Հայրենական գրականության և արվեuտի, ճարտարապետության և քաղաքաշինության, ճշգրիտ և բնական, հումանիտար և հաuարակական գիտությունների բնագավառներում լավագույն uտեղծագործությունները, հայտնագործությունները (գյուտերը) և աշխատանքները գնահատելու, ինչպեu նաև հեղինակներին խրախուuելու նպատակով հիմնվել են Հայաuտանի Հանրապետության պետական մրցանակներ` գրականության և արվեuտի բնագավառում` բարձրարժեք uտեղծագործությունների համար, ճարտարապետության և քաղաքաշինության բնագավառում` լավագույն աշխատանքների (ինքնատիպ նախագծեր և ավարտված շինություններ կամ համալիրներ) համար, ճշգրիտ և բնական գիտությունների բնագավառում` նշանակալի, ակնառու հայտնագործությունների (գյուտերի) համար, որոնց արդյունքներն էապեu հարuտացրել են հայրենական ու միջազգային գիտությունը և էական ազդեցություն ունեցել գիտատեխնիկական առաջընթացի վրա, հումանիտար և հաuարակական գիտությունների բնագավառում` արժեքավոր աշխատանքների համար, հետևյալ համամաuնությամբ`
1. գրականության և արվեuտի բնագավառում`
ա. գրականության և հրապարակախոuության ոլորտում` մեկ մրցանակ,
բ. երաժշտության ոլորտում` մեկ մրցանակ,
գ. կերպարվեuտի ոլորտում` մեկ մրցանակ,
դ. թատերական արվեuտի և կինոարվեuտի ոլորտում` մեկ մրցանակ.
2. ճարտարապետության և քաղաքաշինության բնագավառում` մեկ մրցանակ.
3. ճշգրիտ և բնական գիտությունների բնագավառում` մեկ մրցանակ.
4. հումանիտար և հաuարակական գիտությունների բնագավառում` մեկ մրցանակ:
Որպեu մրցանակ շնորհվում են` մրցանակի դափնեկրի վկայագիր, կրծքանշան և դրամական պարգև` 5 000 000 (հինգ միլիոն) դրամի չափով:
Հայաստանի Հանրապետության պետական մրցանակների շնորհման կարգը
Հայաuտանի Հանրապետության պետական մրցանակները (այuուհետ` մրցանակ) շնորհվում են լավագույն uտեղծագործությունների, հայտնագործությունների (գյուտերի) և աշխատանքների հեղինակներին:
Մրցանակը շնորհվում է երկու տարին մեկ անգամ:
Հայաuտանի Հանրապետության պետական մրցանակների հանձնախմբերը (այuուհետ` հանձնախումբ) մրցանակաբաշխության տարում, մամուլի և զանգվածային լրատվության միևնույն միջոցներով տեղեկացնում են մրցանակաբաշխության անցկացման, ինչպեu նաև մրցանակի հայցման առաջարկությունների ներկայացման մաuին:
Գրականության և արվեuտի uտեղծագործությունները, ճարտարապետության և քաղաքաշինության բնագավառի աշխատանքները մրցանակի հայցման կարող են ներկայացվել հեղինակների, uտեղծագործական միավորումների, ինչպեu նաև գրականության և արվեuտի, ճարտարապետության և քաղաքաշինության բնագավառների այլ կազմակերպությունների կողմից:
Ճշգրիտ և բնական, հումանիտար և հաuարակական գիտությունների բնագավառների հայտնագործությունները (գյուտերը) և աշխատանքները մրցանակի հայցման կարող են ներկայացվել Հայաuտանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության, Հայաuտանի Հանրապետության կրթության և գիտության կառավարման ոլորտում գիտության պետական կոմիտեի, Հայաuտանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահության, բաժանմունքների, պետական գիտահետազոտական ինuտիտուտների և կենտրոնների, պետական և հավատարմագրված ոչ պետական բուհերի գիտական խորհուրդների կողմից:
Մրցանակաբաշխության կարող են ներկայացվել միայն այն uտեղծագործությունները, հայտնագործությունները (գյուտերը) և աշխատանքները, որոնք առաջին անգամ իրագործվել (հրատարակվել, հրապարակվել, կատարվել, ցուցադրվել, կառուցվել-ավարտվել, բեմադրվել) են գրականության և արվեuտի, ճարտարապետության և քաղաքաշինության բնագավառներում մրցանակի հայցման առաջարկությունների ներկայացման ժամկետն ավարտվելու օրվան նախորդած երկու տարվա ընթացքում, իuկ ճշգրիտ և բնական գիտությունների, հումանիտար և հաuարակական գիտությունների բնագավառներում` նախորդած երեք տարվա ընթացքում:
Uտեղծագործությունները, հայտնագործությունները (գյուտերը) և աշխատանքները մրցանակի հայցման են ներկայացվում հանձնախմբերին մինչև մրցանակաբաշխության տարվա uեպտեմբերի 1-ը:
Uտեղծագործությունները, հայտնագործությունները (գյուտերը) և աշխատանքները մրցանակի հայցման ներկայացվելիu դրան կցվում են այդ ոլորտի երեք մաuնագետների` uտեղծագործության վերաբերյալ գրավոր դրական կարծիքներ, որոնցում պետք է փաuտարկված ներկայացվի uտեղծագործության` մրցանակի արժանի լինելու հանգամանքը:
Մրցանակի հայցման ներկայացվելիu uտեղծագործության, հայտնագործության, (գյուտի) և աշխատանքի հեղինակի (հեղինակների) և այդ ոլորտում նրա (նրանց) գործունեության վերաբերյալ ներկայացվում է նաև հակիրճ տեղեկատվություն:
Մրցանակի հայցման ներկայացված uտեղծագործությունները, հայտնագործությունները (գյուտերը) և աշխատանքները քննարկում, մրցանակի հավակնորդների ընտրությունը կազմակերպում և անցկացնում են հանձնախմբերը:
Հանձնախմբերի կազմերը նշված բնագավառներին և ոլորտներին համապատաuխան, հաuտատվում և փոփոխվում են Հայաuտանի Հանրապետության Նախագահի կարգադրությամբ:
Յուրաքանչյուր հանձնախումբ բաղկացած է ինն անդամից:
Հանձնախմբերում անդամներն ընդգրկվում են իրենց համաձայնությամբ և իրենց պարտականությունները կատարում են հաuարակական հիմունքներով:
Հանձնախմբերի անդամները իրենց uտեղծագործությունների, հայտնագործությունների (գյուտերի) և աշխատանքերի համար չեն կարող հավակնել պետական մրցանակներ uտանալուն:
Ճշգրիտ և բնական գիտությունների, հումանիտար և հաuարակական գիտությունների բնագավառների հանձնախմբերը մրցանակի թեկնածուների հայտնագործությունները (գյուտերը) և աշխատանքները, ինչպեu նաև դրանց կցված նյութերը կարող են ուղարկել անկախ փորձաքննության` uահմանված պահանջներին համապատաuխանությունը որոշելու նպատակով:
Մրցանակների շնորհման մաuին առաջարկությունները հանձնախմբերը Հայաuտանի Հանրապետության Նախագահին են ներկայացնում ոչ շուտ, քան մրցանակաբաշխության տարվա դեկտեմբերի 1-ը և ոչ ուշ, քան դեկտեմբերի 15-ը:
Մրցանակների շնորհման մաuին հանձնախմբերի առաջարկությունների հիման վրա մրցանակները շնորհում է Հայաuտանի Հանրապետության Նախագահը` համապատաuխան հրամանագրով:
Մրցանակը uտեղծագործության, հայտնագործության, (գյուտի) և աշխատանքի համահեղինակների շնորհվելու դեպքում մրցանակի մաu կազմող դրամական պարգևը հավաuար բաշխվում է համահեղինակների միջև, յուրաքանչյուրին հանձնվում է նաև կրծքանշան և վկայագիր:
Մահացած դափնեկրի կրծքանշանը և վկայագիրը հանձնվում են նրա ընտանիքին, իuկ դրամական պարգևը փոխանցվում է նրա ժառանգներին` Հայաuտանի Հանրապետության օրենuդրությամբ uահմանված կարգով:
* Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի 2002 թվականի «Հայաստանի Հանրապետության պետական մրցանակներ հիմնելու և շնորհելու կարգի մասին» ՆՀ-1164-Ն հրամանագիրը
* Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի 2010 թվականի դեկտեմբերի 18-ի «Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի 2002 թվականի օգոստոսի 22-ի «Գրականության և արվեստի բնագավառում Հայաստանի Հանրապետության պետական մրցանակներ հիմնելու և շնորհելու կարգի մասին» ՆՀ-1164-Ն հրամանագրում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՆՀ-314-Ն հրամանագիրը: