Արձակ

**Армине** » 23 ноя 2008, 17:15

Գարունին հետ

Քո՛ւյր, փոխե շորերս և անկողնիս ճերմակները...
Մաքրե՛ տունը և միջանցքին մեջ ծաղիկներ ցանե՛...

Բա՛ց լուսամուտը, թո՛ղ Գարունը ներս մտնե...
Ըրե՛ այնպես, ինչպես մայրիկը կըներ։

Այս իրիկուն անիկա ինձ պիտի այցելե։

Ես կը բաղձամ ողջունել զինքը, ինչպես նոր Կյանք մը, ճեր֊

մա՜կ, մաքո՜ւր շորերով և գարնան թարմությամբ։
Իմ ժպիտը դալկահար շրթներուս վրա

կարմիր վարդերու փրփուրին կը նման՞ի, քո՜ւյր․․․
Իրիկուն է։

Վառե՛ ճրագը և տանը մեծ դուռը բաց թող.

Ես մայրիկին պիտի հանդիպիմ ճերմա՜կ, մաքո՜ւր շորերով

և երիտասարդ թարմությամբ։
Արդեն մաքրած ես տունը և շորերս ու անկողնիս ճերմակնե֊

րը փոխած։
Ճրագը մեղմիկ կը հևա, աստղիկ կա սենյակիս մեջ...

Հոս մի՛ կենար, քո՜ւյր։ Գնա՛ դուրս և Գարունին հետ խոսիր՛

Կյանքի և Արևի մասին։

1917 թ.

**Армине** » 23 ноя 2008, 17:16

****
Ես սիրեցի այս կյանքին բոլոր բաները, ատեցի, երգեցի և հարբեցա։

Ուրախացա մութին մեջ, ըմբոշխնեցի տրտմությունն անգամ։

Պատահեցա ամեն կարգի մարգոց, ընկերացա բոլորին հետ և մտա անոնց հոգիներուն մեջ։

Ես ծունկի եկա քարերու վրա, աղոթեցի Աստուծո ու հայհոյեցի անոր։

Ես լսեցի աշխարհին խոսքը և տեսա գործը։

Հիմա պատրաստ եմ ես մահվան։

Ես պատրաստ եմ սկսելու ուրիշ կյանք մը, դարձյալ այնքան ամբողջությամբ ապրելու, որքան այս կյանքը ապրեցա։

Ո՛չ ծաղիկներ կըտանիմ հետս և ո՛չ ալ խորհուրդ մը այս արևներեն։

Կերթամ մերկ և դատարկ ձեռքերով, որպեսզի հոն սկսիմ կառուցանել և ստեղծել։

Ես ապրեցա միայն այս աշխարհին համար։

Կը թողում ամեն ինչ ա՛յստեղ։

**Армине** » 23 ноя 2008, 17:16

Լույսի և տրտմության ծաղիկներ

Մի՛ արթննար, քնացի՛ր...
Ներե ինծի, որ մտա քու ննջարանդ գիշերի այս ուշ պահին...
Թեև սառած, բայց ես չեկա զիս տաքցնելու քու շունչովդ...
Թեև տրտում և մինակ, բայց ես չեկա աստղազարդելու իմ միգամած երկինքը քու նայվածքներովդ...
Ես չեկա այստեղ՝ վրդովելու քու երազներդ...
Ես չեկա թեթևցնելու իմ վիշտը քու անկողնիդ շուշաններն համբուրելով,
Ես կանցնեի քու ննջարանիդ լուսամուտին աոջևեն...
Ներե՛ իմ սրտիս, որ ննջարանիդ լուսամուտին առջև... տրոփեց...
Անցնելուս ես տեսա այս աշնանային ծաղիկը՝ ինկած գետնին վրա...
Ծռեցա և բարձրացուցի զայն՝ բերելու և մեղմիվ դնելու քու կուրծքիդ վրա...
Ես բաղձացի, որ անիկա վերածաղկի քու կուրծքիդ վրա, աշնանային այս որբուկ ծաղիկը...
Ներե՛ ինձ, որ ես մտա քու ննջարանդ կես գիշերին...
Ես չեկա իմ վշտիս համար...
Ես միայն բաղձացի փրկել կյանքը այս աշնանային ծաղիկին...

