Ամանորյա անթարթ կադր


Պատկերացրեք,
որ դուք կանգնած եք
մի հսկա ու իսկական եղևնու առաջ։
Պատկերացրեք գոնե մեկ իսկական Ձմեռ Պապիկ,
ով հսկա սահնակով երկնքում սահում է:
Պատկերացրեք, որ սահնակի հետագծով
կենդանացած տիկնիկների պարող շարք է ձգված։
Պատկերացրեք, որ Ձմեռ Պապիկի ձեռքին մի պարկ կա,
որտեղ չգիտես ոնց՝
տեղավորված են
Ձմեռ Պապիկին հավատացող
աշխարհի բոլոր երեխաների համար խաղալիքներ։
Պատկերացրեք որ ձյան փաթիլները
տեղում են այնպես գեղեցիկ,
ինչպես մուլտֆիլմերում է։

Ես էլ պատկերացնեմ,
որ դուք ժպտում եք...

Էպիգրամ գրական ամբոխին


Պատահել է, որ Ես ձեզ
ինձնից առաջ եմ տեսել
և միշտ ձգտել եմ առաջ...
Հազար փառք ձեզ,
որ ձեզ այդպես եմ տեսել.
ձգտումս պահ ել եք անավարտ...
Ոչինչ, որ խաբնվել եմ,
ոչինչ, որ թվացել է։
Մեկ անգամ էլ փառք ինձ,
որ խաբկանքն ինձնով արդարացվել է...

Ձոն անբանաստեղծական կամ ... թանաքի փոխարեն
«Անընդհատ պոեզիա՜, պոեզիա՜...
Պոեզիան երբեմն միջոց է պոեզիայից առանձնանալու...»
Անհայտ Գրող

Ես շատ եմ գրել
հույզով լի բանաստեղծություններ,
որտեղ ջանադրաբար տեղավորել եմ
գեղեցիկի, բարու մասին
իմ տարբեր պատկերացումները...

Մի անգամ քննադատն ասաց,
որ լավ չեմ գրում։
Զարմացա, զայրացա ու քֆրտեցի։
Հետո զայրույթս մի քիչ
հանձնեցի նաև թղթին...
և երբ նա էլի կարդաց
ասաց, որ հիմա իբր ավելի լավ եմ գրում...

Ավելի զարմացա
ու հիասթափված այդ հիմար ճաշակից՝
թքեցի...
չգիտեմ, թե ում կպավ,
բայց ահա էլի նա.
-Այ սա ուրիշ, հիմա հիասքանչ ես գրում...

Հենց աշունը գալիս է, պոեզիան սկսում է հերթով թակել բոլորի գիտակցությունը


Չեմ հիշում՝
փոքր ժամանակ աշուն սիրե՞լ եմ
թե՞ ոչ,
բայց թվում է,
որ եղել է մի տարիք,
երբ աշունը պատկերացրել եմ
անձրևոտ երեկոներով,
կիսաթաց մայթերով,
անգլխարկ տղամարդկանցով,
մի ձեռքով քամուց շրջազգեստի փեշերը պաշտպանող,
իսկ մյուս ձեռքը գլխներին պահած,
որ սանրվածքը չխառնվի,
փողոցները կտրուկ կտրող կանանցով,
ապակիները նախատեսվածից ավել բարձրացրած
և անցորդներին արհամարող ավտոմեքենաներով,
չգիտես ինչու՝ կիսալույս պատուհաններով շենքերով,
երկնքից եկող աշնանային ձայնագրություններից
վախից լացը կտրած երեխաներով,
կամ մոր կրծքին ավելի կիպ կպչող երեխաներով,
իմ մաշված շալվարով
ու նոր բաճկոնով,
վաճառվող անձրևանոցների անորակության մասին փնթփնթացող
հարևաններիս բողոքներով,
մեր դռան շորի ցեխոտվածությամբ,
առանց հաց ու պանիր խմվող թեյով,
երիտասարդների սիրահարվածությունների քչացմամբ...
և այլն... այլն...
Ու թվում է,
որ այդ տարիքում ես էլի շատ բան եմ հասկացել,
որ կարողացել եմ հասկանալ,
որ աշունը կապ չունի,
ու որ մարդիկ, որ էլի ուզենան,
էլի կլինեն նույնը
ու խնամքով չեն կապի կենցաղը տրամադրության հետ...

Հիշում եմ, թե էլ ինչեր եմ պատկերացրել
չարաճճի խոհեմությամբ
ու քմծիծաղում՝
թե ինչ լավ էր,
որ շատ բաներ էլ չեմ հասկացել...

Փոքր ժամանակ աշուն սիրե՞լ եք...

Կարճ պոեմ ոչնչի մասին
(Սա գրում եմ միմիայն ինձնից գոնե ուսունյոթ տարով մեծերի ու հարյուր տասներկու տարով փոքրերի համար)

Մտքիս ոնց որ գրելու բան կա,
բայց չեմ հասկանում ինչ...

Ուսումնասիրությունները ցույց չեն տվել, որ եթե չլիներ էս անտեր պոեզիան,
ավելի լավ կլիներ ոմանց համար...

