ՀՈՐՈՎԵԼԸ

Իմ մանկությունը վաղուց կորել է,
Վաղուց դարձել է հեքիաթ ու հուշ,
Բայց երբ հնչում է ձեր հորովելը,
Կրկին մանուկ եմ դառնում քնքուշ:

Սրտագին երգերն ինձ միշտ թովել են,
Հրճվանք են տվել ինձ թևավոր,
Բայց նվիրական ձեր հորովելը
Բոլոր երգերից ջինջ է ու խոր:

Ես ամենքի չափ կյանքը գովել եմ
ՈՒ հաշտ եմ ապրել իմ բախտի հետ,
Ա՛խ հայրենաշունչ ձեր հորովելը
Կյանքի չափ քաղցր է և սիրավետ:

Ձեր փառքի համար փույթ չէ մեռնելը,
Իմաստուն հայրեր հայոց երկրի,
Ձեր հորովելը, ձեր հորովելը,
Ձեր հորովելը թող երկարի...

***

Հայաստան երկրի
Ջրվեժի ճերմակ համբույրից հետո
Սկանդինավյան ձերբազատ ձմռան
Կեսգիշերների առագաստավոր
Մրրիկներն անգամ, ինչ արին-չարին,
Շուրթերիս վրա ձյունաթույր մի դող,
Մի սարսուռ փռել չկարողացան:
Հայաստան երկրի
Տաքդեղի կարմիր հրդեհից հետո
Միջինաֆրիկյան միջօրեների
Թանձր ու թեժաթուխ համբույրներն անգամ,
Ինչ արին-չարին,
Շուրթերս վառել չկարողացան:

ՔԱՐԱՓԻ ՎՐԱ

Կանգնել եմ ամուր քարափի վրա
Կարծես թե նրա զուգաճորդն եմ ես:
Չգիտեմ քարե արյո՞ւնն է նրա
Գալիս ու լցվում երակներիս մեջ,
Թե՞ իմ արյունն է, եռալով այսպես,
Գնում նրա մեջ ու վերադառնում...

***
Թելիկ-մելիկ առու,
Ուլունք-ուլունք մասուր...
Այցելության գալու
Անրջանքներ լազուր:

Թելիկ-մելիկ առու,
Ուլունք-ուլունք մասուր...
Տանջող տենչանք լալու,
Եվ սիրելու սարսուռ:

Թելիկ-մելիկ առու,
Ուլունք-ուլունք մասուր...
Մամուռի տակ՝ մի բուռ
Պատմության մասունք:

Թելիկ-մելիկ առու,
Ուլունք-ուլունք մասուր...
Լսեք հեռվից-հեռու
Տեսեք ի՞նչեմ ասում: -

Չգա՞մ ձեզ պահ տալու
Ինչ որ ունեմ մաքուր,
Թելիկ-մելիկ առու,
Ուլունք-ուլունք մասուր...

ԱՅՆ ԱԼԻՔԸ

Այն ալիքը, որ հիմա
Քեզ ծովի գիրկն է տանում,
Մի օր մշուշ է եղել
Մթնաձորի անտառում:

Այն ալիքը, որ հիմա
Շառաչում է ոտքիդ տակ,
Մի օր Մասիսի գագաթին
Ձյուն է եղել սպիտակ:

Այն ալիքը, որ հիմա
Փշրվում է քո ձեռքին,
Ծաղկունքի ցող է եղել
Վանա ծովի եզերքին:

Այն ալիքը, որ գլխիդ
Մարգարիտներ է շարում,
Մի օր եղյամ է եղել
Զվարթնոցի նախշերում:

Այն ալիքը, որ հիմա
Ծիծաղում է քեզ անվերջ,
Մի օր արցունք է եղել
Քեզ կարոտած աչքի մեջ:

***

Oվկիանոսները ելնում են ափից
Եվ պատառոտում իրենց անխնա...
Խելագարվել է կյանքը տագնապից,
Իսկ ինձ ասում են ՝ թե խելոք մնա:
Խաղաղ օրերը գնում են ձեռից,
Ի՞նչ է լինելու, մարդ ի՞նչ իմանա:
Խելագարվել է աշխարհն իմ խելքից ,
Իսկ ինձ ասում են՝ թե խելոք մնա
Խելագարվել են ցորեն ու բողբոջ,
Խուտուտ տաս՝ քարի ուշքը կգնա,
Խելագարվել է տիեզերքն ամբողջ,
Իսկ ինձ ասում են ՝ թե խելոք մնա:
Խելագարվել է տիեզերքն ամբողջ,
Աչքերը չռել իմ հոգու վրա...
Ես իմ մոխրի մեջ վառվում եմ անբոց ,
Իսկ ինձ ասում են՝ թե խելոք մնա:
Ես իմ մոխրի մեջ վառվում եմ անբոց,
Խելագարվածներ մոտիկ ու հեռու:
Բայց կյանքս անցավ......Եվ հազար ափսոս,
Որ հնար չունեմ խելագարվելու:

***

Երբ որ նշան են բռնել թիկունքիդ,
Քո զգաստությունն էլ իմաստ չունի,
Երբ բարձրությամբ են ծառ կոչում ծառին.
Բնի հաստությունն էլ իմաստ չունի....

Այս եղած-չեղած, մեղաց աշխարհում
Հնում իր ուղին շեղած աշխարհում
Իմաստունների թիվն այնքան է շատ,
Որ իմաստությունն էլ իմաստ չունի:

ԵՍ ԹՈՂԵԼ ԷԻ

Իմ երազների ծվենները տաք
Եվ ես թողել էի
Բարձունքի ծաղկած ծառերի վրա:
Հովերը եկան, հովերը տարան,
Հողմերին տարան
Իմ երազների ծվեննրը տաք:
Եվ ես իզուր եմ որոնում հիմա
Իմ երազների ծվենները տաք՝
Բարձունքի ծաղկած ծառերի վրա:
Եվ ծառերի տակ:

Իմ ծիծաղների ծփանքները տաք
Ես թողել էի
Գետափի կապույտ քարերի վրա:
Անձրևը եկավ, անձրևը տարավ,
Ծովերին տարավ
Իմ ծիծաղների ծփանքները տաք:
Եվ ես իզուր եմ որոնում հիմա
Իմ ծիծաղների ծփանքները տաք ՝
Գետափի կապույտ քարերիվրա
Եվ քարերի տակ:

Իմ արցունքների հատիկները տաք
Ես թողել էի
Գերեզմանոցի սալերի վրա:
Մազարմատներ են արձակել նրանք
Ծլել են նրանք- սև սալերի մեջ,
Եվ կանաչ- կանաչ մամուռ են դարձել
Իմ արցունքների հատիկները տաք՝
Գերեզմանոցի սալերի վրա
Եվ սալերի տակ:


Ի՞նչ արած մարդ եմ

Ինձ ճանաչելը մի քիչ դժվար է,
Հասկացեք էլի, ես մի քիչ բարդ եմ.
Քարի պես պինդ եմ, հողի պես փխրուն.
Ինչքան չլինի՝ դեռ մի քիչ մարդ եմ:
Ես իմ իշխանն եմ, իմ գլխի տերը,
Եվ ինձ թվում է մեծ ու անպարտ եմ,
Բայց ինչ-որ չափով և ինչ-որ մի տեղ
Դեռ թիապարտ եմ:
Մերթ ոտից-գլուխ զարդեր եմ հագնում,
Մերթ այնպես անշուք, պարզ ու անզարդ եմ,
Մերթ քար ու քարափ, մերթ վայրի խոպան,
Մերթ կանաչ անտառ ու ցանած արտ եմ:
Հավիտենության լծորդն եմ անդուլ,
Բայց և կարճատև մի ակնթարթ եմ,
Փոթորիկներ են եռում հատակիս,
Թեև երսից այսպես հանդարտ եմ:
Կյանքս ավարտելու վրա եմ արդեն,
Բայց ինքս, ավա՜ղ դեռ անավարտ եմ...
Ինձ ճանաչելը մի քիչ դժվար է
Հասկացեք էլի, ի՞նչ արած ,մարդ եմ:

***
Մաշված այն կածանի բարակ թելը մնաց.
Քարափների կողին ու ծնկների վրա:
Իմ առաջին սիրո առասպելը մնաց
Առուների կապույտ շրթունքների վրա:

Հիմա, երբ հոգնած կամ հարբած եմ լինում՝
Ամպի նման նստած բարձունքների վրա,-
Առուներ ու կածան հանկարծ լաց են լինում
Իմ այն մաքրամաքուր արցունքների վրա:

***
Ծովն էր, գիշերն էր, ես էի և դու,
Չորս հոգով էինք, էլ ոչ ոք չկար,
Թե իմանար մեզ ինչից է զրկում,
Առավոտն ինքն էլ երևի չգար։

Մենք մեզ իրար մեջ որոնում էինք,
Դաշնությունն էինք հյուսում մեր հոգու,
Աստղերից կախված օրորվում էինք...
Ծովն էր, գիշերն էր, ես էի և դու...

***
Իմ ոտքերի տակ հովիտն է ծաղկած,
Եվ գլխիս վերև ամպեր են ոսկի...
Չգիտեմ ինչո՞ւ հիշեցի հանկարծ
Վաղուց մոռացված խորհուրդն այն խոսքի,
Որ դու ասացիր ուրիշ մի հովտում,
Երբ հրաժեշտի ամպն էր որոտում:
Ամպերն են լողում մայրամուտի մեջ
Գնում են գալիս, գգվում իրարու,
Հորիզոնն ի վար ձգվում են անվերջ,
Անջատվում նորից և գնում հեռու:
Երկու ամպ եկան, հասան իրարու, -
Մեկը ոսկեմորթ եղնիկ թվաց ինձ,
Մեկը լեռներից փախած եղջերու...
Փարվեցին նրանք քնքշանքով մի մեծ,
Հետո հեռացան անհոգ ու անփույթ,
Վառվեցին ոսկե հրդեհների մեջ,
Կապույտների մեջ ծուխ դարձան կապույտ...
Բայց վաղը անձրև կդառնան նրանք
Եվ կհանդիպեն ծովերում հեռու,
Իսկ մենք աշխարհում ինչ էլ որ դառնանք,
Էլ ոչ մի անգամ չենք հանդիպելու:
Այդ մասին գիտե հովիտն այս ծաղկած,
Եվ գիտեն անգամ ապերը ոսկի...
Դրանից չէ՞ որ հիշեցի հանկարծ
Վաղուց մոռացված խորհուրդն այն խոսքի,
Որ դու ասացիր ուրիշ մի հովտում,
Երբ հրաժեշտի ամպն էր որոտում:

ՈԻՇ ԱՇՆԱՆ ԵՐԳԸ

Չվող թռչուններն անցան գնացին
Պարան առ պարան,
Շարան առ շարան անցան գնացին:
Ականջների մեջ
Վերջին որոտի կանչերը տարան
Ու վերջին կանաչ-կարմիրը տարան
Իրենց թեերին:
Աչքերում իրենց թափուր մնացած
Բույն-օջախների պատկերը տխուր
Եվ կտուցներին` իրենց թափառիկ,
Անգուշակելի ծիվ-ծիվը տարան:
Չվող թոչուններն անցան գնացին
Շարան առ շարան...
Մնացողները կծիկ են դառնում
Թրջվելու վախից
Եվ կամաց-կամաց բներն են քաշվում:
Ծառերը մրսած մատ ների վրա
Իրենց քրքրված ստվեր-կմախքի
Կողերն են հաշվում:
Մի ուշքը շաղված շնչահատ քամի,
Շուրթերի վրա
Խոնավ շրշյունը խազալ-խաշամի,
Սատանան գիտի թե ո՞ւր է տանում:
Ցուրտ է, կմեռնի մամուռն անտառում:

ՍԱՐԱՀՈՎԻՏ

Իմ հեռավորհեռու սարահովիտ,
Երգս բույրն ունենար սևահողիդ:

Իմ հեռավորհեռու սարահովիտ,
Երգս շունչն ունենար սարահովիդ:

Իմ հեռավորհեռու սարահովիտ,
Երգս կանչն ունենար սարահավիդ:

Իմ հեռավորհեռու սարահովիտ,
Երգս ոտքերն ընկներ արարողիդ

ԻՐԱՐ ՓՆՏՐԵՆ

Լուսաբացի թավշյա փեշով սրբեմ
Ծիր-կաթինոտ ճակատն իմ Սալվարդի,
Հոգնած իմ տարիքից չնեղսրտեմ,
Խմեմ պաղ ջուրն ու կաթն իմ Սալվարդի:

Ժամանակին, հողմին, հողին խնդրեմ,—
Որ բարձրանան սապատն իմ Սալվարդի
Եվ նախաստեղծ սիրով իրար փնտրեն
Խռով քարայծն ու մարդն իմ Սալվարդի:

ԲԱՑՎՈՂ ՕՐՎԱ ՀԵՏ

Բացվող օրվա հետ վեր թռան հանկարծ
Լույսի խտուտից զարթնած սարերը,—
Իրար շալակած սարը բարձրացան
Իրար պաղ ու շոգ շնչառությունից
Քրտնած սարերը:
Միջօրեի հետ շտկեցին իրենց—
Իրենց ինքնության խորք ու ձևերով—
Հեռացան քիչ-քիչ իրար հրելով,
Եվ բաժանվեցին դաշտ ու ձորերով
Իրար կռնակի կռթնած սարերը:
Թեքվող օրվա հետ թեքվեցին կարծես,
Ամպ ու ժպիտներ փոխանակեցին
Եվ մոտենալով սիրտ տվին իրար—
Իրար շվաքից խրտնած սարերը...
Իրիկնաժամի մշուշների հետ
Իրար շալակած իջնում են սարից
Խուլ, խորհրդավոր, մթնած սարերը:

ԱՇՆԱՆԱՄՈԻՏԻ ՋՐԵՐԸ ԲԱՐԱԿ

Աշնանամուտի ջրերը բարակ
Նորից մասուր են բերում սարերից,
Սպիտակ ու պաղ փրփուրների մեջ
Ալ-կարմիր հուր են բերում սարերից:

Առաջին սերս քրքրվեց, մնաց
Մասրենիների փշերի վրա...
Եվ մասուրի հետ ջրերն` առաջին
Սիրո սարսուռ են բերում սարերից:

ՉՀԻՇԵԻ ՔԵԶ

Հեռանայի, հեռանայի,
Մոռանալով մոռանայի,
Չհիշեի քեզ:
Ծովն ընկնեի խելքիս ձեռից,
Ակունքներից և ափերից
Փախած գետի պես:

Եվ ջրերում դառն ու անհուն
Կորցնեի տոհմ ու անուն,
Ու կորչեի ես...
Թեկուզ բախտից գոհանայի,
Բայց ինձ ծովից գողանայի,
Նորից տայի քեզ: