Երբ հայրս ծե­ծում էր մորս, ես միշտ գնում էի Տո­րոն­տո, որ­տեղ մե­տաղ­յա ցան­ցով հնա­մաշ մահ­ճա­կալ կար` դր­ված մե­ղու­նե­րի փե­թակ­նե­րի վրա, նրա գլ­խա­վերևում հա­մար­յա երկն­քին հաս­նող գրա­դա­րան` ան­հաշ­իվ գր­քե­րով: Տո­րոն­տո­յում ես նս­տում էի տախ­տակ­նե­րի արան­քից աճած ամե­նա­մեծ սն­կի վրա և նա­յում էի պա­պիս ճա­ղա­տից իջ­նող երեք եր­կար մա­զե­րի ալիք­նե­րին, որոնք դող­դո­ղում էին նրա ձեռ­քում թե­յի բա­ժա­կից բարձ­րա­ցող տաք գո­լոր­շուց: «Հի­մա մենք մի­ա­սին թեյ կխ­մենք ու լո­խում կու­տենք», ասում էր պապս` շո­յե­լով գլուխս, «Մի մտա­ծի, ամեն ինչ լավ կլի­նի», «Չեմ ու­զում, պա­պի. ինձ պատ­մի քո մե­ղու­նե­րի մա­սին», խնդ­րում էի ես: «Տո­րոն­տո­յում մե­ղու­նե­րը մարդ­կանց նման խո­սել գի­տեն, նրանք կա­րո­ղա­նում են նաև եր­գեր եր­գել, բա­նաս­տեղ­ծու­թյուն­ներ ար­տա­սա­նել, օգ­նում են, բու­ժում միմ­յանց, օտար լե­զու­ներ են սո­վո­րում. դու հա­վա­տում ես չէ՞ ինձ», թե­յի բա­ժա­կը սե­ղա­նին դնե­լով` ըն­թաց­քում հարց­նում էր նա, «Հա, պա­պի, հա­վա­տում եմ, իսկ մեր փե­թակ­նե­րի մե­ղու­նե­րը, ին­չի՞ նրանք չեն խո­սում», «Էէհհ, բա­լես, բա­լես, մեր մե­ղու­նե­րին լսող չկա, իսկ երբ մե­ղու­նե­րին չեն լսում, նրանք նե­ղա­նում են ու էլ եր­բեք չեն խո­սում, ընտ­րում են լռու­թյունն ու աշ­խա­տան­քը», «Հի­մա մենք որ­տե՞ղ ենք, պա­պի», կր­կին հարց­նում էի ես. «Հի­մա մենք ան­տա­ռում ենք, որի սր­տում գտն­վում է Տո­րոն­տոն. ես քեզ ցույց կտամ»: Պապս մար­մի­նը հե­նում էր բո­ված ճի­պո­տին, ել­նում էր տե­ղից, գրա­դա­րա­կից դուրս էր քաշ­ում ամե­նա­հաս­տա­փոր ու մեծ գիր­քը, բա­ցում էր մեջ­տե­ղից, «Մոտ արի որ­դի, մոտ»… Ես շունչս պա­հած մո­տե­նում էի պա­պիս, գր­կում նրա ոտ­քը, որը գնաց­քի նման դղր­դում էր, նա­յում էի ձեռ­քին: Պապս էջե­րի արան­քից հա­նում էր հս­կա մի տերև, լրիվ կա­նաչ ու փար­թամ մի տերև, որից ձայ­ներ էին գա­լիս, «Տես­նու՞մ ես, ուշ­ա­դիր նա­յիր, ահա Տո­րոն­տոն», նրա փա­ռա­կա­լած աչ­քե­րը լու­սա­վո­րում էին տերևի ողջ մա­կե­րե­սը, սպի­տա­կուց­նե­րի մեջ ջուր էր հա­վաք­վում, «Դեհ, ձեռքդ տուր, տուր ձեռքդ»: Ես դան­դաղ, մի քիչ վախ­վո­րած ձեռքս եր­կա­րում էի տերևի պո­չի­կին ու բռ­նում այն, «Ապ­րես… պինդ բռ­նի, բա­լես, չվա­խե­նաս, երբ հայրդ ապ­տա­կում է մորդ, նրա թշին Տո­րոն­տոն է գծագր­վում, մո­տե­ցիր, համ­բու­րիր տերևը, ցա­վը կանց­նի, Տո­րոն­տոն կբու­ժի ցա­վը», հե­տո նա եղևնի­նե­րի սա­ղարթ­նե­րից փչող իր նվազ ձայ­նով ավե­լաց­նում էր. «Երբ տխուր կլի­նես, հիշ­իր, որ դու մե­նակ չես, Տո­րոն­տոն միշտ քեզ հետ է, գիշ­ե­րը, եթե քունդ չտա­նի, մտ­քումդ 50 ան­գամ կրկ­նես Տո­րոն­տո, Տո­րոն­տո, Տո­րոն­տո… մինչև որ աչ­քերդ կփակ­վեն ու քեզ մոտ կլո­ղան կա­նո­ե­նե­րով սե­նե­կի­նե­րը, ձյան փա­թիլ­նե­րի նման ու­սե­րիդ կիջ­նեն ան­տառ­նե­րի թռ­չուն­նե­րը, հե­ծա­նիվ­նե­րով հրեշ­տակ­նե­րը, կառ­քե­րով աքա­ղաղ­նե­րը, տրամ­վայ­նե­րում նս­տած փոքր, ավա­զա­հա­տիկ­նե­րի չափ ավա­նակ­նե­րը և վեր­ջա­պես խո­սող մե­ղու­նե­րը, որ քեզ հա­մար կեր­գեն ամե­նա­քաղցր եր­գե­րը ու կար­տա­սա­նեն ամե­նա­իմաս­տուն բա­նաս­տեղ­ծու­թյուն­նե­րը, կդառ­նան քո հա­րա­զատ ըն­կեր­նե­րը»…

Պապս խո­սում էր, իսկ սուն­կը ըն­թաց­քում եր­կա­րում, ոտ­քերս կտր­վում էին հա­տա­կից, և ես տերև ձեռ­քումս պինդ պա­հած` բարձ­րա­նում էի, հաս­նում հա­մար­յա եր­կինք, տես­նում էի նրա գրա­դա­րա­նի ամե­նա­հե­ռա­վոր դա­րակ­նե­րը, երբ մի պահ ներքև էի նա­յում, պապս մեղ­վի չափ էր թվում. նրա ճի­պո­տը ու­րախ ցն­ծում էր օդում…

Տո­րոն­տո 45

Տո­րոն­տո 46

Տո­րոն­տո 47

Նրա գլ­խի երեք մա­զե­րը սպի­տակ դրոշ­ա­կի նման թրթ­ռում են, թե­յը երևի սառ­ել է.

Տո­րոն­տո 48

Ճի­պո­տի թա­փա­հա­րում­նե­րը թույլ առ­կայ­ծում­ներ են հիշ­եց­նում, մեր­թընդ­մերթ երևում են ոս­տե­րի կլոր եզ­րագ­ծե­րը. ես կորց­նում եմ նրան թա­նա­քա­գույն շեր­տի մեջ.

Տո­րոն­տո 49

Կո­պերս փակ­վում են վեր­ջին ան­գամ` ծանր դար­պաս­նե­րի պես.

Տո­րոն­տո 50

Քնում եմ.

Մեկ ամ­սից ավե­լի է, ինչ սկ­սել եմ հա­վա­քել իրերս, վերց­րել եմ տան ամե­նա­մեծ ճամպ­րու­կը, դուրս եմ հա­նել պատշ­գամբ, արևին եմ տվել, փո­խել պա­տե­րի հնա­ցած պաս­տառ­նե­րը. ձախ հատ­վա­ծում` անկ­յու­նա­կին մոտ, սոսն­ձել եմ դպ­րո­ցա­կան տա­րի­նե­րին Մեծ հա­ն­րա­գի­տա­րա­նից պատ­ռած քաղ­ված­քը.



«Տո­րոն­տո (Toronto), քա­ղաք Արլ. Կա­նա­դա­յում, Օն­տա­րի­ո նա­հան­գի վար­չա­կան կենտ­րո­նը: 3,1 մլն բն. (1984, ար­վար­ձան­նե­րով): Նա­վա­հան­գիստ է Օնտա­րի­ո լճի ափին: Առևտր­-արդ., ֆին., մշա­կու­թա­յին կենտ­րոն է: Ու­նի եր­կու Հա­մալ­սա­րան: Կան 19 դա­րի ճարտ. հուշ­ար­ձան­ներ: Հիմ­նադր­վել է 18-րդ դա­րում: 17-րդ դա­րում ժա­մա­նա­կա­կից Տ-ի տե­ղում գտն­վում էր հնդ­կա­ցի­նե­րի բնա­կա­վայ­րը, 18-րդ դա­րում ֆրան­սի­ա­կան առևտրա­ա­վանն էր, 1793-ից` անգլ. ամ­րաց­ված բնա­կա­վայր (մինչև 1834-ը` Յորք ան­վամբ): 1793-1841-ին Վե­րին Կա­նա­դա անգլ. գա­ղու­թի (նա­հան­գի) վար­չա­կան կենտ­րոնն էր: 1837-38-ի հա­կա­անգլ. ապս­տամ­բու­թյան կենտ­րոն»:

Քաղ­վածքն այն­պես եմ սոսն­ձել, որ երբ բա­ցում եմ, ճամպ­րու­կը մի­ան­գա­մից հայտն­վում է աչ­քիս դի­մաց: Ճամպ­րու­կիս մեջ շերտ առ շերտ դար­սում եմ` ներք­նազ­գեստ­ներս, գուլ­պա­ներս, լվաց­վե­լու պա­րա­գա­ներս, վեր­նաշ­ա­պիկ­նե­րիցս` մոխ­րա­գույ­նի փո­խա­րեն ընտ­րում եմ կա­նա­չը, մտա­ծում, որ Տո­րոն­տո­յում կսի­րեն հենց կա­նաչ գույ­նի վեր­նաշ­ա­պիկս ու ինձ աշ­խա­տան­քի կըն­դու­նեն: Մի քա­նի տաք իրեր էլ եմ դնում, երե­կո­նե­րը ցուրտ կլի­նեն, վերց­նում եմ նաև մի տուփ ծխա­խոտ, թե­յի բա­ժակ, գդալ, մի մատ­նա­քաշ հաց, մի տոպ­րակ կար­տո­ֆիլ, ռա­դի­ո, որոշ մանր­մունր հուշ­ան­վե­ր­ներ, անալ­գին, վա­լեր­յա­նի, հնա­րա­վոր է Տո­րոն­տո­յում մոտս հուզ­մուն­քից սրտխ­փոց սկս­վի, ան­հանգս­տա­նում եմ ես: Ճամպ­րու­կը գնա­լով փք­վում է: Ես նրա մի­ջի հա­գուս­տերն ու իրե­րը փո­խում եմ ու վե­րա­դա­սա­վո­րում գրե­թե ամեն օր` վաղ լու­սա­բա­ցին և ուշ գիշ­ե­րը: Ու­զում եմ վերց­նել նաև հորս ձմե­ռա­յին ճտ­քա­վոր կոշ­իկ­նե­րը, որոնց քթա­մա­սե­րն իր ասե­լով օձի կաշ­ի է քաշ­ած: Տո­րոն­տո­յի փո­ղոց­նե­րով զբոս­նե­լիս` ես կդան­դա­ղեցնեմ քայ­լերս և ցու­ցա­դրա­բար վեր կքաշ­եմ լայն ջին­սե շալ­վարս, որ բո­լո­րը տես­նեն ճտ­քա­վոր կոշ­իկ­նե­րիս` օձի կաշ­ի քաշ­ած քթա­մա­սե­րը` ասենք կող­քովս քայ­լող տանձ ու­տող չաղ­լիկ մի կին կն­կա­տի կոշ­իկ­ներս ու տան­ձը բե­րա­նում պա­պանձ­ված` կբ­ղա­վի Oh my God. դի­մա­ցիցս եկող պա­րո­նի թա­փան­ցիկ շր­ջա­նակ­նե­րով ակ­նոց­ներն ինք­նա­բե­րա­բար կիջ­նեն մինչև քթի ծայ­րը` Oh, mon dieu զուսպ կա­սի նա, և վեր­ջա­պես հան­կարծ խռ­պոտ կո­կոր­դա­յի­նով կլս­վի հա­րա­զատ` Վախ հորս արևը… բայց ափ­սոս, կոշ­իկ­նե­րը շատ մեծ են, նրանց պատ­ճա­ռով ճամպ­րու­կից դուրս կմ­նան ինձ հա­մար մի քա­նի թանկ իրեր, ստիպ­ված պի­տի բո­թաս­նե­րով գնամ:

Նա ձեռ­քի ցն­ցու­ղով ցո­ղում է սեն­յա­կա­յին բույ­սի ընկճ­ված թփե­րը և աչ­քի պո­չով տնտ­ղում ինձ. «Դի­մում գրո­ղը դու ես հա՞», «Հա, ես եմ», «Դի­մում գրե­լու կոնկ­րետ պատ­ճառ ու­նե՞ս, թե՞… «Գնում եմ Տո­րոն­տո», «Տո­րոն­տո՞, ի՞նչ ես կորց­րել Կա­նա­դա­յում… Գնում ես ման գա­լու՞», «Չէ… գնում եմ...ու­զում եմ ապ­րել». նս­տում է շար­ժա­կան աթո­ռին, դա­րա­կից թղ­թեր հա­նում… «Ապ­րել՞, ո՞նց, էն­տեղ բա­րե­կամ­ներ ու­նե՞ս­…այ, էս­տեղ ստո­րագ­րի», «Չէ, բա­րե­կամ­ներ չու­նեմ», «Այս պար­բե­րու­թյան տակ էլ ստո­րագ­րի…­բա, ո՞նց ես գնում, ի՞նչ ես անե­լու», «Ոչինչ, ոչ մի բան», «Այ էս­տեղ էլ ստո­րագ­րի… ո՞նց, ոչ մի բա՞ն, հենց էն­պես ոչ ոք չի գնում Տո­րոն­տո, աշ­խա­տիր ճիշտ տե­ղում ստո­րագ­րել, թե չէ ստիպ­ված ենք նո­րից սկ­սել», «Տո­րոն­տո ինչ­-որ բա­նի հա­մար չեն գնում», «Մի րո­պե», դա­րա­կից նոր թուղթ է հա­նում` կտ­րո­նա­տիպ, «Էս­տեղ էլ ստո­րագ­րի… լսի, սուրճ կխ­մե՞ս, էսօր ըն­դա­մե­նը մի բա­ժակ եմ խմել, ան­տեր գոր­ծը չի թող­նում», «Չէ, շնոր­հա­կալ եմ», «Էս­տեղ էլ ստո­րագ­րի, այ այ, չէ, չէ մի քիչ ներքև այ, ապ­րես… ձեռ­քերդ ին­չի՞ են դո­ղում», «Չգի­տեմ», «Դեհ, վերջ, ազատ ես, կա­րող ես գնալ, քեզ բա­րի ճա­նա­պարհ, գոր­ծե­րիդ հա­ջո­ղու­թյուն, ճիշտն էլ դու ես անում, ամու­սինս հա­մա­ձայն­վեր, հենց էսօր կգ­նա­յինք… Գոր­ծըն­կեր­նե­րիդ հա­ջող արել ե՞ս, հի­մա եր­նեկ կտան քեզ», «Հա, երեկ հա­վաք­վել էինք, նս­տե­ցինք, շամ­պայն խմե­ցինք, բո­լո­րին հրա­ժեշտ տվե­ցի, դու էլ լավ մնա, աշ­խա­տի շուտ դուրս գաս էս դժոխ­քից, ցտե­սու­թյուն», «Մեր­սի, ցտե­սու­թյուն, քեզ բա­րի թռիչք», «Շնոր­հա­կալ եմ»…

Ծրա­րը դեղ­նել է, քրքր­վել, այս ծրա­րը գնել էի երեք տա­րի առաջ, լավ հիշ­ում եմ 2003 թ. մար­տի 2-ն էր, տա­քա­ցող եղա­նակ էր, քայ­լե­ցի սպորտդպ­րո­ցի կր­պակ, 120 դրա­մով գնե­ցի ծրա­րը, սկզ­բում դրե­ցի շալ­վա­րիս գր­պա­նը, բայց սիրտս տագ­նա­պի մեջ ըն­կավ, վա­խե­նում էի, որ եզ­րե­րը կճմրթ­վեն շալ­վա­րիս նեղ գր­պա­նի պատ­ճա­ռով, մտա հինգ հար­կա­նի շեն­քե­րի արան­քը, մի ծա­ծուկ տեղ կանգ­նե­ցի, հա­նե­ցի ծրա­րը, հենց այդ պա­հին մի մարդ ան­ցավ կող­քովս` սպի­տակ խա­լա­թով, հա­վա­նա­բար մսա­վա­ճառ էր կամ ատամ­նա­բույժ: Ես արագ պա­հե­ցի ծրա­րը, որ չտես­նի: Բա­վա­կա­նա­չափ հե­ռա­նա­լուց հե­տո, նա թեք­վեց, մտավ եր­րորդ մուտք, արագ հա­նե­ցի ծրարն ու խնամ­քով տե­ղա­վո­րե­ցի բաճ­կո­նիս լայն ու խո­րը ծո­ցա­գրպա­նում: Տա­նը կար­միր, հաստ մա­տի­տով գրե­ցի կազ­մին` Տո­րոն­տո (տոմ­սի գու­մա­րը):

Երեք տար­վա մեջ, ծրա­րը անընդ­մեջ ուռ­չում էր ու ցա­մա­քում, հայտն­վում էր տան հա­մար­յա բո­լոր հա­վա­նա­կան ու ան­հա­վա­նա­կան տե­ղե­րում, դա­րակ­նե­րում ու բար­ձե­րի մեջ, ձյու­թից պո­կած ման­րա­տախ­տա­կի տակ, նույ­նիսկ շեն­քի վե­րե­լա­կի բա­ցո­վի առաս­տա­ղի արան­քում, Տո­րոն­տո (տոմ­սի գու­մար), գրա­ռու­միցս հի­մա տե­սա­նե­լի է մի­այն վեր­ջին փա­կա­գի­ծը, չնա­յած կարևորը գու­մարն է` 15.600 դրամ: Ես վերց­նում եմ այն նույն ծրա­րով, տե­ղա­վո­րում ճամպ­րու­կիս մեջ` խց­կե­լով ծխա­խո­տի տու­փի և թե­յի բա­ժա­կի արան­քը, այն­պես, որ շար­ժե­լիս հան­կարծ դուրս չթռ­չի: Վեր­ջին օրն է, վա­ղը ամեն ինչ կա­վարտ­վի, վա­ղը, ես այս­տեղ չեմ լի­նի, մի քա­նի ժամ ու վերջ: Մտ­նում եմ ան­կո­ղին: Գլուխս դնում եմ բար­ձին.

Տո­րոն­տո 16

Տո­րոն­տո 17

Տո­րոն­տո 18

Սեն­յա­կի լույ­սը վառ­վում է, «Վեր կաց, հագն­վի, հերդ տուն չի եկել»: Մորս մանր պու­տիկ­նե­րով գիշ­ե­րա­նո­ցը դուրս է պրծ­նում մարմ­նից: Գու­նատ կրծ­քի կե­սը, տխուր նա­յում է ինձ: Նա չի էլ զգա­ցել, որ հա­գել է գիշ­ե­րա­նո­ցը, չի էլ զգում, որ գիշ­ե­րա­նոց կա հա­գը, որ կրծ­քի կե­սը` քաշ­ված պտու­կով, երևում է: Հայրս չկա: Նա եր­բեք չկա: Նա մե­ռած մար­դու հո­գու նման մեկ-­մեկ կե­սօ­րին հայտն­վում է տա­նը` մատ­նե­լով իր ներ­կա­յու­թյու­նը մեր կյան­քում: Նա հայտն­վում է` ասե­լու, որ ին­քը դժ­բախտ է, ես` չեմ հա­վա­տում, ես նրան վա­խեց­նում եմ, ասում եմ, որ եթե շա­րու­նա­կի այս­պես, ես կգ­նամ տնից, կհե­ռա­նամ Տո­րոն­տո, ու էլ չեմ գա, որ ին­քը մե­նակ կմ­նա: Նա չի հա­վա­տում ինձ ու ար­դեն չի էլ լսում իմ ձայ­նը, որով­հետև սեն­յա­կում չէ, հե­ռա­ցել է: Նա հայտն­վել է ան­հե­տա­նա­լու հա­մար, հի­մա հեր­թը իմն է, ես պի­տի որ­սամ նրան, պի­տի լա­րեմ թա­կարդս, պի­տի սրեմ աչ­քերս, լսո­ղու­թյունս, պի­տի ձեռքս ձգա­նին պա­հեմ առանց դո­ղաց­նե­լու, առանց կաս­կա­ծան­քի, առանց վա­խի: Ես գնում եմ տար­բեր հաս­ցե­նե­րով` նեղ ու լայն փո­ղոց­նե­րով, գնում եմ հի­վան­դա­նոց, դուրս եմ գա­լիս, գնում եմ այն ճա­նա­պարհ­նե­րով, որոնք մի­ակն են իմ կյան­քում, գա­լիս եմ այն ճա­նա­պարհ­նե­րով, որոնք մի­ակն են իմ կյան­քում. գնում եմ դի­ա­հեր­ձա­րան, գնում եմ տուն, գնում եմ ամա­ռա­նոց, գնում եմ հի­վան­դա­նոց, գնում եմ դի­ա­հեր­ձա­րան, գնում եմ տուն, գնում եմ ամա­ռա­նոց, գնում եմ հի­վան­դա­նոց… Ես գնում եմ ու գա­լիս, հով­հա­րա­յին ան­ջա­տում­նե­րի պես, տար­վա եղա­նակ­նե­րի պես, անե­րես կատ­վի պես: Նա չկա: Ես մտա­ծում եմ` գու­ցե նա եր­բեք չի էլ եղել: Ես մտա­ծում եմ` գու­ցե ես եր­բեք չեմ եղել, բայց մտա­ծե­լու ժա­մա­նակ չկա: Մտ­քե­րը ինձ հա­մար դրանք այն հա­րա­զատ ճա­նա­պարհ­ներն են, որոն­ցով ես գնում եմ ու գա­լիս…

Ժա­մա­նակն է…

Ահա և վերջ, մի քա­նի ակն­թարթ ու…

Ճամպ­րու­կը հա­զիվ է պոկ­վում հա­տա­կից. նոր բա­ներ եմ ավե­լաց­րել, մաս­նա­վո­րա­պես իմ տետ­րակ­նե­րը, որոնց մեջ սևագ­րեր կան ար­ված և վեր­ջա­պես եր­կար մտա­ծե­լուց հե­տո որոշ­ում եմ վերց­նել հորս ճտ­քա­վոր կոշ­իկ­նե­րը, մի տե­սակ իրոք շատ լավ կնայ­վի կող­քից: Դրսում` լուռ է ու մութ: Ոչինչ:

Ես եր­կու ան­գամ պտ­տում եմ բա­նա­լին: Նկու­ղի դու­ռը ճռնչ­յու­նով բաց­վում է: Խառ­նա­ծին հոտ է խփում երե­սիս: Ներս եմ մտ­նում: Տա­րած­քը նեղ է: Ճամպ­րուկս հա­զիվ է խցկ­վում: Մի կերպ տե­ղա­վո­րում եմ այն պա­հա­ծո­նե­րի կող­քին, իսկ ես` շր­ջե­լով ձմ­ռան թթ­վի հա­մար նա­խա­տես­ված դա­տարկ տա­կա­ռը` նս­տում են վրան, փա­կում դու­ռը:

Տո­րոն­տո­յին հաս­նե­լու հա­մար ինք­նա­թի­ռը դեռ եր­կար ճա­նա­պարհ ու­նի անց­նե­լու, կա­րե­լի է նույ­նիսկ ինչ­-որ ոգե­լից խմիչք պատ­վի­րել. հի­մա ար­դեն ամեն ինչ լավ կլի­նի, շատ լավ: Գլուխդ հե­նում ես սա­ռը պա­տին: Ներ­սում` լուռ է ու մութ: Ոչինչ:

Տո­րոն­տո­յում հաս­տատ հի­ա­նա­լի եղա­նակ է, զով, անկ­շիռ քա­մին իր հետ բե­րում է Օն­տա­րի­ո­յի դու­րե­կան ջրա­փոշ­ին ու նրա մա­մուռ­նե­րի յու­րա­հա­տուկ հո­տը: Քնել չի ստաց­վում: Պա­պիդ խոս­քերն են մտքիդ գա­լիս` «… երբ քունդ չտա­նի, մտ­քումդ 50 ան­գամ կրկ­նես` Տո­րոն­տո, Տո­րոն­տո, Տո­րոն­տո… մինչև որ աչ­քերդ կփակ­վեն ու քեզ մոտ կա­նո­ե­նե­րով կլո­ղան սե­նե­կի­նե­րը, ձյան փա­թիլ­նե­րի նման ու­սե­րիդ կիջ­նեն ան­տառ­նե­րի թռ­չուն­նե­րը, հե­ծա­նիվ­նե­րով հրեշ­տակ­նե­րը, կառ­քե­րով աքա­ղաղ­նե­րը, տրամ­վայ­նե­րում նս­տած փոքր, ավա­զա­հա­տիկ­նե­րի չափ ավա­նակ­նե­րը և վեր­ջա­պես խո­սող մե­ղու­նե­րը, որ քեզ հա­մար կեր­գեն ամե­նա­քաղցր եր­գե­րը ու կար­տա­սա­նեն ամե­նա­ի­մաս­տուն բա­նաս­տեղ­ծու­թյուն­նե­րը, կդառ­նան քո հա­րա­զատ ըն­կեր­նե­րը»…

Տո­րո­տո 47

Տո­րոն­տո 48

Տո­րոն­տո 49



Նկու­ղի դու­ռը թա­կում են



Տո­րո­տո 50

Տո­րոն­տո 51

Տո­րոն­տո 52
Տո­րոն­տո 53