Սիֆիլիս
Վեցին հինգ էր պակաս, երբ հիշեցի, որ հրավիրված եմ, ավելի ճիշտ` տեղ եմ գնալու։ Տեղը գիտեի, բայց առիթը հիշել չէի կարողանում։ Հոգեհանգի՞ստ էր, ծնո՞ւնդ, թե՞ Սուրբ Ծնունդ։ Տաք էր, ձյուն չկար, զգացողությունն էլ` ամանորյա չէր։ Սուրբ Ծննդի վարկածը բացառելով` կռվում էի հոգեհանգստի ու տարեդարձի միջեւ։ Ինձ առավելապես ժամը վեցն էր մոլորեցնում, որը հինգ րոպե անց համառորեն հիշեցրեց իր մասին։
Հասկացա, որ սենյակում մոմերը նոր են վառել։ Հոտի՞ց էր, թե՞ միջավայրի պարզ զսպվածությունից։ Երեքով էին` Նա, նա եւ նա։ Հետաքրքիր հնար չէր. սեղանի մոտ նստած էին Նանան եւ Էրիկը։ Վերջինիս շրթունքներին աղայավարի ցցված գլանակը տարեդարձի նժարը ծանրացրեց։ Սակայն հոգեհանգիստը առավելապես տուժեց ափսեների կարմրա-դարչնագույն նկարչությունից։ Իսկ ծնունդն իր հիմքերը վերջնականապես ամրագրեց հյուրերի վերջին շարժումները ֆիքսած աթոռների անկանոն դիրքերի շնորհիվ։ Ափսեների տաք-դարչնագույնն էլ ուրիշ, անամոթ գործողության մասին հուշեց. տուփը հանեցի ու շրթունքիս տակ բուսած ոսպաչափը դիմափոշիով կոծկեցի։ Նանայի աչքերը զարմանքից կլորացան.
- Հովիկ,- ասաց երեխայական քոքվածությամբ,- դու վերցրե՞լ ես ամուսնուս դիմափոշին։ Չգիտե՞ս, որ էդ անտերը ամեն վայրկյան կարող է պետք գալ։
Դիմափոշու քաղցր խեղդոցից հասկացա, որ քաղցած եմ։
- Նան, դպրոցում ի՞նչ կա,-հարցրեցի շրջանավարտի հոգատարությամբ։
- Հեչ, գնում-գալիս ենք, լսի, էս առաջին դասարանցիները տախտակ են, տախտակ... Մի հատ լավ էրեխա չկա։
- Հյուրերս մի ժամից են գալու,- Էրիկը, Նանայի տերթոդիկյան պոռթկումը սաստելով, բեղերը ծամեց։
- Ուրեմն ես առաջի՞նն եմ եկել...
Դուռը բացվեց ու կիսով` կապոնեական, կիսով` ռաբիս ժպիտը բերանին` ներս մտավ «Դարան» կինոսերիալի պապան` Հովակիմը։ Էդ դերասանի՞ն, թե՞ պապային հազար տարի է` ճանաչում եմ, բայց չգիտեմ` դերասա՞ն է, թե՞ պապա։ Երեւի իր կապոնեա-ռաբիս պատկերացմամբ` պապա-դերասան է։ Հովակիմը ներս մտավ, տոննայանոց հայացքով ճնշեց-ճզմեց Նանային, հետո` ինձ ու ատրճանակը հանելով` տուր թե կտաս Էրիկի քաչալ գլխին։ Մի տաս հատ կրակեց։ Վերջին փամփուշտը նազուտուզով քսվեց Նանայի ուսերը կոծկող փետուրե կարմիր թիկնոցին ու մտավ գրաֆինի ծծերի մեջ։ Սկզբում` կաթ-կաթ-կաթ, հետո գրաֆինի մեջ եղած կարմիրը, հատիկներն էլ հետը` կատաղեցին ու ժայթքելով` Նանային ոտքից-գլուխ կպչուն մորիով պատեցին։ Հովակիմը, մեղայա-ողբերգական շարժումով, զենքը գցեց սեղանին ու իմ կողմը նայելով` հարցրեց.
- Լա՞վ էր...
Բերանս չհասցրեցի բացել, երբ «հավալլա, հավալլա» գոռալով` վրայիցս մի տղա ցատկեց.
- Ստոպ։ Ֆանտաստիկ է, սուպեր, սեքսի։ Էս էլ նկարեցինք-պրծանք...
- Լավ,- Հովակիմն է,- բայց էս մարդուն, անունդ ո՞նց էր, հա, Էրիկին ինչի՞ սպանեցի, կինոյում ոնց որ կարգին-բարի մարդ էր...
Էրիկը, վեր կենալով, վզի վիրավորված-ամբիցիոզ շարժումով, շրջվեց հավալլայասեր ռեժիսորի կողմն ու.
- Նկարահանումն ավարտվե՞ց։ Փողս տվեք` գնամ...
Դուրս եկա։ Երեւանը սմքած պառվաբոզի էր նման։ Երբվանի՞ց` չեմ էլ հիշում, Բանջարանոցում եմ ապրում։ Մի քսան տարի առաջ իրականացված` ծառերի գենոցիդից հետո, երկու-երեք փողատեր սիֆիլիտիկներ ձորը առել, բոզոտ դղյակներ էին կառուցել։ Մի քանի անգամ տեսել եմ, թե ոնց են դրանց տներից կաս-կարմիր մազերով ու վառվող բդերով աղջկերքը թռնում, Մայր Հայաստանի սրին «հագնում»։
Բանալիս շորի տակ չէր։ Նանա ու Էրիկը նստած էին իմ կնճռոտ բազմոցին։
- Կներես,- Նանան խոսում էր պառավային անկեղծությամբ,- ցուրտ էր, դրա համար բանալին վերցրեցինք, կարելի էր չէ՞։
- Ծնունդդ շնորհավոր, ազիզ,- բեղ ծամող Էրիկն է։
- Ի՞նչ ծնունդ...
- Քո ծնունդը, մոռացե՞լ ես...
- Էրո, քեզ ասելու բան ունեմ, բայց չեմ հիշում, թե ինչ...
Կարմիրը ներսումս շատանում էր։ Ես հաստատ գիտեի, որ էդ կարմիրը ոչ մի կապ չունի արյան հետ։ Բայց ի՞նչ էի ուզում Էրիկին ասել, ինչ-որ կարմիր բան էր կամ կապված էր էդ գույնի հետ։
- Ի՞նչ կա,- Նանան, տանտիրուհու սիրով, սեղան էր «գցում»։
- Հեչ, ձեր մո՞տ, դպրոցում...
- Տնօրենին բռնեցին։
- Ինչի՞ համար...
- Գիտեի՞ր, որ արտասահմանում ապահովիչների գործարան ունի։
- Չէ հա...
- Համ էլ` սիֆիլիսով է հիվանդ, երեւի իր անպարկեշտ մտքերից է վարակվել։
- Բա էրեխե՞քը...
- Նոր առարկա են մտցրել։
- Ի՞նչ առարկա։
- «Հովակիմի լեքսիկոնը»։ Դու ի՞նչ ես անում, էլի վերանորոգման մե՞ջ ես...
- Չէ, ինչի՞...
- Նոր ունիտազ ես առել...
Բերանս չհասցրեցի բացել, երբ Նանան, փեշը բարձրացնելով, նստեց նոփ-նոր հեռուստացույցի վրա։ Հոտի կարմրությունը ինչ-որ բան հուշեց, բայց ի՞նչ, ի՞նչ էի Էրիկին ասելու` չհիշեցի։ Չհասցրեցի Նանային քշել, էկրանը փայլատակեց ու տունս հեղեղվեց «Երկու դինոզավր» հեռուստատեսային շոուի կարմրա-դարչնագույն լպրծունությամբ։
- Անջատի, անջատի էդ...
- Ինչի՞,- Նանան, իր ծննդաբերած հաղորդումից գոհ` նստեց կնճռոտ բազմոցին,- չիմանա՞նք, ով է հաղթելու։
- Դու սրանց դեմ ի՞նչ ունես,- Էրիկն է,- թող երգեն-ուրախանան, էլի։
- Քո թաղմանը կուրախանան։ Էդ կայքը դու ես սարքե՞լ։
- Ո՞րը...
- Հովակիմինը։
- Հա, լավը չի՞...
- Ընտիր... Նագանները ձեռներին վեց-յոթ տարեկան երեխաները ո՞նց կարող են վատը լինել։
- Հա, ի՞նչ անենք, փողը տվեցին-սարքեցի...
Մեջիս կարմիրը քիչ էր մնում` փսխեի, երբ պատուհանի փեղկերը բացվեցին ու ներս թռավ բոսոր մազերով ու վառվող բդերով իմ ամենաչսիրած դինոզավրը։ Էդ հաստաոռին տեսնելով` Նանան չդիմացավ, «բռավո, պրիմադոննա» գոռալով` ծնկի իջավ։ Նոր միայն նկատեցի, որ Նանայի բիբերը կարմիր են, մարմնի վրա էլ` սիսեռ-սիսեռ բշտեր են հայտնվել։ Դինոզավրը չիմացա` որտեղից մի լայնաբերան շլանգ հանեց ու հեռուստացույց-ունիտազիս մեջ կոխելով` «հեպիբըրդեյը» ոռնաց։ Հետո շնորհակալություն հայտնեց աշխարհի բոլոր նախագահներին ու Հռոմի պապերին։ Վերջում էլ` «Ոչինչ` բացի շոու-բիզնեսից» ղժժալով` ունիտազի պարունակությունը շփեց Էրիկի քաչալ գլխին։ Նոր հիշեցի, թե ինչ էի ասելու, բայց ուշ էր. բնակարանս հանրային պետքարանի էր վերածվել...