**Армине** » 23 ноя 2008, 17:17

***

«Մի՛ խռովիր, Սիրելի՛ս, լրացուր քերթվածդ...
Ներե՛ ինձ, որ եկա ստեղծագործությանդ գերագույն ժամին...
Ես երբեք չբաղձացի խզել ստեղծումիդ լռությունը․․․

Կը թողում քեզ քու ներշնչումի քաղցրության և երաժշտության մեջ առանց ավելորդ զրույցներու․․․
Մնաս բարով, լրացո՛ւր քերթվածը․․․

«Կեցի՛ր,— մրմնջեցի ես, բռնելով իր թևեն,— քու ներկայությամբդ ամեն ինչ կատարյալ է․․․»
«Ո՛ չ,— ըսավ անիկա,— ներշնչումը պետք է հասնի իր
հաղթական լրումին»։

Ու անիկա դուրս գնաց լռությամբ, թողելով զիս իր մարմինեն փրփրած բույրի ալյակներուն մեջ...

Ո՜վ գեղեցիկը և ամենակատարյալը բոլոր ստեղծագործության, ինչպե՞ս լրացնել անլրիվ մը լրիվ թողելով․․․

**Армине** » 23 ноя 2008, 17:17

****
Իր կյանքի վերջին վայրկյաններն էին, երբ ես մոտեցա սնարին։

«Մի՛ տրտմիր,— ըսավ անիկա, ցուցնելով ինձ տախտակամածին վրա տարածված արևուն տաքուկ շողերը։—
Քեզի՛, Սիրելի՛ս, վայելքը արևու ճաճանչին, քեզի վարդերը և պատուհանին ալպյան մանիշակները...»։

Ես շուրջս նայեցա։ Անոնք բոլորը գեղեցիկ էին։
Դարձյալ նորեն իմ սիրուհիին, Անոր աչքերը գոցված էին վարագուրելով վերրջալույս մը իրեն ետին։ Շրթունքները տժգուն էին և խաղաղ...
Մահը դուրս ելած էր, և ամեն ինչ լուռ էր․․․
Ես դարձյալ նայեցա շուրջս և չգտա ո՛չ վարդ, ո՛չ արևու շող և ո՛չ ալ մանիշակներ...
Ես դառնորեն լացի և ըսի՝

«Քու կյանքեն հեռու ո՛չ շող կա և ո՛չ ալ ծաղիկ․․․»

**Армине** » 23 ноя 2008, 17:18

****

Խաչե՛ զիս քու կուրծքին վրա և օծե՜ իմ հոգեվարքս քու կուսական բույրերով...
Երգ մը կաթե քու բուստերեդ իմ վերջալուսվող աչքերուս խորքը...
Լամ բուրներովդ գգվե՛ զիս և թո՛ղ ես բույր տանիմ մահվան...
Զիս խաչե քու կուրծքիդ վրա և փաթթե քու շուշաններովդ...
Քու մեկ երգովդ, հոգիեդ բղխած և մեկ շողովդ, աչքերեդ արշալուսված՝ դամբանական խավարին մեջ ես արևներ կը վառեմ...
Քու մեկ շողովդ կստեղծեմ գարուն մը՛ անկախ գարուն են...
Ես մայիսով կը պճնեմ մահվան միգամած սիրտը...
Քու մեն մի մրմունջեն ես քնարնե՜ր կստեղծեմ.
Ինչո՞ւ չարթնցար՝ մինչև որ ես քեզ չհամբուրեցի...
Ինչո՞ւ չքնացար՝ մինչև որ ես քեզ չհամբուրեցի...
Ինչո՞ւ կարտասվես քաղցրորեն, երբ ես դողդոջուն համբույրով կը մրմնջեմ՝

«Ես քեզ կը սիրե՜մ...»։
Ինչո՞ւ իմ բացակայությանս միայն դու կերգես...
Ինչո՞ւ դու զիս կը գրկես և կը սեղմես կուրծքիդ անձկանոք՝ միայն իրիկնամուտի ոսկյա ալիքներուն մեջ...
Ինչո՞ւ դու կին ես և այնքա՜ն քաղցր...
Ինչպե՞ս է, որ դու կին ես և այնքա՜ն քաղցր․․․

**Армине** » 23 ноя 2008, 17:19

****

Ես կը բաղձամ և կը կարոտիմ, որ դու հպիս իմ երիտասարդ երազներուս նոր բացված կարմիր վարդերուն քու երգիդ և շողերուդ ալիքներով...

Ես կը բաղձամ և կը կարոտիմ, որ դու ճանչնաս իմ վիշտը, անիկա առաջին ծաղիկն է քու էությանդ։

Իմ օրերս երկու եղանակ ունին միայն — գարուն է զեփյուռներով և փթթումներով, երբ դու կանցնիս իմ լուսամուտիս առջևեն...

Աշուն է ցուրտ, միգամած և քարի պես ծանր մնացյալ իմ բոլոր օրերս...

****

Երբ իմ լուսամուտիս առջև գարնան առաջին վարդը բացվեցավ, ես չմոտեցա երկյուղածությամբ և չհոտոտեցի...

Անիկա էր, որ արևի շողերուն հետ իմ արցունքներովս հուզվեցավ...

Օր մը, երբ անիկա թոշնած էր, հիշեցի հանկարծ, որ դու ինձ ըսիր.

Գարնան առաջին ծաղկին հետ քեզի բույր պիտի ուղարկեմ գերեզմանեն...»

Վարդը թոշնած է հիմա, ինչպես քու հոգին...

Ես կսպասեմ ուրի՜շ գարուններու...

1918 թ.

**Армине** » 23 ноя 2008, 17:20

Սստվերները

Գեղեցկությունները ծածկված են ստվերներով. ստվեր կա կյանքի ամեն երևույթի վրա։

Արշալույսները ստվերներու ծոցեն կպատռին, ինչպես շուշանները՝ կոկոններեն։

Սրտերը կծկված են թանձր ստվերներու տակ, ինչպես երազող աչքերը, որոնք գոցված են, բայց կտեսնեն։

Կյանքը շատ տափակ և կյանքի երգը շատ գռեհիկ պիտի ըլլար, եթե ստվերներու խորհուրդը չըլլար։ Լեռները, անտառները այնքան հավիտենական և աստվածային չպիտի ըլլային, եթե մեծության ստվերը չըլլար անոնց վրա։

Ահավասիկ ոսկեսափորը ուսերնին՝ հարսներ, որոնք դեպի արշալույսը կքալեն, անոնք երկրպագելի չպիտի ըլլային, եթե համեստության ստվերը չծածկեր անոնց կուրծքերը, եթե ոչ՝ անոնց վարդակարմիր ժպիտը պիտի ըլլար փրփուրը զզվանքի և ատելության։

Միայն մահը ստվեր չունի։ Մթությունը ստվեր չունի։ Մահը ինքնին ստվերն է կյանքին։

Ստվեր կա հանճարի ճակատին, ստվեր կա մանկան անբծության վրա։

Տիեզերքի բոլոր գանձերը ծածկված են հող—ստվերին տակ։ Ծովերը ստվերներ են անհուն հարստությանց։ Կյանքի հսկա մտածումները ծածկված են գանգերու մեջ։ Սուրը պատյան ունի։ Վրեժը կաճի լռության ստվերներուն մեջ։ Սերը
խորն է սրտերուն։ Կույսերը կճառագայթին սրսկապաններու ետին։ 0՜, գեղեցկությունը՝ քողերու խորհրդավորությանը մեջ...

Աշխարհը ծածկված է անհունության ստվերով։

Ժամանակը մեծ ստվերն է սերունդներու պատմության։

**Армине** » 23 ноя 2008, 17:21

Երգ մը

Երգ մը անոր, զոր կճանչնաս։

Ո՞վ կաթեց այնքան լույս քու աչքերուն խորը, ո՞վ պարգևեց քու երիտասարդ ճակատին դարերուն լրջությունը, և քու ամեն մեկ խոսքին մեջ՝ երկունքներու խորհուրդն ու խաղաղությունը։ Աչքերդ տեսնողը պիտի կոչեր. «Բեկորը հսկա արեգակին»։
Ճակատդ տեսնողը պիտի անվաներ քեզ կնքողը բոլոր դամբարաններուն, իսկ ան, որ քու երգը լսեր, պիտի ըսեր. «Ահա՛ ծորակը, ուրկե բոլոր քաղցրությունները կհոսին»։

Բայց ես, որ քեզ ամբողջովին կճանչնամ — ճակատդ, աչքերդ, լեզուդ, հոգիդ, սիրտդ, ստինքներուդ աղավնությունը և մերկությանդ աստվածությունը, պիտի ըսեի. «Ահա՛ կույսը, ահա՛ Արշալույսներու մարմնացած շունչը»։

**Армине** » 23 ноя 2008, 17:22

Երգ մը

քան անմահության իմաստասիրությունը

Գանգեր և հինավուրց ճակատներ... բոլորն ալ ոսկրուտ և այլանդակ, բոլորն ալ խանձած և ծռած, ճմռթկված ժամանակի հսկա անիվին տակ։

Բոլորն ալ մաշած են տիեզերքի արագության հետ և խորհուրդը հոն թողուցած է իր խոր ակոսները։ Շատերը ճեղքված և վառած, ինչպես կայծակեն վիրավորված բունը ծառին, ուրկե դուրս կարծես ճառագայթներու խուրձեր ելած են և կորսված հողին մեջ։

Անոնք դարերու նվերներն են մեզի հասած։

Գանգե՜ր... Պատմության շուշաններն են անոնք՝ պահված անարև հողին տակ ապագա բոլոր սերունդներուն ի նվեր։

Ահավասիկ՝ վարդի մեկ քանի թերթեր, որոնք քարացած են անոնց հետ։ Ոչ բույր ունին և ոչ թարմություն․ ժամամանակը
ամեն ինչ խլած է անոնցմե. առտվան ցողը անոր վրա չկենար, և ոչ ալ սոխակը իր երգերուն մեկ թրթռումը պիտի նվիրեր անոնց համար։

Թերևս անոնք բեկորներն են այս գանձերու մեկի պսակին՝ արցունքը աչքերուն մեջ լեցված կույսի մը կողմեն դրված իր սիրահարի ճակատին վրա։ Թերևս ոճրագործ մըն է ան, որուն վրա պատահաբար հովը քշեր բերեր է այդ անմեղ թերթերը, թերևս մայրը իր զավակին համար, թերևս որդին իր հորը, կամ ընկեր մը իր գաղափարի ընկերոջը համար դրած ըլլան։

Անոնք թեև արշալույսին բույրը չունին, բայց ունին անմահության և դարերու օծությունը։

Ինչ որ ալ ըլլա՝ ես ծունկի կուգամ այս վարդի բեկորներուն առջև, առնելով ուսերուս վրա ծանրությունը դարերու խորհրդավորության, որում կզգամ ժամանակի սարսուռը։

Երբ վարդերը չեն մեռնիր, երբ վարդերը կրնան բյուրավոր արշալույսներ ողջունել, որոնք սահմանված էին ուղևորի մը ոտքերուն տակ ճզմվելու, այն ուժը, որ կզգամ կենդանի խորությանս մեջ, երբեք չէ կարող մեռնիլ։