ԱՅՆՊԵՍ ԵՍ ԳԱԼԻՍ

Այնպես ես գալիս, այնպես գնում,
Ով դու արարող և ավերիչ,
Որ դժվար է մարդ գլխի ընկնում՝
Բերածդ ի՞նչ էր, տարածդ ի՞նչ:

Գալիս ես որպես իրարանցում,
Եվ անց ես կենում որպես երազ.
Կյանք իմ, դու ձրի ներկայացում,—
Բայց ինչքան թանկ ես նստում վրաս:

ԵՐԵԽԱՅԻ ՊԵՍ

Հացից խռոված երեխայի պես,
Ինչ անեմ-չանեմ, հացին եմ նայում:
Քունս թռցրել, բայց արի ու տես,
Բարձից փախչելով, բարձին եմ նայում:

Ամենքի համար ամեն ինչ արել,
Նստել արածիս վարձին եմ նայում.
Գժված գլուխս ափիս մեջ առել,
Անցած օրերիս դարձին եմ նայում:

ԱՂՈԹԱՐԱՆ ՍԱՐԸ

Ձէ, աշխարհի սարերի մեջ
Չուներ հավասարը —
Հարգանքը մեծ ու սիրտը մեծ
Աղոթարան սարը:
Չգիտեիր ո՞վ էր թռչում —
Դո՞ւ, թե ճանապարհը,
Երբ զարթնում էր ու չէր ննջում
Աղոթարան սարը:

Հավք ուզեիր, նա քեզ կտար
Մեկի տեղ հազարը,
Հավքի բույն էր փեշից–կատար
Աղոթարան սարը:

Ծաղիկ ասես, ծաղիկներով
Կպահեր աշխարհը...
Ուրախ էր իր տալիքներով Աղոթարան սարը:
Հյուրը հանկարծ ծարավ մնար,
Իզուր չէր հուսալը,
Սրտից աղբյուր կհաներ նա՝
Աղոթարան սարը:

Մտածե՞լ ես դու երբևէ,
Թե ի՞նչն է պատճառը,
Որ դարձել է բախտիդ բևեռ
Աղոթարան սարը:

Ինչի՞ց է, որ չի սպառվում
Երգի քո պաշարը,—
Լոկ նա գիտե այս աշխարհում —
Աղոթարան սարը:

Նրանից է սնունդ առնում
Քո երգերի ծառը...
Բայց դու արդեն չես բարձրանում
Աղոթարան սարը:

Սարսռում է ինչ-որ ձորում
Գերեզմանիդ քարը,
Նայում, գլուխն է օրորում
Աղոթարան սարը:

Տարին օր է, օրը՝ տարի,
Դու տես գլխիդ ճարը,
Էլ կածանը քեզ չի տանի
Աղոթարան սարը:

ԳՈԻՑԵ ՀԵՆՑ ԱՅՍՏԵՂ

Ինձ թվում է, թե մի քանի անգամ
Հերքել եմ արդեն
Ես անդարձության օրենքն անողոք:
Մի քանի անգամ գնացել-եկել,
Ապրել եմ այսպես և ապրում եմ դեռ:
Ինձ թվում է, թե մի քանի անգամ
Ամենավերջին վերջինն եմ եղել
Եվ սպասում եմ վերջնական վերջին:
Ինձ թվում է, թե մի քանի անգամ
Տեսել եմ արդեն հավիտենության
Ամենավերջին ակնթարթը ես,
Որից դենը դեռ
Կա մի անսահման հավիտենություն:
Ինձ թվում է, թե մի քանի անգամ
Եղել եմ արդեն անսահմանության
Ամենավերջին սահմանի վրա,
Որից դենը դեո
Կա մի անվախճան անսահմանություն:
Եվ ի՞նչ իմանաս չենք հանդիպելու
Ամենավերջին հավիտենության
Ամենավերջին ժամի ժամանակ,
Ամենավերջին անսահմանության
Ամենավերջին սահմանի վրա,
Գուցե հենց այստեղ և այս նույն պահին:
— Խփիր, այս պահի կենացը խմենք,
Մի վայրկյան հետո գուցե չլինենք:

ԵՐԴԻԿՆ Ի ՎԱՐ

Երդիկն ի վար երկնքի խաղ,
Առավոտ,
Լույսի հոտ է, մոր ծոցի հոտ,
Հացի հոտ:

Զարթնած հովիտ, թրջված հովեր,
Բոբիկ ոտ:
Ցողի հոտ է, ծիծաղի հոտ,
Շողի հոտ:

Արևկող լանջ, մրկած կածան,
Տապ ու տոթ:
Քարի հոտ է, օշինդրի հոտ,
Ուրցի հոտ:
Թախկած ձյուներ և ծաղիկներ
Ձյունի մոտ:
Քամու հոտ է, բարձունքի հոտ,
Ամպի հոտ:

Ծմակն ի վար խոնավ խութեր,
Խոնարհ խոտ
Մամուռի հոտ, սարսուռի հոտ,
Սունկի հոտ:

Ահռելի ձոր, մաշված առու,
Մրսած օդ,
Ցավի հոտ է, անձավի հոտ,
Մութի հոտ:

Մի բուռ հանգիստ պապիս մի բուռ
Հողի մոտ,
Մորմոքի հոտ, արցունքի հոտ,
Խնկի հոտ:

ՀՈՂՈՏ, ՄՂԵՂՈՏ

Հողոտ, մղեղոտ մի մութ էր հագնում,
Հետո լուսնյակ էր հագնում մեր տունը:
Կտուրին բարղու ստվերն էր քնում,
Եվ շեմքի վրա քնում էր շունը:

Կիսարթուն քամին կտուրից թոչում,
Ցանկապատին էր հենում կռնակը:
Անթեղի վրա կատուն էր ննջում,
Իսկ անթեղի տակ հոգնած կրակը:

Բակում փուլ գալիս և առոք-փառոք
Որոճում էին օրհնած եզները:
Տան կտուրի տակ արթուն էին լոկ
Հողոտ, մղեղոտ մեր երազները:

Ամոան գիշերը գլուխը հակում,
Ծնկները գրկում ու մտածում էր...
Իսկ երազները աչք էին փակում,
Երբ որ լուսաստղը աչքը բացում էր:

Հողի տակ են մեր հոգսերը անհոգ,
Բարդու շրշունր, շունը, գիշերը,
Իսկ հողի վրա խշխշում են լոկ
Հողոտ, մղեղոտ իմ վերհուշերը:

ՆՈՐԻՑ ԿԱՐՄԻՐ ՈՒ ԿԱՆԱՉ

Նորից կարմիր ու կանաչ
Իմ երազները
Բաց են արել մեր հին տան
Հին դարբասները:

Մայրս խմոր է արել,
Սպիտակ խեժ է,
Խեժը գնդել է, շարել,
Թոնիրը թեժ է:

Հացը բուրում է՝ հողից
Մինչև եթերը...
Խղճիս ստրուկն եմ նորից
Ու գլխիս տերը:

Աշխարհն այնպես արևոտ,
Այնպես թեթև է,
Եվ մահս՝ յոթ անգամ յոթ
Լեռան ետև է:

Նորից կարմիր ու կանաչ
Իմ երազները
Բաց են արել մեր հին տան
Հին դարբասները:

ՈԻՐ ՈՐ ՆԱՅՈԻՄ ԵՄ

Ուր որ նայում եմ, քարե բարձունք է,
Քարե արցունք է, քարե ժպիտ,
Քարե սարսուռ, է ու քարե սունկ է,
Քարե ծաղկունքի քնքշանք է բիրտ։

Քարերի վրա քարե վագրեր են,
Ուր-որ է պիտի պատռեն իրար։
Քարե երգեր են, քարե վանքեր են,
Քարե հավքեր են քիվերն ի վար։

Քարե մրրիկ է ու քարե բուք է,
Քարե բողոք է ու քարե բերդ,
Քարե շեփոր է, քարե թմբուկ է,
Քարե թափոր է, քարերի երթ...

Քարե ընդվզում, քարե տանջանք է,
Քարե ավար է, առևանգում...
Քարե զարմանք է ու զարհուրանք է,
Քարե թռիչք է, քարե անկում։

Քարե ամպրոպ է ու ծիածան է,
Քարե լծկան է ու քարե մաճ.
Քարե մագաղաթ, քարե մատյան է,
Քարե խորհուրդ է ու քարե խաչ։

Մեր բաժին աստված, քո սիրտն էլ քար էր,
Որ մեզ քարերը տվիր նվեր,
Բայց քո կյանքը կարճ, մերը երկար էր,
Ու երկարում է քարերն ի վեր։

ԳՆԱՄ ԳՅԱԶԲԵԼԻՍ

Գնամ Գյազբելիս հողմերը շնչեմ,
Գնամ հովեըը շնչեմ Գյազբելիս,
Թրջված ամպի մեջ թևերս թրջեմ,
Ու թևերի տակ ննջեմ Գյազբելիս։

Գնամ Գյազբելիս զմրուխտով հարբեմ,
Ելնեմ երկինքոտ ժայռերը նրա
Եվ ներշնչանքիս խորհուրդով չափեմ
Արծվի ճախրանքը վիհերի վրա։

Գնամ շուրթերը համբուրեմ՝ նրա
Ծաղիկների մեջ ծվարած ձյունի,
Փռվեմ Գյազբելիս փեշերի վրա
Ու խղճամ նրան, ով Գյազբել չունի։

ՈՒՐԻՇ ԱՄՊԵՐ ԵՆ...

Ուրիշ ամպեր են նստել սարերին,
Ուրիշ մամուռ է ծաղկել քարերին,
Ուրիշ աչքեր են նայում արևին։
Միայն սարերն են նույնը մնացել,
Միայն քարերն են նույնը մնացել,
Միայն արևն է նույնը մնացել։
Դու ամպի նման փարվիր սարերին,
Մամուռի նման ծաղկիր քարերին,
Հրճվիր արևով, նայիր արևին։
Արևին նայող աչքերն համբուրիր,
Սարերին փարված ամպերն համբուրիր,
Քարերին ծաղկած մամուռն համբուրիր,
Մեծ ելումուտի այս դուոն համբուրիր...
Համբուրիր ճամփան անցավորներիղ,
Հիշատակները մերձավորներիդ,
Խոնարհվիր նրանց շիրմաքարերին...
Ով գնաց, գնաց,— էլ ետ չի գալու,
Ու եկողներն էլ խորհուրդ չեն տալու՝
Փնտրել անհնարն ու անկարելին։

ՄՈՌԱՆԱԼ ԿՏԱ

Ես կգամ, դուռդ կբանաս,
Կընդունես մոլորված որդուդ,
Աշխարհի բոլոր հողմերով,
Հովերով օրորված որդուդ,
Վաստակած և՛ փուշ, և՛ դափնի,
Ցամաքներ ու ծովեր անցած,
Եվ նորից երեխա դարձած
Ու հացից խռոված որդուդ։

Ես կգամ կնստեմ հողիդ,
Եվ հողդ զորանալ կտա,
Ամեն մի քարդ՝ ինձ կառնի —
Մտքիս մեջ խորանալ կտա։
Արտույտներն ինձ արտ կտանեն,
Կկանչեն կկուներն՝ անտառ,
Կաքավը «շաղ-կղա» կասի,
Տարիքս մոռանալ կտա։