Սնդիկի կարիք զգացի... Ներսումս շատացող կարմիրից հասկացա, որ հրավիրված եմ։ Էս անգամ հաստատ տարեդարձ էր, նույնիսկ` հոբելյան։ Հսկա, հարյուր տեղանոց սեղանի մոտ նստած էին Նանան եւ Էրիկը։ Ուրիշ մարդ չկար։ Ես էլ նստեցի, մի աչքս ափսեին, մյուսը` պատուհանին։ Հասկացա, որ բոզոտ դղյակում եմ։ Պատուհանից երեւացող Մայր Հայաստանը ճանճսատկացնելիքով ընկել էր կարմրամազ դինոզավրերի ետեւից։ Դրանք էլ խեղճի հոգին հանում, թիկունքում թաքնվում, նստում էին քթին եւ ամենասարսափելին` հինգ րոպեն մեկ իրենց հիթերն էին ոռնում։
- Նան, տնօրենը մեռա՞վ...
- Ի՞նչ տնօրեն,- Նանայի աչքերն անկեղծորեն կլորացան։
- Ձեր...
- Չեմ հասկանում` ինչի մասին ես խոսում։
- Մեզ սպասարկող մատուցողուհին, նախքան ընթրելը, առաջարկեց խմել։ Կարմիրը կաթկթաց բերանիս մեջ` սրելով սնդիկի պահանջը։
- Էրո, նոր գործ գտա՞ր...
- Չէ, հնի վրա եմ։
- Բա չսպանեցի՞ն։ Նկատի ունեմ` սերիալում։
- Գիժ...
Դուռը դղրդյունով բացվեց ու կարմիր անսահմանության վրա դատավորների ու ատենակալների գիպսե դեմքերը երեւացին։
- Դուք Հովհաննես Թեք... Թըքգյոզյա՞նն եք,- դատավորի` սիսեռներով պատված բերանը լորձ
ու արյուն էր թքում։
- Այո...
- Դուք դատապարտված եք...
Նանան ու Էրիկն իրար անցան։ Աչքերս բացվեցին, սկսեցի քունքերով տեսնել։ Մի աչքիս մեջ դատավորի սիսեռոտ բերանն է, մյուսի մեջ` փողոցում թպրտացող եռագույնը։
- Բայց պատճա՞ռը, պատճառը ո՞րն է,- Նանան ու Էրիկը միաբերան էին խոսում,- Ախր, չի կարելի մարդկանց հենց էնպես դատապարտել։
- Դուք Էրի՞կն եք, դուք Նանա՞ն... Դուք էլ եք դատապարտված։
- Ո՞ր օրենքով...
- Դինոզավրերի, Հովակիմի պետականացված օրենքով։ Ինչո՞ւ եք զարմանում, փալասը մինչ օգտագործելն է հետաքրքիր։
Դատավճիռը Նանային մերկացրեց, խեղճ Էրիկն էլ, բեղերը ծամելուց, ստամոքսի խոց ստացավ։ Իսկ դրոշը բարձրանում էր։ Կրծքաբաց կինը, մարդկանց ալիքի վրա կանգնած` ձեռքերն ինձ էր երկարել։
- Դատավճիռն ի կատար պետք է ածվի ժամը վեցին։
Անասուն վեցն էլ հինգ րոպե անց հիշեցրեց իր մասին։ Մի աչքս մահապատիժն էր տեսնում, մյուսը` ազատությունը։ Դինոզավրի ձեռքին օղակն էր, Կնոջ ձեռքին` դրոշը։ Հաստաոռը «հեպիբըրդեյ» էր ոռնում, կինը` օրորոցային երգում, սիսեռոտ բերաններով դատավորները քարացել էին արնագույն պաստառի վրա, ժողովուրդն ալեկոծվում էր։ Պարան-լոմ-տանկ-քար-կրակոց-լուսին-գազ-ձյուն, ձյուն, ձյուն...
Կարմիրը շատանում էր։ Ես գիտեի՞, որ էդ կարմիրը ոչ մի կապ չունի արյան հետ։ Վերջը. Հաստաոռի կրունկը կպավ ոտքերիս տակի սլկան աթոռին։ Ձայնն անջատվեց։ Վեցին հինգ էր պակաս...
Առավոտյան քաղաքը զարհուրած էր։ Կարմիր մազերով ու վառվող բդերով Սիֆիլիսը փողոցներով քայլում, հավաքում էր ընկածներին` մեռածներին, ողջերին։ Բոլորին... Բո-լո-րին... Կարմիր բիբերով նայում էի եռագույնին ու մտածում։ Վաղը... Վաղը Սուրբ Ծնունդ է... Նայում էի ու մտածում, մը-տա-ծում... Կարեւորը մտածելն է...