
Ախորժելի՜
Մի բան գտնեմ ,
Ասի՝,
Գարնան օրով
Արյան պղտորումին
Սիրտ է կուզի՞ - կուզի՛․․․
Գտա ՜,
Պատռած առասանի միջից՝
Սիրում եմ ձեզ ,մարդի՜կ․․․

Մարո Երկնափեշյան
« ՉՈՒՂԱՐԿՎԱԾ ԲԱՐԵՎԱԳԻՐ»
Կարդում է
Վաչե Մոսինյանը




...................

ՉՈՒՂԱՐԿԱԾ
ԲԱՐԵՎԱԳԻՐ

Բարև՜ , բարի օր, իմ աղա տղա,
Իմ ուսյալ տղա,
Իմ քաղաքդաստու՜ր, իմ օրհնյալ տղա,
Խաղատներում , սրճարաններում
Էդ ջահել կյանքդ մաշող շան տղա․․․

Տղա , իմ տղա,
Ես եմ , հա, ես եմ, քո հերն եմ, տղա,
Քո մանկությունը
Էս ծործորանքիս դրած ու կրած,
Հասունությունդ դեռ մինչև հիմա
Կոտրած ուսերս սև եղիր արած,
Լծկան եզան պես,
Ցելի մեջ տեղը ծնկերս ծալած,
Հերդ եմ տղա,
Շեն քաղաք պահող քո գե՜ղ- հերդ եմ,
Քո գեշ հերդ եմ,
Դու մայրաքաղաք,
Ես անտեր մի գեղ,
Բայց դե հերդ եմ․․․

Էլ մերդ չկա՜․․․
Քո տված ջրին ,
Քաղաքից բերած մի բուռ շաքարին ,
Շաքարից քաղցր՝ քեզ կարոտ գնաց՜․․․
Սրտի հովություն,
Սրտի սով տղա,
Որ գաս ման չգաս․․․

Մերդ որ չկա , հոր տուն էլ չկա,
Խալլու Բաբոյի լիուլիճ բախչից
Սարգսախնձոր գողացող չկա,
էլ Ձորի թաղի սառը ախպրից
Ջուր տանող էն թուխ
Աղջիկը չկա․․․

Որ մերդ չկա,
Մենակ եմ տղա,
Առանց տաքիլլեթ ու առանց խորակ,
Միտքս ծմակած,
Աչքս խվարած,
Բայց,տիրոջը փառք, որ գոնե դու կաս,
Ես էլ հերդ եմ ու դու տղես ես․․․

Ասեմ, ․
Էս ամսից մինչև էն ամիս
Թոշակս հազիվ չոր հաց է առնում,
Նպաստ չեն տալիս,
Մի ցռան մոզի ունեմ ՝ անալափ
Խեծվիպուտով եմ շան հալի պահում,
Որ քելեխհացիս ոտ ու ձեռ չընկնես․․․
Չեն տալի․․․
Բա խի՞ ․․․
Դու մոզի ունիս․․․

Ես գեղ եմ տղա,
Ես գեշ եմ տղա,
Բայց դու, էս կոտրած
Չոր բիլակներով դարձար մե՜ծ քաղաք,
Իմ թրքակոլոլ կալոշներովը ուսում ստացար,
Այ էս կուրենի խանի պես գնդված
Մեջքով ես քաղաք․․․

Մտահան արիր․․․
Չէ հիշել էլ ես, մեմեն հիշել ես ,
Քանի մերդ կար, գալ- գալ չորացրած
Ավլուկ էր ղրգում, թացան ու էփած,
Շատ վախտ փշեջուր՝ հոնի չրի տեղ,
Որ մանկությանդ հոտը չկորչի,
Հորդ տան ծուխը հանկարծ չկտրի․․․

Հիշում ես դեռ, չէ,՞
Ամեն նոր գործի մտնելու համար
Հոնի կամ թթի արաղ ղրկեցինք,
Որ ջոջիդ տայիր, աչքը մտնեիր․․․
Թթնին կտրեցի ,
Հոնին էլ արդեն փեչի փայ դառավ,
Էդ հեչ , մենք լե՝ հեչ․․․
Դու՝ քաղաք, մենք՝ գեղ․․․

Հմի ասում եմ․
Շունը, որ շռի
Սլուլակիցը ձորի թաղ կհասնի ,
Այ էդքան տեղը էլ կարում չեմ, որ
Մի հանգի գնամ,
Տաս տեղ նստում եմ,
Էլ ծունկը չունիմ,
Արմունկից բռնող վեր քաշող չունիմ,
Ով էլ կա՝ ինձնից բեթար օրի է,
Իմ քաղաք տղա,
Էլ նամակ չկա, նամակս տանող բերող էլ չկա,
Գրում եմ լենհե ,
Մինչև քի հասնի ,
Ես մորդ եդնեն հաց տարած կլնիմ․․․

Ես գիտեմ, կգաս,
Կազինոներում, լրբատներում
Վերջին կոպեկդ երբ թափթաղ կանեն,
Երբ քեզնից էլած լակոտն էլ քեզ պես
Ուրիշ մի քաղաք գնացած կլի,
Մորդ դրած էն գինազողի ու շիշվիկի թթուն
Մոթալ պանիրը , փթռուկը, գինին,
Որ միտդ կընկնի․․․
Կգաս․․․դեռ կգա՜ս․․․

Ու թե բանա գաս,
Մի հիսնանոց բալոնի միջին
Մորդ վախտվանից տանձի արաղ կա,
Քու դպրոցական շորի ջեբումը
Մի քանի ամսեն թոշակ կա, բալես,
Գիտեմ, որ ձեռիդ փող չի ըլելու,
Մերդ որ չկա , հաց թխող չունիմ,
Համա ամբարում դեռ ալյուր ունիմ,
Վրեն թութուն կա, որ ցեց-մեց չընկնի,
Բան չկա , փեչին լավաշ կթխես ,
Սոված չմնաս․․․

Իմ քաղաք տղա, իմ օրը հատավ,
Քոնը լուսանա․․․ էգուց վայ թե գա՜ս․․․
2016
Մարո
Երկնափեշյան

***
Իգդիրում
Փոշի էր ու փոշի՜,
Դավադիր քամին էր
Հետամուտ՝
Պատմության
Խարտոցած էջերի
Այդ փորձված
Վաշխառուն անամոթ...

Իջնում էր
Շեկ փոշին և՛ մաշկիս,
Խազվեխազ
Նստում էր հաստակող.
Փորձ ուներ՝
Ծածկել իր տակին
Ինչ որ կար՝
Ալ-ոճիրը փաստող...

Հերիք էր, բայց,
Ձեռքդ քսեիր,
Ճանկռեիր
Տախտերը կանաչ՝
Դուրս պրծած
Գրե՜ր կխոսեին,
Մի ժանյակ կբացվեր
Քեզ ճանաչ․․․

Փչում էր,
Քամին փչում էր,
Ու այսպես
Շերտեր էր գոյացել,
«Շուռ տված»
Մի քուրդ ճչում էր,
Թե՝ գիտե՞ք,
Ձեզնից են գողացել...

Թվում էր՝
Շուրջկալ էր շներով,
Մինչ հիմա
Քիմքս է չորացած.
Անծաղիկ
Ու անծառ շեներով
Հեքիաթիս
Քաղաքն էր քարացած...
2016