Բայց ես շարունակում եմ մտածել
զանազան բաների մասին։
Օրինակ՝ օժանդակ բայը
է-ով կամ ա-ով գրելու տարբերութան մասին
և ուղղագրության ստեղծման,
Խաչատուր Աբովյանի այն խոսքերի մասին,
որ գրաբարը կատարյալ լեզու է,
բայց և մեռած...

Չեմ սիրում խոսել և մտածել հայրենասիրություն մասին.
հայրենիքը սիրելուց առաջ և հետո
ո՛չ դրա մասին խոսել է պետք, ո՛չ էլ մտածել...
Բայց որոշ բաներ անցնում են մտքովս,
Օրինակ՝ ինչու՞ ա
հայրենասիրությունը արտահայտվում
Արարատ սարի,
դուդուկի,
ծիրանի,
լավաշի,
խաղողի նմանությամբ պատրաստված գինու շշի,
պոպոկի մուրաբայի
ու էլի տենց բաների մեջ...
Ինչու՞ են աշխարհով մեկ սփռված հայերը
գլոբալ առումով կարոտում հայրենիքը,
բայց չեն գալիս Հայաստան,
նամանավանդ ոչ ոք չի խանգարում...
Լավ..., չեմ սիրում խոսել սենց բաներից,
դու էլ չես ուզում կարդալ սենց բաներ...

Հետո մտածում եմ կրոնի մասին...
Բայց քիչ եմ մտածում,
որովհետև այդ ժամանակ
ներսումս տուրուդմբոց ա սկսվում
ու գլխացավս բռնում ա...

Հա՜... ի՜նչ ասես չի անցնում մտքովս...
Մտածում եմ, որ
շա՜տ լավ կլինի, որ թարգեմ ծխելը,
չնայած մի ժամանակ գրել էի,
որ ծխելը, գրելը ու սիրելը չեմ կարող թողնել,
բայց հիմա մտածում եմ,
որ լավ բան չեմ արել,
որ ծխելը բերել խցկել եմ առաքինությունների կողքին.
ծխելը հանեցի, վերջ։
Ու էս մասին էսքան խոսեցի,
որ ծխելը հանեմ...

Իսկ գրելու մասին էլ ի՞նչ ասեմ,
եթե հենց էս գրելս լրիվ գրելու մասին ա։
Սիրելն էլ էլ չեմ ասում,
որովհետև գրածներիս մեծ մասը հենց դրա մասին են,
չնայած վստահ եմ, որ գրելուց սիրելս չի ավելացել,
բայց վստահ չեմ, որ չի ավելացել իմ հանդեպ սերը...

Էս անտեր պոեզիան, որ չլիներ
ի՞նչ էիր անելու, որ ինձ ճանաչեիր...

Գիտե՞ս, նոր մտքովս անցավ,
որ իմ պոեզիան առանձնապես
մեծ բան չի.
այն նման ա բառատունկի, մտքատունկի...
Բայցևայնպես բոլորդ վստահ եք,
որ առանց ծառատունկի չի լինում այգի, անտառ...

Մտքիս ոնց որ գրելու բան կար,
դրա համար էլ էսքանը գրեցի,
թե չէ սա պոեզիա չի...

Գիտե՞ս,
ես էլ եմ ուզում երբեմն ազատ խոսել,
քո նման,
առանց պոեզիայի...

... միշտ շարունակելի

Կիսաբանական և կիսահուզական ինքնաթվարկում
(Պիես բարդ գործողությամբ
մշտապես զբաղված պարապության
կամ որ նույնը չէ՝
պարապ զբաղվածության հարատևության մասին)

Անհաշտությանս
և իմ միջև
անսկիզբ ու անավարտ ձգված է
տրամադրություններիս լայն պողոտան,
որտեղով առանց երթևեկության որևէ կանոնների
սրընթաց անցնում են ամենատարբեր հիշողություններ
և որոշ՝
շոշափելու աստիճան պատկերավոր երևակայություններ...
Փողոցը գրեթե մայթեր չունի.
պարզապես քմծիծաղիս լայնությամբ
փոշոտված մի երիզ,
որտեղով ոչ ոք և ոչինչ չի անցնում,
դարձել է մայթի պես անցուղի,
որտեղ կանգնելը անվտանգ չէ,
բայց անհարմար էլ չէ...

Ես ձեռքով ծուլորեն հասկացնում եմ անհաշտությանս,
որ հանկարծ չանցնի փողոցը,
բայց մտքումս բացահայտ երազում եմ՝
ու՜ր էր թե մեռներ, պրծնեի...
Բայց նա խելացի է բավականին
և գիտի, որ ամենակուշտը սնվում է ինձնով
և չի էլ փորձի անզգույշ անցնել փողոցը...

Անհաշտությունս անհամբեր է ինձնից առավել
և չի էլ մտքով անցկացնում,
որ թողնի հեռանա ինձանից...
Եվ այսպես երկուսս շարունակ
փողոցի հակառակ կողմերում
ուշադիր զննում ենք մեկմեկուս վարմունքը՝
կորզելով առիթներ հետագա վեճերի...

Նա՝ ջլուտ, վայրենի, կամակոր,
ես՝ շտապող, անհամբեր...

Չեմ լսում էլ ոչինչ, ոչ ոքի։
Երևի ներքին ձայնս էլ աղմկի,
չեմ լսի։

Ձեռքերս խոթում եմ
զանազան իրերից դատարկված
ու հենց նոր ծակծկված շալվարիս գրպանները
ու առանց հայացք նետելու անհաշտությանս հեռանում եմ
ու մոտենում բարությանս հրապարակի շատրվաններին...

* * *

Աստված քեզ պարտք էր
ու ինձ տվեց քեզ՝
առաջդ ծնկած, գլուխս գոգիդ դիրքով...
Քեզ մնում էր
անփութորեն խաղալ գանգուրներիս հետ
ու անպատմելի քնքուշ մատներով
քնքշություն բերել
անփույթ մտքերիս,
բայց դու նաև գրկեցիր գլուխս
ու նույն մատներով շոյեցիր ծնկներիս հիշողությունը...

Կամ Աստված,
կամ ծնողներդ,
կամ անցածդ ճանապարhը,
կամ բոլորը միասին՝
քեզ տվել են իմ որոշ չար արարքները ներող
անսահման բարի մի սիրտ...
Քո սիրտը ընդունակ է բաբախել անգամ
քո աջ կրծքավանդակում,
եթե իմ ձախ կողմում ես գտնվում...

* * *

Աստվածները աղոթել են մորս համար,
ով մի օր առանց տատանվելու
վաճառեց իր միակ ամուսնական մատանին,
որ Ես ձմռանը կոշիկ ունենամ...
(Թեև քայլելս իզուր է եղել.
Ես այդ ժամանակ տեղում դոփել եմ)
Աստվածները,
մորս համար նախատեսված աղոթքի մեջ
չեն մոռացել ճակատագրել,
որ հորս աչքերի կանաչով
Ես օրհնված լինեմ
ու գարուն լինի միշտ սրտումս,
Երբ հայրս չլինի...

Ես երազելու ու հեքիաթելու խելառ եմ,
բայց իրականում մի անգամ
ծննդյանս օրը հայրս երազումս
բռիս մեջ մի աղջկա ձեռք է դրել,
հետո մյուս ձեռքով ծալել է ձեռքս,
որ ամուր պահեմ...
Ներիր, եթե ուղիղ իմաստով եմ ամուր պահելը հասկացել
ու երբեմն ցավեցնում եմ անպատմելի քնքուշ մատներդ,
որոնք քո մոտ եղածներից ամենաշատն են իմը...

* * *

Երբ դեռ տասներկու տարեկան չկայի,
ինձ համար ամանորի գիշերը
շատ վճռական ու քնքուշ մի պահ էր...
Ափերդ համբուրելը ու համբուրելուց առաջ
Այդ մասին քեզ ասելը
նման մի բան է ինձ համար...

Ես իմ բոլոր նախադասությունները երջանկության մասին
սկսում եմ քո անունով
այն պահից ի վեր,
երբ զգացի, որ
մեր ճակատագրերը երկվորյակներ են...

Աստված քեզ պարտք էր
ու ինձ տվեց քեզ...

Աշնան դիպուկ շրջանառությունը ուղեղիս 12358132144-րդ ծալքերից մեկում


Աշունն առաջինը ես զգում եմ
սիրուհուս հետ հանդիպումների կրճատմամբ,
որովհետև նա մրսկան է,
իսկ մենք շատ ենք սիրում
ձեռք ձեռքի բռնած պարապ զբոսանք,
որը երբեմն ես լցնում եմ իմ անօգուտ դատողություններով
գրականության և մեր ծանոթության հանգամանքների մասին:
Հետո զգում եմ աշունը ոտքերով.
որովհետև ոտքերիս էլ միակն են,
որոնց չի օգնում սրտիս ջերմությունը,
հետո` հագուստս ընտրելու դժվարությամբ
ու առավոտյան դժվար արթնանալուց:
Այս ամենի հետ համընթաց`
հասցնում եմ զգալ աշունը նաև
Գունային փոփոխությամբ,
որի համար` սուտ կլինի, եթե ասեմ` խենթանում եմ,
բայց ճշմարիտ է, որ
դաստիրակվում է գեղագիտական ճաշակս:

Աշունն իմ գոյությանը շատ լուրջ է վերաբերում
և լրջորեն զբաղվում է երևակայութունս հմտացնելով:

Աշունը յուրահատուկ հոտ ունի,
որը ես զգում եմ կեսգիշերից հետո
աստղերին նայելիս,
երբ կեսօրին, աշնան համառությունից
իմ շոյված տրամադրությունը, դատարկ է:

Իմ աչքերի գույնը ստացվել է աշնան մակարդումից...

Աշունն առաջինը ինձ է զգում իմ առաջնեկության պատճառով,
որովհետև բացի ամեն ինչից,
երբ աշունը եկել է,
ես արդեն ծնված եմ եղել...